Netflix’in bol yıldızlı yeni yerli dizisi 'Kimler Geldi Kimler Geçti' ilk sezonuyla platforma geldi. Tanıtım videoları yayınlanmaya başladığı andan itibaren başlayan 'Netflix hep aynı isimlerle çalışıyor tartışmaları' tam da televizyon kanallarının yaz sezonunda dizi yapmayacağı, hatta yeni sezonda da her akşam her kanalda dizi yayınlamayabileceği iddialarıyla aynı zamana denk düştü. Diziyle ilgili yorumlarımı yazının sonuna saklıyorum. Ama önce Netflix’e yöneltilen hep aynı oyuncular, aynı yönetmenler, aynı yapım şirketleri ile çalışıyorlar eleştirilerini veriler üzerinden inceleyelim.
Kimler Geldi Kimler Geçti Netflix’in 24. yerli dizisi, 2018 yılında yayına giren Netflix Türkiye’nin ilk dizisi Hakan Muhafız’dan beri farklı türlerde 36 sezon dizi yayınlanmış. Hadi bu dizileri de sıralayayım: Hakan Muhafız (4 sezon), Atiye (3 sezon), Rise of Empire (2 sezon), Aşk 101 (2 sezon), Bir Başkadır, 50 m2, Fatma, Kulüp (2 sezon), Pera Palas’ta Gece Yarısı, Uysallar, Yakamoz S-245, Erşan Kuneri, Kuş Uçuşu (3 sezon), Mezarlık, Zeytin Ağacı, Andropoz, Sıcak Kafa, Şahmaran, Biz Kimden Kaçıyorduk Anne, Terzi (3 sezon), Yaratılan, Kübra, Kuvvetli Bir Alkış ve Kimler Geldi Kimler Geçti. Bu dizileri 12 farklı yapım şirketi hazırlamış. Altı diziyle Netflix Türkiye’ye dizi çeken OGM’yi dört diziyle Ay Yapım, ikişer diziyle O3 Medya, Krek Film, Karga Seven, TİMS&B takip ediyor. BKM, İdea Film, CMYLMZ Fikir Sanat, ANS Production, İmaj, 1141 Production da şu ana kadar Netflix için birer dizi çekmişler. Dizileri hatırlayınca epey çeşitli konularda, türlerde yapımlar olduğunu görüyoruz.
Hakan Muhafız’ı izlediğimizde reklam dünyasına yakın yönetmenlerle çalışmalarının, İstanbul, Kapalı Çarşı, tarihi yarımada görüntülerinin arka planında Türkiye’yi Netflix’in uluslararası izleyicisine tanıtmak, ilgi çekici hale getirmek amacı olduğunu anlamıştık. Atiye de benzer bir temayla Göbeklitepe’yi dijital ekrana ve uluslararası izleyiciye taşıdı. Birbirine yakın dönemde yayınlanan Rise of Empire ve Aşk 101 tam da RTÜK’ün dijital platformları da denetleme kararına denk geldi. Hatırlarsanız Rise of Empire’de Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethederken Bizans İmparatoru XI. Konstantinos’un insani yönlerinin gösterilmesi Fatih’i fetheden konumundan işgal eden konumuna geçirebileceği endişesiyle iktidar partisi üyelerini hareketlendirmişti. Ne de olsa Muhteşem Yüzyıl’a karşılık Diriliş Ertuğrul ile eski Osmanlı topraklarında tarihi yeniden yazma serüvenine girişilmişti ve dizilerin arzulanan iktidarı yaratmak için ‘yumuşak güç’ olarak kullanılabileceği keşfedilmişti. Tam bu zamanlarda aslında asıl mesele AŞK 101’deki eşcinsel bir karaktermiş gibi tartışıldı. Dizilerin farklı türleri içinde tek sezonda bitmesine üzüldüğüm Sıcak Kafa gibi distopik bir drama veya bugünkü muhafazakar-seküler çatışmasının anlatıldığı dizilerin başlangıcı olarak kabul ettiğimiz Bir Başkadır yer aldı. Netflix’te yayınlandığı ilk haftada en çok izlenen yerli dizi Zeytin Ağacı olmuş. Yeni sezonu yakında yayınlanacak romantik komedi türündeki bu diziye en yakın ilk hafta izlenmesine Biz Kimden Kaçıyorduk Anne sahip. Muhtemelen Kimler Geldi Kimler Geçti türünün verdiği izleme rahatlığıyla Zeytin Ağacı’nın en yakın rakibi olacaktır.
Netflix’in yerli yapımları içinde farklı türler, risk alan hikayeler olduğu açık. Ancak aynı çeşitliliği yapım şirketleri için söyleyemiyoruz. Yukarıda saydığım yapım şirketlerinden yalnızca Fatma dizisinin yapımcısı İdea Film’i bağımsız bir şirket olarak değerlendirebiliriz. Bu bağlamda televizyon ekranındaki güçlü yapım şirketleri Netflix’e daha kolay ulaşmış sayılabilir. Güçlü yapım şirketlerinin çalıştığı senaristler ve oyuncular da ekranda sık izlediğimiz ünlü isimler olunca doğal olarak hiç de haksız olmayan çeşitlilik tartışması başlıyor. Benzer bir çalışmayı diğer dijital platformlar için de ilerleyen haftalarda yapacağım. O zaman platformların performanslarını da karşılaştırabiliriz.
Kimler Geldi Kimler Geçti dizisi bir oturuşta bitirilebilecek bir akışta ilerliyor, 8 bölümü arka arkaya izledim. Senarist Ece Yörenç’in kaleminden rahat bir hikaye çıkmış. Güzel kadınlar, yakışıklı erkekler ve şık mekanlar izliyoruz. Romantik komediden beklentileri karşılıyor. Ama yine de güçlü senarist ve başarılı oyuncular izleyicide daha sofistike bir hikaye beklentisi yaratıyor. Bu noktada sosyal medyadaki izleyici eleştirilerine de kulak vermek gerekir. Bu hikaye aslında risk almadan ilerleyen, izleyicisinin eleştirse de sonuna kadar izleyeceği bir dizi. Aynı Zeytin Ağacı gibi. Bir de işin içine oyunlaştırma girince dizinin dönüştüğü ürün daha çok mecradan yayılıyor. Ama düşünmeden edemiyorum; Ece Yörenç daha orta sınıf insanların hikayelerini, ilişkilerini, çatışmalarını anlatsaydı ya da izleyiciye ters köşeden bir toplumsal çatışma sunsaydı nasıl olurdu?
Not: Dijital platform verilerinde desteği için Burak Sakar’a teşekkür ederim.