Netflix: Orijinallere dayalı katalog, ileri teknoloji, öncü platform

1997’de film kiralama şirketi olarak kurulan Netflix’in büyümesinde şüphesiz en büyük pay, teknolojinin o günden bu zamana kadar en iyi şekilde kullanılmasına aittir. 1990’larda ABD’de kablolu TV aboneliği dışında film izlemek isteyen tüketiciler, film kiralama ve satış mağazalarına gidip belli süreliğine bir filmi kiralar veya satın alırlardı. Şu an binlerce içeriğe çok basitçe erişebilen bizler için hayal etmesi bile güç bir durum. Eğlence içerikleriyle tüketicilerin birbirine giderek yaklaştığı o yıllarda fiziki olarak mağazaya gidip filmi kiralayıp tekrar iade etmek gibi zahmetli bir işe karşın Netflix’in çözümü basit ve riskliydi: Tüketiciler filmleri internetten sipariş verecek ve posta yoluyla DVD’leri kendilerine gönderilecekti. Bu modeli 1998’de uygulamaya başlayan şirket bir sonraki yıl abonelik hizmetine geçtiğini duyurdu. 2003’te 1 milyon aboneye ulaştılar. 2017’de 125 milyon, 2020’de de 200 milyonu geçtiler. Elbette bu abone sayısındaki artış şirketin küresel çapta hizmet vermesiyle mümkün oldu. Bu hizmeti vermesini mümkün kılan ise bulut teknolojisinin gelişimiydi.

Şirket tarihine kısa bir bakışın ardından şimdi seç-izle platformlarının amiral gemisini beş kritere göre değerlendirmeye geçebiliriz.

Fiyat: Netflix’in aylık abonelik ücreti tek kullanıcı için 17,99 TL. 2 kişilik abonelik paketi 29,99; 4 kişilik abonelik paketi ise aylık 41,99 TL. Verdiği hizmete göre kullanıcı açısından oldukça iyi bir fiyat.

Orijinal içerikler: Netflix, rakipleriyle kıyaslandığında tartışmasız en fazla sayıda orijinal içerik sunan seç-izle platformu. Dünya çapında ses getiren orijinal yapımlarını aynı anda 100’e yakın ülkede erişilebilir kılmasının dışında, hizmet verdiği ülkelerin önemli bir bölümünde yerli orijinal içerik üretimini de sürdürüyor.

İçerik kataloğu: Netflix’in en iddialı olduğu alan diziler. Hem sevilen, görece eski ama hâlâ izlenme talebi yüksek dizilere yer verirken hem de kendi orijinal dizilerini yayınlıyor. Diğer taraftan film ve belgesel derinliği açısından da oldukça iyi durumda. Kullanıcılara çok sayıda film sunsa da aslında Netflix’in, bir film servisinden çok popüler dizi servisi olarak ön plana çıktığını unutmamak gerek.

İçerik çeşitliliği: TV dizi ve filmleri, sinema filmleri, belgeseller, çocuk içerikleri… Netflix’in içerik çeşitliliğine diyecek bir şey yok. Her zaman daha iyisi olabilir ancak hem kalite hem de sayı açısından diğer platformlarla yan yana düşününce bu kadar abonesi olmasına şaşırmamak gerek.

Ulaşılabilirlik: Seç-izle platformlarının amiral gemisi olarak oyun konsollarından akıllı TV’lere kadar Netflix’i izlemek isteyip başarılı olamamak ihtimal dışında. Platform, kelimenin tam anlamıyla kesintisiz hizmet verecek bir altyapıya sahip.

BAŞARISININ SIRRI ÇOKÇA İÇERİK VE VERİ İŞLEME

Netflix de tıpkı diğer büyük teknoloji şirketleri gibi kullanıcılarının verilerini özenle toplayıp onları platformda daha uzun süre tutabilmek için verilerini işliyor. Bu bir cümleye sığdırabildiğim iş esasında derin bilgi birikimi, tecrübe ve maddi kaynak gerektiriyor. Kullanıcıların izlemekten hoşlandığı içeriklerin benzerlerini içerik veya tema/konu türü, yapım ülkesi, oyuncu/yönetmen benzeşmesine kadar detaylı öneri mekanizmasının yanı sıra Netflix, sunduğu ürünü de oldukça detaylı bir şekilde haritalandırıyor. Uygun eşleşmeye sahip içerikler aynı kullanıcıya farklı zamanlarda farklı görsellerle veya video kesitleriyle sunularak kullanıcıyı bir yandan platformda tutarken bir yandan da hangi yöntemlerin işe yaradığına göre de satın alacakları içeriklerin planlanmasından hangi ülke pazarında abonelerin ne tür izleme eğilimlerine sahip olduğuna kadar onlarca analiz yapılacak malzemeyi de elde etmiş oluyor. Veriyi toplamak kolay olmasa da yüksek hacimli verileri uygun şekilde anlamlandırabilmek de büyük bir başarı.

Elbette işin teknoloji kısmı madalyonun bir yüzüyse diğeri de içerik kalitesi ve sayısıdır ki Netflix bu konuda da çok iyi performans gösteriyor. Daha önce vizyona girmiş sinema filmleri ve televizyonlarda defalarca yayınlanmış dizilerin içinden popüler olabilecek içerikleri seçerek oluşturdukları içerik kataloglarının üstüne kendi orijinallerini ve hizmet verdikleri ülkede yaptıkları orijinal yapımları ekliyorlar. Aboneleri veya potansiyel aboneleri bunlardan biri veya birkaçıyla da platformda kalmaya ikna etmeleri de görece kolay olabiliyor. İşin sırrının ise içerik konusunda kalite ve sayıyı dengede tutarken abonelerin içerik tükettiği herhangi bir cihazda mükemmele yakın kullanıcı deneyimi sunmaları olduğunu düşünüyorum.

MİLYONLARCA İNSANI ETKİLEYEBİLEN BİR EĞLENCE ŞİRKETİ

Platform, her yıl en az birkaç tane dünya çapında ses getiren dizi yayınlamasının dışında gerçek bir moda belirleyici olarak düşünülebilir. Her platform gibi ilk hedefi abone kazanmak, aboneleri elinde tutmak ve mümkün olduğunca çok içerik tüketmelerini sağlamak iken Netflix bir adım öteye geçebilen nadir şirketlerin başında gelir. Şöyle ki geçtiğimiz sonbaharda, Walter Tewis’in 1983’te basılan Vezir Gambiti (The Queen’s Gambit) adlı romanıyla aynı adı taşıyan bir dizi uyarlaması yayınlayan şirket, dizinin ilk 28 günde 62 milyon hesaptan izlendiğini açıklamıştı. Dizinin etkisiyle roman, yayınlandıktan 27 yıl sonra ABD’de çok satanlar listesine girdi. Satranç oyunu etrafında ilerleyen bir olay örgüsüne sahip dizinin yayınlanmasından sonra Netflix’in açıklamasına göre internette “Nasıl satranç oynanır” aramaları da son dokuz yılın en yüksek seviyesi ulaşmıştı.

Diğer bir örneği de Türkiye’den vereyim. Yine yakın zamanda Netflix’te yayınlanan yerli orijinal dizi Bir Başkadır’la birlikte Ferdi Özbeğen’in plakları yok satmış ve eski plaklarından üçü tekrar satışa sunulmak için hazırlanmaya başlamıştı. Bir yılda ancak satılan Ferdi Özbeğen plakları, birkaç haftada tükendi. Bu satın almalarının çoğunun, diziyi izleyip internet aramaları yapan ve şarkıları yeniden keşfeden insanlardan oluştuğunu düşünmek de oldukça akla yatkın.

Netflix, bu yönüyle sadece içerik servis eden bir platform olmanın dışında insanların diğer tüketimlerini veya meraklarını da yönlendirebilen bir yandan çok etkileyici bir yandan da çok korkutucu bir medya ve teknoloji şirketi.

Netflix’in Türkiye’de hizmete açıldığı aylarda gördüğü ilgi ve heyecanın kaybolduğunu gözlemlesem de sektördeki yeri hem yerel hem küresel pazarda tartışılmaz. Kolay kullanılabilir, basit ara yüzüyle her yaştan kullanıcıya gerçekten de kolayca içeriklere erişme imkânı sunmasının dışında, iyi içerikler de sağlayan Netflix, orta vadede de dijital eğlence medyasının amiral gemisi olmaya devam edecek gibi duruyor.