Osmanlı'dan Şili'ye büyük transfer: Palestino

Filistinliler geçtiğimiz yüzyılda dünyanın dört bir yanına savrulan halklardan... Onların topraklarından kopma ya da çoğu zaman 'koparılma' hikayelerinden bahsedince aklımıza şüphesiz İsrail devletinin kuruluşu ve sonrasında yaşananlar geliyor. Haksız da sayılmayız böyle düşünmekte, bugün binlerce Filistinli, İsrail baskısından dolayı çevre ülkeler Suriye, Lübnan ve Ürdün’de yaşıyor. Üzerinden yıllar geçmesinde rağmen hâlâ 'mülteci' olarak, hâlâ 'bir gün' evlerine dönmeyi umarak...

Filistinlilerin bugün yaşadığı ülkelere bakarsak, listede yer alanlar arasında ilk bakışta pek de anlam veremeyeceğimiz bir ülke görüyoruz: Şili! Güney Amerika kıtasında, And Dağları'nın batısında yer alan ülke, yaklaşık 500 bin -Lübnan’dan dahi daha fazla- Filistinliye ev sahipliği yapıyor. Şili’de nüfusun yüzde 6’sını oluşturan Filistinliler’in kurduğu bir futbol takımı da var. Adı da İspanyolca ‘Filistinli’ anlamına gelen ‘Palestino’. Fakat takımdan bahsetmeden önce, Filistinlilerin buraya nasıl geldiklerini anlatalım.

CEPHEYE DEĞİL OKYANUS ÖTESİNE YOLCULUK

Filistinliler için göç, İsrail ile gelen bir şey değil. Göçle tanıştıkları dönem İsrail’den çok önceye, 19’uncu yüzyıla denk geliyor. Üstelik tanıdık bir aktör de var işin içinde: Osmanlı Devleti. 1850’lerde Osmanlı’da Kırım Savaşı’nın başlaması ile birlikte Filistinli Hıristiyanlarda askere gitme korkusu da başladı. Filistinli aileler çocuklarını sonu ne olacağı belli olmayan Osmanlı’ya askere göndermek yerine kıtalararası bir yolculuğa göndermeyi tercih etti. Çocuklarını bir daha göremeyecek olsalar da sağ olmaları kendileri için hiçbir şey ifade etmeyen savaşlar uğruna ölme ihtimalinden daha iyiydi.

'İSTANBUL KÖPEKLERİNDEN DAHA PİSLER'

Güney Amerika ülkeleri 19. Yüzyıl'da sanayileşme ve şehirlerin genişlemesi ile birlikte dünyanın birçok yerinden göç aldı. Amerika kıtası, yeni umutlar için bir kapı oldu halklar için. İtalya, Lübnan, Almanya derken Filistin’den de Şili’ye binlerce insan göçtü. Osmanlı pasaportları ile Şili’ye gelen Filistinliler, geldikleri yeni ülkede karşılaştıkları şey sıcak bir ‘hoş geldin’ olmadı. Şili’nin ‘beyaz’ elit tabakası yıllarca Filistinlilere İspanyolca ‘Türkler’ demek olan ‘Turcos’ lakabını taktı. Çoğunluğu Ortodoks ve Arap olan Filistinliler için pek de uygun bir lakap değildi bu... Karşılaştıkları göçmen düşmanı ırkçı tavır öyle bir hal aldı ki Şili gazetesi El Mercurio Nisan 1911’de Filistinliler için, “Budist bile olsalar önemi yok, İstanbul’un köpeklerinden daha pis kokan kokuları çok uzaktan dahi duyuluyor” dedi. Ancak bu açık ırkçı tutum onları daha da birbirlerine kenetledi ve geldikleri toprakları unutmamalarına yol açtı.

Şili’ye Filistin’den tek göç 19’uncu Yüzyıl'da yaşanmadı. İkinci göç dalgası İsrail’in kurulması ile, üçüncü göç dalgası ise 1967 yılında Kudüs’ün İsrail tarafından işgali ile yaşandı. Tüm bu göç dalgaları Filistinliler için tıpkı Ermeniler gibi tarihlerinde açılan derin yaraların, üzerinden çok zaman geçmesine rağmen daima taze kalmasına neden oldu. Anıları ve bağları daima güncel kalan Şili’deki Filistinliler, birçok organizasyon kurdu ve Güney Amerika’ya geldikleri andan bugüne kadar, memleketlerinde yaşanan her şeyi dikkatlice takip etti.

GÖÇMENLERİN EN BÜYÜK DERNEĞİ: FUTBOL

Nihayet Almanya’ya giden Türklerin kurduğu Berlin Türkiyemspor, İsveç’teki Süryanilerin kurduğu Assyriska gibi Filistinliler de birbirlerine bağlılıklarını bir spor kulübü kurarak pekiştirmek istedi. 1920 yılında Filistin bayrağındaki beyaz, siyah, yeşil ve kırmızıyı taşıyan Palestino takımı kuruldu. Kulüp bugüne kadar Şili ligi şampiyonluğu gibi birçok sportif başarısının yanısıra Filistin mücadelesi ile kopmayan bağları ile de adından söz ettirdi. Öyle ki 1960’lı yıllarda kulübün arması herhangi bir logo değil, doğrudan Filistin bayrağıydı!

Palestino kulübü, 2014 yılındaki formaları ve ardından Şili Futbol Federasyonu'ndan aldıkları ceza ile tüm dünyada gündem oldu. Kulübün formalarında yer alan ‘1’ rakamını, günümüz İsrail’ini de içine alan ‘Filistin’ haritası şeklinde çıkartması, federasyonun disiplin kurulu tarafından ‘şiddet içerikli’ yorumu ile yasaklandı. Ancak bu yasak, formanın kulüp tarihinde en çok satılan forma olmasını engelleyemedi.

'FİLİSTİN'İN İKİNCİ MİLLİ TAKIMI'

Filistin Yönetimi lideri Mahmud Abbas’ın “Filistin’in ikinci milli takımı” diye adlandırdığı kulüp, Filistin yönetimi ve Filistin futbol takımları ile sıcak bağlarını koruyor. Zaman zaman Filistin bölgesini ziyaret eden takım, Filistin takımları ile dostluk maçları düzenliyor ve altyapı oyuncuları ile beraber antrenmana çıkıyor. Elbette birçok antrenman ve maç moral amaçlı olsa da geçtiğimiz yıl karşılıklı centilmenlikten bir adım daha öteye geçildi. Filistin'in Ahli Al-Khaleel takımında oynayan 24 yaşındaki Shadi Shaban, Palestino takımına kiralık olarak transfer oldu. Shaban, 94 yılın ardından Palestino da forma giyen ilk Filistinli transfer oldu.

Şili devleti 2011 yılından beri Filistin yönetimini ‘devlet’ olarak tanıyor. Bunda Palestino takımının ya da ülkelerinden kopmuş Filistinlilerin etkisi var mıdır? Belki evet, belki hayır. Ancak her şeye rağmen Palestino’nun maçlarını oynadığı Estadio Municipal de la Cisterna Stadı'ndaki Filistin bayrağı, onbinlerce kilometre öteden çıkageldiği toprakların umudu olarak dalgalanmaya devam ediyor.