Pülümür’ün Bitkileri: Kitap çalışması sırasında yeni türler bulundu
‘Pülümür’ün Bitkileri’ kitabı, 1200'ü aşkın bitkiyi kayıt altına aldı. 3 yıllık çalışmalar sırasında bulunan yeni bitkiler de dünya literatürüne girmek için gün sayıyor.
DERSİM - Dersim hem coğrafi olarak hem de biyoçeşitlilik açısından zengin bir konumda. Pülümür ilçesi ise mevcut 1200 civarı bitki çeşidiyle Türkiye’nin toplam bitki çeşitliliğinin yaklaşık yüzde 10'unu temsil ediyor. ‘Pülümür’ün Bitkileri’ kitabının hazırlık sürecinde ortaya çıkan bu sonuç, yaklaşık 3 yıl süren çalışmanın ardından kitap olarak okuyucuyla buluştu.
Türkiye’de endemik bitki çeşitliliğinin yüksek olduğu “Anadolu Çaprazı" (Diyagonalı) üzerinde yer alan Pülümür’de tespit edilen toplam bitkinin 165’i (yüzde 13.6) Türkiye’de endemik bitkiler arasında. Kitap çalışmasıyla birlikte bunlardan 31’i bölgesel/yöresel endemik bitkiler olarak kayıt altına alınmış oldu. Kırsal Kalkınma Uzmanı ve proje koordinatörü Mustafa Bektaş ve Pülümür Belediye Başkanı Müslüm Tosun ile Pülümür’ün bitkilerini ve kitap çalışmasını konuştuk.
‘KAYIT ALTINA ALDIĞIMIZ BİTKİ SAYISI 1200’Ü GEÇTİ’
1200 bitkiyi kayıt altına alan ve yeni türleri bilim literatürüne kazandırmayı bekleyen çalışma, ilçede bulunan bitkileri yörenin ana dili olan Kırmancki’deki adlarıyla da kaydetmiş.
İlçenin tarihçesini, sosyal, kültürel ve ekonomik yapısını ortaya koyan çalışmaların bulunduğu kitabın koordinatörü Mustafa Bektaş proje çalışmalarına ilişkin şu bilgileri verdi: "Pülümür’de bitki çeşitliliği çalışmamızı evvelden kurgulamıştık. Daha önce Pülümür’ün mevcut durumunu tespit etmek için köyleri gezerek ilçenin sosyal, ekonomik, kültürel ekolojik boyutları konusunda genel bir çerçeve çizmiştik. Ankara’da bulunan Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunlarını Araştırma Derneği ile Pülümür’ün bitkilerini çalışma projemiz 2015 yılında başlamış oldu. Fakat bu süreç, başta pandemi olmak üzere belli aksaklıklar sebebiyle sarktı. Pandemiden sonra alanda tekrar çalışma yaparak bitkileri tespit ettik. Ve bu çalışmalar sırasında kayıt altına aldığımız bitki sayısı 1200’ü geçti.”
‘DERSİM’İN İÇ KESİMİNDEKİ BİTKİLER KEŞFEDİLMEYİ BEKLİYOR’
Proje çalışmaları sırasında Pülümür’ün her yerini çalışamadıklarını belirten Bektaş, Pülümür’de çalışmaların devam edeceğini söyledi. Dersim’in genelinde çalışılmamış çok alanın olduğunu, bu alanların keşfedilmeyi beklediğini aktaran Bektaş şunları söyledi: "Arazi çalışmaları için senede iki kez Pülümür’e gelebildik ve şimdilik belli bölgelerde bitki çalışmaları yapabildik. Bu bizim ilk adımımız oldu. Şimdi daha geniş alanlarda çalışmaya devam edeceğiz. Dersim’de her tarafın çalışılmadığını düşünüyorum. Biliyorsunuz yasaklı bölgeler var. Bu bölgeler dahil Dersim'in yeniden büyük ölçekli çalışılması gerektiğini düşünüyorum. Dersim çok daha büyük bir bitki çeşitliliğine ev sahipliği yapıyor.“
‘KİTAP, BU KAPSAMDA YAPILAN İLK ÇALIŞMA’
Pülümür Belediye Başkanı Müslüm Tosun, Pülümür’ün doğasına ve canlılığına ilişkin bir kaynak yaratabilmek için bu çalışmayı gerçekleştirdiklerine dikkat çekerek şunları kaydetti: “Pülümür’de bitki çeşitlerinin çok yoğun olduğu, endemik bitkilerinin yoğunluğu her zaman dile gelir. Ama elimizde şimdiye kadar net bilgiler yoktu. Biz de hem elimizde bir veri olması hem de buradaki biyoçeşitliliği tespit etmek için böyle bir çalışmaya giriştik. Çok titiz bir çalışma yürütüldü. Çalışmalar sonucunda bitki sayısı 1200 çıkabilir fakat biz çok daha fazla bitki olduğu kanaatindeyiz. Sonuç olarak bölge açısından çok değerli bir kayıt, aynı zamanda bu kapsamda yapılan ilk çalışma özelliğine sahip.”