Ruslar yüz yıl sonra Ekim Devrimi için ne diyor?

DUVAR - Kremlin, Ekim Devrimi’nin 100. Yıl dönümünün anıldığı günlerde, dünya tarihinin gidişatını değiştiren olay karşısında sessiz ve renk vermeyen bir tavır benimsedi.

Devlet Başkanı Vladimir Putin, Sovyetler Birliği’nin yıkılmasını “yüzyılın jeopolitik felaketi” olarak nitelendirdi. Ancak devrimden söz ederken “Bu büyük değişimin sonuçlarını iyi biliyoruz,” demekle yetindi.

Rusya devleti, bunun yerine, Putin’in 2005 yılında Sovyet dönemi tatillerini değiştirmek amacıyla başlattığı 4 Kasım’daki resmi Birlik Günü’nü kutladı. Geçtiğimiz pazartesi, Moskova’nın Puşkinskaya Meydanı’nda toplanan Ruslarla yapılan görüşmeler de benzer biçimde pek de net olmayan bir görüntü sunuyor. Söyleşiye katılanların bazıları, halkın 100. devrim anmasını kutladı. Bazıları, 'kutlamaların şaşalı olmamasından ötürü mutlu olduğunu' ifade etti. Diğer bazılarıysa konuyla hiç ilgilenmediğini belirtti.

Emeklilik fonu müfettişi olarak çalışan 52 yaşındaki Margarita Khachaturyan ve 27 yaşındaki makyaj sanatçısı olan kızı olan Angela Khachaturyan, “Bu konuya ilişkin hiçbir fikrimiz yok” diyorlar. “Kuşkusuz yıldönümünü kutlamak gerekiyor. Elbette (devrimin) getirileri ve götürüleri vardı ama yine de kutlamalıyız. Büyük bir resmi tören olmaması iyi; çünkü şiddet olayları yaşanabilirdi.”

52 yaşındaki okul müdürü Lena Koluntayeva, “Öncü ve komünist olan bu tarih, bizler açısından çok önemli bir gün. Biz daima kutlamalara katıldık. Ancak yeni tatil (Birlik Günü) de güzel bir gün. O gün bir mitinge gittik. Alanda birçok genç insan vardı ve hepsi çok ilgi çekici görünüyordu. Bence bu iyi bir durum. Bir tatil günü vardı, şimdi bir tane daha var. Bütün tatil günlerinden memnunum” derken ve 17 yaşındaki lise öğrencisi oğlu Yevgeny Koluntayev, “Komünistlere hep karşıydım. Bu yüzden (resmi bir) kutlamanın yapılmaması iyi oldu; ne olduğunu hatırlamak zorunda mıyız? Geleceğe doğru yürümeliyiz. Ben vatanseverim, 4 Kasım da benim için güzel bir tatil günü; çünkü gerçekten Rusya’yla alâkalı” diyor. Oğlunu dinleyen Lena Koluntayeva tekrar söz alıyor, “Elbette, oğlum kişisel görüşlerine sahip. Tabi ki Sovyetler Birliği döneminde yaşamadı; bu nedenle genç neslin kendi tatil beğenileri farklı.”

58 yaşındaki avukat Olga Yeromina bir 'evrimci' olarak devrime tümden karşı, “Lenin’in hiç var olmamasını dilerdim; çünkü o durumda bir devrim gerçekleşmezdi. Ancak, ne olursa olsun gerçekleşti, dendi ve öyle görünüyor ki, tüm dünyanın bunu hatırlaması da önemli. Milyonlarca insanın öldüğü, birçok insanın hapishaneye atıldığı veya idam edildiği devrimci bir düşüncenin taraftarı değilim. Evrimsel gelişimin daha faydalı olduğunu düşünüyorum; büyük kayıplar yaşamadan istikrarlı bir gelişme sağlıyor” diyor.

20 yaşındaki üniversite öğrencisi Yelena Avdeyeva ise, “Benim açımdan 100. yıldönümü kutlaması yerinde bir davranış. Bu önemli bir olay ve sanırım kutlanması gerekiyor” diyor.

80 yaşındaki emekli Igor Konstantinovich'in ise kutlama yanlısı, “Lenin hakkındaki bu tartışma hâlâ sürüyor. Ancak, Sergey Yesenin’in şiirini (Burada devrimin öncü seslerinden olan efsanevi Sovyet şairinin okuyarak devam ediyor…) okudunuz mu? Bu, benim açımdan önemli bir tarih. İnsanlar o kadar kötü durumdaydılar ki bir devrimle ayağa dikilmeleri gerekiyordu. Bu yüzden benim için büyük bir kutlama. Bu tatili tüm benliğimle muhafaza ediyorum. 1937’de doğdum ve 80 yaşındayım. Savaş dönemini yaşadım, zor zamanlar yaşadım, bu yüzden bu tatil benim için her zaman bir tatil olacak. Tıpkı 1 Mayıs (İşçi Bayramı) gibi. İnsanlar her sene gösteri yapmak için sokaklara çıkıyorlar. Yarın neler olur bilmiyorum. Bacaklarımda sorunlar var. Ama eğer yarın bir kutlama yapılsaydı büyük bir mutlulukla giderdim. Bu sene yıldönümünün kutlanmaması doğru bir tavır değil. Kasım 4. günü kutlanan tatil 7 Kasım olarak değiştirilmeli. Böylece insanlar ne hissedeceklerini bilebilirlerdi. Sovyetler Birliği’nin (bugün için değil, o günlerde) bize sağlayabileceklerine inananlar olarak henüz hepimiz ölmedik. Bu, Rusya’nın tarihidir.”

30 yaşında çevrebilim uzmanı Maria Yermakova ise 'nesil farkı'na dikkat çekiyor, "Farklı bir zamanda dünyaya geldim. (Devrimde) Öncü değildim. Benim açımdan yıldönümünün, yaşlı nesillerin gözündeki gibi bir anlamı yok. Bu günü, sadece tarihin bir parçası olarak biliyorum. Arkadaşlarım ve ben buna saygı gösteriyoruz. Herhangi bir halka açık anmaya ihtiyacımız olduğunu düşünmüyorum. Hava soğuk, insanlar meydanlara çıkarsa hastalanır ve etrafa hastalık yayar. Bu yüzden gösterilerin yapılmasını desteklemiyorum. Tabii ki isteyenler kutlayabilir ve talepleri, politikaları ve fikirleri hakkında özgürce konuşabilirler. Ancak resmi törenleri sevmiyorum. Çünkü insanlar kalabalığa karışıyor, yanındakilerin fikirlerini kopyalıyor ve eleştirel düşünmüyor.

76 yaşındaki emekli mühendis Marina Rishina ve torunu 11 yaşındaki Prokhor Rishin'in görüşleri de şöyle: Prokhor, “Büyük törenleri ben de görmek istiyorum. Onlar eğlenceliydi” derken büyükannesi karşı çıkıyor,  “Hayır, buna ihtiyacımız yok. Bir devrime ihtiyacımız yok.” (Evan Gershkovich/The Moscow Times)