Oğuz Türkyılmaz: Rezervin tamamı çıkarılsa ihtiyacın 5’te 1’ini karşılar

ANKARA - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan günler öncesinden duyurduğu 'müjdeyi' açıkladı. Karadeniz’de 320 milyar metreküp doğalgaz bulunduğunu belirten Erdoğan, 2023’te Karadeniz doğalgazının kullanıma sunulmasını hedeflediklerini ifade etti.

Bu alanda çalışmalar yürüten meslek örgütü temsilcileri, Türkiye’nin gerekli adımları atıp gazı kullanabilmesi için önünde en az 5 yıl olduğunu ifade etti. Bu yatırımların yüksek maliyetlerinin olduğunu belirten meslek örgütü temsilcilerine göre Erdoğan’ın açıkladığı rezerv oranı, tüm maliyetine rağmen çıkarıldığı taktirde Türkiye’nin enerji ihtiyacının yalnızca 5’te 1’ini karşılayacak.

‘MİKTARIN BU KADAR OLUP OLMADIĞINI ORTAYA KOYMAK İÇİN CİDDİ ÇALIŞMALAR YAPMAK GEREKİYOR’

Karadeniz’de doğalgazın bulunma başarısının bugünkü yönetimin bir başarısı olmadığını belirten ve buradaki çalışmaların 30 yılı aşkın süredir devam ettiğini söyleyen TMMOB Makina Mühendisleri Odası Enerji Çalışma Grubu Başkanı Oğuz Türkyılmaz’a göre, Türkiye’nin önünde gazı kullanabilmesi için gerekli çalışmalar yapıldığı takdirde 5 ila 8 yıl arasında bir süre bulunuyor.

Karadeniz’deki aramalarda sondaja başlandıktan bir ay gibi çok kısa bir sürede gazın bulunduğunu belirten Türkyılmaz, “Bu onların beyanı. Bulunmuş olabilir çok da memnun olurum bulunmuşsa. Kaldı ki Enerji Bakanı daha derinlerde kaynaklar olduğunu düşündüklerini de söyledi. Böyle de olabilir. Çünkü sondajın yapıldığı bu nokta daha önce delinmiş bir yer değil. Burası Karadeniz ekonomik bölge paylaşımında Türkiye’nin kuzeyindeki üst noktalarında bir yer. Tuna Deltası’nın altına denk düşüyor. Tuna Deltası bölgesinde en son Romanya gaz buldu. Sondajın yeri doğru, gaz bulunmuş olabilir ama miktarın bu kadar olup olmadığını ortaya koymak için yapılması gereken çok ciddi çalışmalar var ve bu çalışmalar da akşamdan sabaha yapılacak çalışmalar değil” dedi.

‘BİR ANDA ÇIKARILMASI MÜMKÜN DEĞİL’

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı 320 milyar metreküp rezerv doğru kabul edildiği takdirde de bir anda çıkarılmasının mümkün olmayacağını söyleyen Türkyılmaz, “Bütün sahaların, üretimin düzenli yapılması için 20-25 yıllık bir çalışma dönemi öngörülüyor. Üretim planlaması ona göre yapılıyor. Siz 25 yıl kabul edecek olursanız yılda çıkaracağınız rakam 12-13 milyar metreküp. Bu da Türkiye’nin bugünkü ihtiyacının 5’te 1’i mertebesinde. Bunu da alabileceğiniz en erken tarih 5 ya da 10 yıllık bir zaman dilimi içerisinde. Efendim bu pahalıya mal olur gibi ifadeler de deniyor ama o bugünün kabulü. Siz bu gazın üretilebileceği tarihteki maliyeti üzerine bir kestirim yaparsınız ve o gün gaz fiyatları bugünkü noktadan çıkar” ifadelerini kullandı.

CİDDİ YATIRIMLAR GEREKİYOR

Doğalgaz üretim maliyetlerinin yüksek olduğunu, rezervi tespit çalışmaları, rezervin bulunmasının ardından yararlanma yöntemleri, kuyu hazırlıkları, tespit ve sondaj kuyularının açılması gibi çalışmaların yapılması gerektiğini söyleyen Türkyılmaz, “Bulunan alan oldukça da uzak bir nokta. 180 kilometre uzaklıkta olduğu ifade ediliyor. Bu kadar uzak mesafeye boru hattı döşeyeceksiniz ve sahilde yüzey testleri yapacaksınız. Bunlar ciddi yatırımlar. Ama eğer gazın olduğuna karar verirseniz taşın altına elini sokacak başka şirketler ortaya çıkıyor” dedi.

‘SORULAR YANITLANMADAN TÜRKİYE’NİN ENERJİ SORUNU ÇÖZÜLDÜĞÜ ANLAMINA GELMEZ’

320 milyar metreküp rezerv açıklamasının gündelik yaşama psikolojik etkisinin olduğunu söyleyen Türkyılmaz şöyle devam etti:

“Yarın Türkiye’ye bunun yansıyacağını söyleyen kişilere şunu sormak gerekiyor. Siz bu sahayı hangi teknolojiyle, hangi planla ve hangi çalışmalarla en erken kaç yılda devreye alacaksınız? Yıllık üretiminiz ne olacak, finansman tablonuz nedir, finansmanı nereden karşılayacaksınız. Bu sorulara yanıt vermedikleri sürece, ki bu çalışmanın yapılması kolay değil, Türkiye’nin enerji sorununun çözüldüğü anlamına gelmez. Enerjideki dışa bağımlılığın çözülmesi adına atılmış bir adımdır. Çünkü Türkiye bugün yılda enerji ithalatına 45 milyar dolara yakın para ödüyor. Buradaki doğalgazın payı 8 ila 10 milyar dolar mertebesinde. Bu rakamdaki nisbi azalma iyi bir şeydir ama bu azalmanın olacağı tarih önemlidir. Ben bu tarihin beş yıl ile 8 yıldan önce olabileceğine çok ihtimal vermiyorum. Çünkü deniz altında çalışma teknolojileri son derece zor teknolojiler. Su derinliğinin bin beş yüz metre olduğu yerde bir de bin beş yüz metre daha alta gideceksiniz. Çok ciddi pahalı çalışmalar. Bunlara rağmen mutlaka yapılmalı. Yurt dışından aldığınız gaza döviz ödüyorsunuz. Kendi gazınızı bir miktar pahalı da olsa kullanma opsiyonu değerlendirilebilir.”

‘HER KUYUDA GAZIN NE KADAR OLDUĞUNU HESAPLAMADAN KESİN RAKAM SÖYLEMEK ZOR’

TMMOB’a bağlı Petrol Mühendisleri Odası Başkanı Yüksel Kurt’a göre de uzun yıllardır Karadeniz’de doğalgaz arama çalışmaları devam ediyor. Yapılan sismik çalışmaların deniz altında büyük bir yapıyı gösterdiği takdirde 320 milyar metreküp gibi bir tahminin yapılabileceğini belirten Kurt, “Ama geliştirme kuyuları dediğimiz kuyuları da kazıp sahanın sınırları belli olduğu zaman yapacağınız testlerle kesin rakam söyleyebilirsiniz. O yüzden çok yoruma açık bir konu. Sismiği yapan arkadaşların bilgisine ihtiyaç var. Yapıyı göremediğimiz için bu söylenir ya da söylenemez diyemiyoruz. Sahanın geliştirme kuyuları bitmeden her kuyuda gazın ne kadar olduğunu hesaplamadan kesin rakam söylemek zor” dedi.

4-5 YILDAN ÖNCE DEVREYE GİREMEZ

Türkiye’nin günde 120 milyon metreküpe yakın gaz tükettiğini, bu sahanın faaliyete geçmesi halinde ise sahanın verisine bağlı olarak günlük 20 milyon metreküp üretim yapıldığında Türkiye’nin ihtiyacının 5’te 1’inin karşılanabileceğini söyleyen Kurt, “Ama yine de çoğunu dışarıdan almış olursunuz. Fakat bu sahanın devreye girmesi 4-5 yıldan önce teknoloji olarak mümkün değil. Bunun ekonomik etkisi ne olur diye tahmin etmek çok zor. Çünkü 5 yıl sonra dünyada enerji piyasası ne olur bilemiyoruz. Bizim ithal ettiğimiz gazın metreküp fiyatına ne kadar ödediğimizi bilmediğimiz için ekonomi tablo ortaya koyamıyoruz” diye konuştu.