Ortahisar Belediyesi'nden acentelere: Ziyaretçi getir, komisyonu götür

TRABZON - Trabzon’da Ortahisar Belediyesi'nin kendi bünyesindeki Trabzon Akvaryum'a ziyaretçi getirmesi için seyahat acentelerine komisyon ödemesi tepki çekti. Belediyenin, Seyahat Acenteleri ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu’nun 30'uncu maddesine aykırı olarak turizm acenteleriyle yüzde 20 komisyon anlaşması yaptığı ortaya çıktı.

KANUNA RAĞMEN KOMİSYON SÖZLEŞMESİ YAPILDI

Kanuna rağmen Ortahisar Belediyesi'nin imzaladığı sözleşmede, “Trabzon Akvaryum, acenteye yetişkin ve çocuk ücretli yerli misafir için fatura karşılığı komisyon ödemeyi kabul eder. Komisyon oranı yerli misafirin giriş ücreti olarak ödediği bedelin yüzde 20’sidir" denildi.

Ortahisar Belediyesi’nin şirketi ORBEL bünyesindeki Trabzon Akvaryum işletmesinde, acenteler için hazırlanan sözleşmeye göre yerli ziyaretçi için 99 lira, öğrenciden 69 lira, üniversite gruplarından 59 lira, çocuklardan 59 lira, okul gruplarından 49 lira alınıyor. 

ÇAVGA: KOMİSYONCULUK HAKSIZ REKABET OLUŞTURUYOR

Trabzon Turizm İşletmeleri ve Seyahat Acenteleri Derneği (TİSAD) Başkanı Murat Çavga, komisyon adı altında alınan ücretlerin kanunen yasak olduğunu söyledi.

Türkiye'de turizmin en önemli sorunlarından birinin komisyonculuk olduğunu dile getiren Çavga, "Komisyoncular turistlerin tur esnasındaki tüm alışverişlerinden turistlerin bilgisi dışında gelir elde etmektedirler. Komisyonculuk turiste zarar verdiği gibi; oluşturduğu haksız rekabet ortamı ile turist ağırlayan esnafa da zarar vermektedir. Komisyon veren firma ile vermeyen firmalar da haksız rekabet içine giriyorlar. Aynı şekilde komisyon alan ve almayan şirketler arasında da haksız rekabet oluşturuluyor. Yasanın uygulanması için gerekli denetimlerin yapılmasını istiyoruz" ifadelerini kullandı.

ÇUVALCI: ESAS SORUN DENETİMSİZLİK

Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası'nda Yolcu Taşıma ve Seyahat Acenteleri'nin oluşturduğu 24'üncü Komite'de yöneticilik yapan Barış Çuvalcı, kentte yaşanan turizm hareketliliğindeki sorunlar arasında komisyonculuğun alt sıralarda kaldığını söyledi.

Trabzon'da turizm sektöründe yer almayan kişilerin bireysel olarak turizm sezonunda yasadışı yollarla girdiğini belirten Çuvalcı, bu kişilerin hem sektöre hem de hizmet kalitesine zarar verdiğini dile getirdi. Komisyonculuğun Trabzon turizminde çarpıtıldığını söyleyen Çuvalcı, işini layıkıyla yapan acentelerin isminin turizm sektörüne denetimsiz girenler sebebiyle lekelendiğini vurguladı.

Trabzon'da turizmin profesyonelleşmesi ve eksikleri gidermesi yerine sektörün mesleksizlerin mesleği haline getirildiğini ifade eden Çuvalcı, "Önüne gelen araç alıp taşımacılığa başlıyor. İlgili kurumlar da turist yoğunluğu olduğu dönemlerde buna göz yumuyor. Ama turistlerin kentten ne kadar memnun ayrıldığı noktasında bir çalışma yapılmadı. Biz 50 günlük bir dilimde para kazanıp işçilerimizin maaşını ödüyoruz, vergimizi ödüyoruz. Onlar ise bizim çalışma dönemimizde okul servislerini turizm aracına çeviriyor ya da araç alıp bireysel turist taşımacılığına başlıyor" değerlendirmesinde bulundu.

Turizmin gelişmesi için yatırım yapan acentaların diğerleriyle karıştırılmaması gerektiğinin altını çizen Çuvalcı, "Komisyon kazan-kazan mantığıyla ilerleyen bir durum. Bireysel turizmcilerin yaptığı komisyonculuk sektöre zarar veriyor ve turisti de memnuniyetsiz bırakıyor. Biz yeri geliyor 40-30 bin turist bir yere götürüyoruz. Bunun karşılığında restoranlar da personelimizi ağırlıyor, hak edişini veriyor. Bu turiste yansıtılan bir ücret değil. Müşterinin istemediği yere zaten onları götürmüyoruz. Bizim ziyaretçileri götürdüğümüz yerdeki ürün misalen 10 lira bir başka yerde 5 lira ise oraya da yolcu götürmeyiz. Turizm acentaları olarak belli standarda göre hareket eder" sözlerini kullandı.

'KOMİSYON VERMEK YERİNE REKLAMINI İYİ YAPABİLİR'

Çuvalcı, başta denetimsizlik olmak üzere turizmde yaşanan sorunların çözüldüğünde 'komisyonculuk' sorunun da kalmayacağını söyledi. Çuvalcı sözlerini şöyle sürdürdü: "Komisyon olayı kazan-kazan mantığıyla turizmi geliştirmeye katkı verecek şekilde belli standartlarda uygulanabilir. Misafirlerin üzerine yük bindiren bir ortaklığı kabul etmiyoruz. Bireysel turizmciler sebebiyle turizmde sorunlar çıkıyor. Turizm profesyonelleşmeli ve standartlara uygun yapılmalı. Belediyenin işlettiği bir yerin komisyon vermesi çok doğru değil. Onlar da kazan-kazan mantığıyla, 'kazandırmazsak kazanamayız' diye düşünerek bunu yapmış olabilirler. Oraya bir yatırım yapıldı, sirkülasyon olmasını istiyorlar. Vermeyebilir, o zaman da reklamını iyi yapması gerekir. Reklamını iyi yaparsa da ziyaretçiler 'beni oraya götür' derse zaten acentalar götürmek zorunda."

ZORLU: 'YOĞUNLUK VAR' DEMEK İÇİN KOMİSYON ÖDÜYORLAR

CHP Ortahisar Belediye Meclis Üyesi Cüneyt Zorlu da belediye iştiraki bir şirketin komisyon almasının doğru olmadığını ve bu duruma karşı olduğunu söyledi. Tünel Akvaryum yapılmadan önce bu işin verimli olmayacağı konusunda eleştiriler yaptığını hatırlatan Zorlu, "Halka yapılan hizmete karşılık komisyon vererek insanların gezmesini sağlamak, oraya metazori insan getirmek bir belediye şirketinin yapacağı iş midir? 'Biz burayı yaptık, eleştiriyorsunuz ama ziyaretçi yoğunluğu var' diyebilmek için Ortahisar Belediyesi yüzde 20 komisyon veriyor. Belediye komisyon vermek yerine bu fiyatı acente yerine halka yansıtsın da halk gelsin Tünel Akvaryum'u ziyaret etsin" değerlendirmesinde bulundu.

KANUN NE SÖYLÜYOR?

Seyahat Acenteleri ve Seyahat Acentaları Birliği Kanunu'nun 30'uncu maddesinde, “Seyahat acentaları ve anlaşmalı rehberlerin müşterilerine verdikleri hizmetler sırasında, müşterinin bilgisi dışında müşterilerin yaptıkları alışveriş veya müşterilerin sözleşmede belirtilenler dışında belli bir işletmeye gönderilmeleri karşılığında herhangi bir menfaat temin etmeleri halinde, seyahat acentelerinin ve rehberlerin belgeleri bakanlıkça iptal edilir ve bunlar beş yıl süreyle seyahat acenteliği veya rehberlik yapamaz” ifadeleri yer alıyor.

İŞLETMELERE CEZA KESİLMİŞTİ

Öte yandan Ortahisar Belediyesi geçtiğimiz ay; fahiş fiyat, hijyen, fiyat tarifesi, fiyat etiketi ve benzeri şikayetler üzerine zabıta aracılığıyla yaptığı denetimler sonrasında 12 esnafa para cezası ve 3 günlük işletme kapama cezası vermişti.