ANKARA - Türkiye’de ilk Covid–19 vakasının tespit edildiği 11 Mart’tan bu yana salgınla mücadelede en safta görev yapan sağlık çalışanları, pandemiyle birlikte artan iş yükünden, Sağlık Bakanlığı tarafından 27 Ekim 2020 tarihinde uygulamaya konulan istifa yasağına kadar bir dizi sorunla mücadele ediyor.

Sağlık Bakanlığı 27 Ekim 2020 tarihinde ilgili birimlere gönderdiği genelgeyle merkez ve taşra teşkilatında görevli personelin istifa, emeklilik ve yıllık izin gibi haklarının pandemi nedeniyle yasaklandığını duyurdu.

Yine Sağlık Bakanı Fahrettin Koca imzasıyla 19 Ocak 2021 tarihinde yayımlanan ikinci genelgeyle sağlık çalışanlarının emeklilik ve yıllık izin haklarındaki kısıtlama kaldırılırken, istifa yasağında bir değişiklik yapılmadı.Kamuda görev yapan sağlık çalışanları istifa yasağının kaldırılmasını beklerken, 3 Mart 2021 tarihinde yayımlanan yeni bir genelgeyle sağlıkçıların istifa taleplerinin “her ne sebeple olursa olsun kabul edilmeyeceği” ifade edildi.

Sağlık çalışanları istifanın anayasal bir hak olduğuna vurgu yaparak yayımlanan genelgeye tepki gösterirken, İdare Hukuku Uzmanı Prof. Dr. Metin Günday, hiçbir kamu çalışanının zorla çalıştırılamayacağının kanun ile sabit olduğunu söyledi.

'KAMU ÇALIŞANI BİR AY BEKLEYİP İSTİFA EDEBİLİR'

 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda yer alan 20. madde uyarınca kamu çalışanlarının kanunda belirtilen esaslara göre devlet memurluğundan çekilebileceğini belirten Günday, bu esaslara ilişkin durumları şu şekilde anlattı:

“Belirtilen esaslar da kanunun 94’üncü ve devamındaki maddelerde düzenlenmiş. Yani, bu maddede “Devlet memurları bağlı olduğu kuruma yazılı olarak müracaat etmek suretiyle memuriyetten çekilme isteğinde bulunabilir. Çekilmek isteyen memur yerine atanan kişinin gelmesine kadar görevine devam eder. Yerine atanan kişi bir aya kadar gelmediği takdirde üstüne haber vererek görevini bırakabilir” diyor. Yani istifa talebinde bulunan memurun görevi bırakması için kanunda verilen süre bir aydır. Eğer bu süre zarfında yerine biri gelmesiyle kamu çalışanı üstüne haber vererek istifa edebilir.”

'OLAĞANÜSTÜ ŞARTLARDA DAHİ KAMU ÇALIŞANIN İSTİFA HAKKI ELİNDEN ALINAMAZ'

 Kamu çalışanlarının istifa hakkı ancak Olağanüstü Haller durumunda farklılık gösterebilir” diyen Günday, şu an Türkiye’de böyle bir durumun söz konusu olmadığına dikkat çekerek şöyle devam etti:

“657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda yer alan 97. maddede ise olağanüstü şartlarda yapılması gerekenler düzenlenmiş. Yani bu maddede de “Olağanüstü şartlarda devlet memurları yerine atacak kişi göreve başlamadığı sürece işi bırakamaz” diyor. Bu durumda dahi devlet memurunun istifa hakkı elinden alınamaz. Sadece istifa edilir ama yerine bir yenisi gelene kadar görevi bırakamaz. Normal şartlarda 30 gün bekleniyordu; OHAL şartlarında süresiz – 5 ya da olabilir, 6 ayda olabilir-  bekliyor. Ama şu an böyle bir durum söz konusu değil. Pandemi nedeniyle Olağanüstü Hal ilan edilmişse ancak o durumda “memur yerine yeni bir kişi gelene kadar görevi bırakamaz” diyor. Ama şu an böyle bir durum söz konusu mu, değil.” 

'GENELGEYLE KANUNUN VERMİŞ OLDUĞU ÇEKİLME HAKKI ORTADAN KALDIRILAMAZ'

Günday, Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan genelgenin hukuken hiçbir hükmünün olmadığını, sağlık çalışanlarının kanunda yer alan esasları karşılaması halinde istifa edebileceklerini ve buna karşı bir yaptırımın uygulanamayacağını söyledi. Kimsenin bir kurumda zorla çalıştırılamayacağını vurgulayan Günday, kamu çalışanın istifa hakkına ilişkin şunları kaydetti:

“Şu an yapılan uygulamayla genelge kanunu ortadan kaldırıyor. Genelgeyle kanunun vermiş olduğu çekilme hakkı ortadan kaldırılamaz. Devlet memuru kanunda ön görülen hususlar dâhilinde çekilme hakkına sahiptir. Sağlık çalışanını silah zoruyla çalıştıramazlar. Sağlık çalışanı istifa ettiğini yazılı olarak beyan edecek, 30 gün de bekleyecek. 30 gün sonra görevi bırakabilir. Buna rağmen sağlık çalışanına bir yaptırım uygulanmaya kalkılırsa, sağlık çalışanı bu yaptırıma karşı mahkemeye başvuracak ve mahkemenin bu yaptırımı iptal etmesi gerekir. Devlet memuru kanunda belirlenen usul ve esaslara göre istifa ederse bunun hiçbir yaptırımı yok. Kimse kimseyi zorla çalıştıramaz, çalıştırırsa da hukuksuz çalıştırıyorlardır. İstifa hakkı genelge ile engellenemez.”

'SAĞLIKÇILARI İSTİFAYA GÖTÜREN SEBEPLERİ DE KONUŞMAK LAZIM'

Ankara Barosu Sağlık Kurulu Başkanı Berna Gümrükçüoğlu’na göre de kişinin zorla çalıştırılması Anayasaya aykırı. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun kişiye görevinden istifa etme hakkı tanıdığını, bu hakkın bir genelgeyle engellenemeyeceğini kaydeden Gümrükçüoğlu, “Kamu çalışanları istedikleri takdirde görevinden istifa etme hakkına sahiptir. Kişinin zorla çalıştırılması Anayasaya aykırıdır. Ben de bir sağlıkçı olarak sağlık çalışanları pandeminin başından bu yana kendi alanları dışında olan yerlerde de görevlendirildiler. Aslında biz istifa yasağından önce sağlıkçıları istifaya götüren sebepleri ve bu düzenlemelerin hukuka uygunluğunu da konuşmamız lazım. O yüzden kimsenin hakkına helal getirmeyecek bir düzenlemeyle bu hukuksuzluk ortadan kaldırılmalıdır” diye konuştu.