Neandertal ve modern insan çocuklukta ortaklaşıyor

DUVAR - Yaklaşık 49.000 yıl önce, bir Neandertal erkek çocuğu yalnızca 7,7 yaşında hayatını kaybetti. Binlerce yıl sonra kemiklerinin kalıntılarına ulaşan bilim insanları, bu küçük Neandertalin ölüm sebebini belirleyemediler. Çünkü, kalıntılarda ölümcül yaralanma ya da hastalık belirtisi yoktu. Ancak, bu küçük Neandertalin arkasında bıraktığı neredeyse eksiksiz kemik kalıntıları sayesinde Neandertallerin büyüme ve yaşlanmalarına ilişkin yeni çıkarımlar yapılması mümkün hale geldi. Bu kemikler, erken çocukluk döneminde yavaş yavaş gelişen bir türün hikayesini anlatıyor. Üstelik bu hikaye, modern insanların hikayesi ile benzerlikler taşıyor.

Modern insanlar gibi (Homo sapiens), Neandertallerin de (Homo neanderthalensis) yetişkinliğe erişmesi uzun zaman alıyordu. Diğer bir taraftan, Neandertaller, daha geniş vücut ve daha büyük kafatası gibi kendine has fiziksel özelliklerden dolayı, bazı alışılmadık gelişim modellerine de sahipti.

Bulgular özellikle Neandertal beyinlerinin ve omurilik bel kemiklerinin, modern insanlara kıyasla, biraz daha uzun sürede büyüdüğünü gösteriyor. Fakat, bulgular genel manada ele alındığında, modern insanlar ve Neandertallerin büyüme modelleri arasında çarpıcı benzerlikler olduğuna işaret ediyor. Bu bulgular, insan evrimi ve biyolojisi konusundaki anlayışımızı daha ileriye taşıyabilir. Çünkü, Neandertaller ve modern insanlar birbirlerinden farklı coğrafyalarda farklı zaman aralıklarında evrimleşseler de benzer özellikleri barındırıyorlar.

El Sidrón mağara sisteminden, kazara keşfedildiği 1994 yılından bu güne yaklaşık 2500 Neandertal fosili çıkartıldı. Bu kazı alanında çalışma yürüten arkeologlar, son olarak yedi yetişkin ve altı çocuktan (birisi bebek) oluşan bir Neandertal aile grubunu ortaya çıkarttı. Çıkartılan fosiller dişler, çene ve kafa kemikleri gibi birçok Neandertal fosilini içeriyor. Ancak bunların arasında bir Neandertal çocuğa ait olan fosil oldukça önemli. Çünkü bu, kafatasının, çenenin, dişlerin, omuriliğin ve uzuvların, büyüme açısından kritik bir yaşta olan tek bir türde temsil edildiği ilk çocuk Neandertal kısmi iskeleti olma özelliği taşıyor. Bu bulgular, bilim insanlarına, Neandertal ve modern insan gelişiminin karşılaştırmalı analizlerini yapma olanağı sunuyor.

Science'da yayımlanan çalışmada, araştırmacılar, ilk olarak bu fosilin kronik yaşını belirmek için dental analizler yaptılar. El Sidrón J1 olarak adlandırılan numune, bebek ve yetişkin dişlerinin karışımına sahipti. Tıpkı ağaçların halkalarını sayıp yaşını belirler gibi bu dişlerin üzerindeki artımlı işaretleri sayan bilim insanları, bu çocuk Neandertalin 7,7 yaşında öldüğü sonucuna ulaştı. İskelet kalıntıları üzerinde herhangi bir yaralanma, hastalık ya da fiziksel anomali işareti yoktu. El Sidrón J1, zamansız ölümünü bir kenara bırakacak olursak, oldukça normal ve sağlıklı bir çocuk Neandertaldi.

Erkek Neandertal çocuğunun iyi korunmuş durumdaki iskelet fosili Araştırmacılar daha sonra bu iskeletin biyolojik gelişim aşamasını, aynı yaştaki modern insanınkiyle karşılaştırdı. Sürpriz olarak, büyümenin akışı açısından iki insan alttürü arasında çok az farklılık bulundu. Yani, karşılaştırmalı analizler gösteriyor ki, büyüme ve olgunlaşma açısından çocuk bir modern insan ile çocuk bir Neandertal arasındaki farklılıklar neredeyse yok denecek kadar az. Bu noktada, iki önemli farklılık göze çarpıyor. Bunlardan ilki, bazı omurların omuriliğe kaynaşması durumu. Bulgulara göre, bazı omurlar Neandertalin omuriliğinde kaynaşmamıştı, fakat, modern insanlarda aynı omurlar dört ila altı yaş arasında kaynaşma eğilimindedir. Araştırmacılara göre, bu gelişimsel gecikme muhtemelen neandertal göğüs kafesinin günümüz modern insanlarınınkinden daha büyük olacak şekilde gelişmesinin daha uzun sürmesinden kaynaklanıyor.

Diğer bir önemli farklılık da Neandertal kafatasının analizinde ortaya çıkıyor. Yapılan araştırmalar, El Sidrón J1’in ölüm anındaki beyninin, ortalama yetişkin bir Neandertal beyninin büyüklüğünün kabaca yüzde 87,5’i büyüklüğünde olduğunu gösteriyor. Modern insanlarda ise, aynı yaşta beyin büyüklüğü yetişkin beyninin yüzde 95’ine ulaşıyor. Daha önceki çalışmalarda, Neandertallerin daha büyük beyinlerinin bu oluşum yıllarında hızlı bir büyüme gösterdiği öne sürülmüştü. Bu yeni araştırmanın bulguları ise, bu önerme ile çelişiyor. Tabii ki, Neandertal beyinlerinin büyük olması, tam anlamıyla modern insanlardan daha akıllı oldukları anlamına gelmiyor. Aynı şekilde, yeni iskeletin gösterdiği daha yavaş büyüme oranı da, Neandertal çocuklarının aynı yaştaki modern insanlara göre bilişsel olarak daha az geliştiğini göstermiyor. Bu bulgular yalnızca Neandertal beyinlerinin büyümesinin farklı olduğu şeklinde yorumlanabilir.

Bu son araştırma, Neandertallerin büyüme modelleri hakkında önemli çıkarımlar yapılmasını sağlıyor; ancak bilişsel ya da davranışsal gelişimden söz edilmiyor. Bunu tespit etmek için genetik biliminden faydalanmak ve Neandertal davranışlarının ipuçlarını takip etmek gerekli. Eldeki bulgular üzerinden yorumlayacak olursak, El Sidrón J1’in parmakları ve bilekleri, alet yapımının işaretleri olan bazı aşınma ve yıpranma belirtileri gösteriyor. Araştırmacılar da, El Sidrón J1’in henüz yedi yaşındayken yetişkinlere benzer faaliyetlerde bulunduğunu öne sürüyor.

Sonuç olarak bulgular, beyin ve omurilik büyümesinin gelişiminin uzun sürmesinin, Neandertallerin eşsiz vücut şekli ve fizyolojisinin bir sonucu olduğunu ve farklı büyüme oranlarının olmadığını gösteriyor. Yani, neandertal ve Homo sapiens, yavaş büyüme oranında ortaklaşıyor; bu, büyük bir ihtimalle Homo antecessor gibi ortak bir atadan gelen bir özellik olabilir. Kaynaklar ve İleri Okuma: The growth pattern of Neandertals, reconstructed from a juvenile skeleton from El Sidrón (Spain), Science 22 Sep 2017, Vol. 357, Issue 6357, pp. 1282-1287 DOI: 10.1126/science.aan6463 Neanderthal boy’s skull grew like a human child’s: study, Phys.org Retrieved from https://phys.org/news/2017-09-neanderthal-boy-skull-grew-human.html Exquisite Skeleton of a Neanderthal Kid Offers Clues to Human Evolution, Gizmodo, Retrieved from https://gizmodo.com/exquisite-skeleton-of-a-neanderthal-kid-offers-clues-to-1818623952

*BilimFili.com,  "Neandertal ve Modern İnsan, Çocukluktaki Gelişim Modelinde Ortaklaşıyor"

Bu yazının kaynağı: https://bilimfili.com/neandertal-ve-modern-insan-cocukluktaki-gelisim-modelinde-ortaklasiyor/