Gazete Duvar'daki yazılarıma kaç kere “tadımız biraz kaçık”, “moralimiz biraz bozuk” gibi cümlelerle başladığımı düşündüm bu yazının başına oturduğumda. Kaç kere be kardeşim... Uzun zamandır ortalamanın altında seyreden gidişatımıza dair umudumuz, Trump’ın seçim sloganı olan “Make America Great Again” (Amerika’yı Tekrar Mükemmel Yapalım) önerisinin sosyal medyada gördüğüm Türkiye’ye uyarlanmış hali “Make Türkiye Eh İşte Again” hedefine çıkabiliyordu ancak. Ömrü hayatımızda her şeyin yolunda olduğu bir ülkede yaşamadığımız için “eh işte” umudumuzdu. Biraz bozuk olan moralin tamamen çökebileceğine, ülkede tat diye bir şey kalmayacağına, bizzat kendimiz yaşamadığımız bir facia için kalbimizin acı acı ağrıyabileceğine ihtimal vermedik.
Harun Tekin’in yine sosyal medyada sıkça dolaşan konuşmasında söylediği gibi Şubat 2023 itibariyle “Bizim normalimiz enkaz altında kaldı.” “Eh işte”miz de bitti, gitti. Milyonlarca insanın hayatı hiçbir sözün onaramayacağı şekilde değişti. Şehirler, aileler, arkadaşlar kayboldu. Biz afet bölgesinde olmayanlar, geceleri uyuyamaz olduk. Ne yapabilirim, nereye koşabilirim, neye elim değer de yararım dokunur en büyük sorular oldu. İnsanların, bir anda kenetlenebileceğini, yardım için örgütlenebileceğini, iyi kalpli insanlar arasında yaşadığımızı uzun zaman sonra fark ettirdi bu acı felaket bize. Bugün, bu yardım çabalarından birinden, depremin ikinci gününde hayata geçmeyi başaran, uzun bir dönem varolup dayanışmayı devam ettirmeyi amaçlayan Sanatla Dayanışma’dan bahsedeceğim size.
SANATLA DAYANIŞMA NEDİR, NE YAPAR?
6 Şubat sabahı gerçekleşen depreme refleks olarak Bağımsızlar inisiyatifi ve maumau ekibi ve sanatçıları öncülüğünde 7 Şubat’ta hayata geçen Sanatla Dayanışma, yaklaşık 1 haftalık bir süreçte Omuz, Bağımsızlar, Karşı Sanat Çalışmaları, Mixer Galeri, Halka Sanat Projesi, Performistanbul, Pasaj, Barın Han, Latent Memories ve Lamarts’ın katımıyla çok hızlı bir şekilde büyüdü ve büyümeye devam ediyor. Depremden zarar görenlere yardım ulaştıran AKUT, Ahbap Derneği gibi kurumlara yapılan bağışları artırmayı amaç edinen dayanışma, görsel sanatlar (resim, heykel, fotoğraf, video, kolaj, illüstrasyon vb.) alanında üretim yapan sanatçılar ile onların bu amaç için bağışladığı eserlere sahip olmak isteyenleri bir araya getiriyor.
Birçok sanatçının nakdi yardım yapamayabileceğini göz önünde bulunduran fikir öncüsü ekip, sanatçıların elindeki değer olan eserlerini bağışa dönüştürmeyi amaçlamış. Sanatla Dayanışma web sitesine eserlerinin isimlerini, boyutlarını, tekniğini ve fiyatını giren her sanatçı, depremden zarar görenler için bir bağış yapmış oluyor. Bu dayanışmaya destek olmak isteyenler, sanatçının eserinin tutarında ilgili kurumlarda bağış yaparak platforma dekontu ilettiklerinde eserin sahibi oluyorlar. Yani burada asıl bağışçı sanatçı olurken, eserin bağış yaparak sahibi olan kişi, sanatçıya bağışçı olması için destek olmuş oluyor. Dayanışmaya direk para aktarımı olmuyor, platform sadece aracı olarak görev almış oluyor.
Platform, sanatçı seçimi yapmadığı için birçok sanatçıya hem bağışçı olma hem görünür olma imkanı sağlıyor. Bağış yoluyla alınan eserlerin, bir hafızayı canlı tutma aracı olacağına da inanıyorlar. Platformun getirdiği iyi kontrol mekanizmalarından biri de, eser fiyatlarının düşürülmemesi için özellikle uyarı yapması. Böylece hem bağış amaçlı yola çıkılan bir yolda bağış miktarı düşürülmemiş oluyor hem de sanatçının eserlerinin gerçek değeri korunmuş oluyor.
SANATLA DAYANIŞMA BAĞIŞÇILAR İÇİN NASIL ÇALIŞIR?
1. Eserleri sürekli güncellenen www.sanatladayanisma.org sayfasında görebilirsiniz
2. Sanatla Dayanışma doğrudan bağış alan bir platform değildir. Almak istediğiniz eserin belirtilen tutarı kadar bağışı Ahbap ya da AKUT'a bağış yapın ve dekont görselini hazırlayın. (Farklı bir öneriniz olursa da Platform veya sanatçıyla görüşebiliyorsunuz.)
3. İnternet sitemizde bağışını tamamlamak istediğiniz işin üstündeki “eseri incele/bağış yap” butonuna basın. Ardından sol üstteki “bağış yaparak eseri almak için lütfen tıklayın” butonuna basın, sizi bir forma yönlendirecek.
4. Formu doldurun ve bağış makbuzunu forma yükleyin.
5. Eğer henüz bağış yapmadıysanız eser sizin için 6 saat süreyle size özel olarak ayırılacak. Bağış yaptıktan sonra dekontu sanatladayanisma@gmail.com adresine göndererek eseri edinebileceksiniz.
6. Eserin sanatçıdan ya da eserin bulunduğu kurumdan alınması bağışçının sorumluluğundadır. Sanatla Dayanışma koordinasyon için sanatçı ile bağışçıyı bir araya getiren bir e-posta atacak ve süreci takip edecektir. Şehir ve yurt dışı için böyle bir dönemde kargo ağlarını meşgul etmemek adına bu dönem kargo işleminin Mart başında yapılmasını tavsiye ediyorlar. Kargo ödemesi alıcıya ait.
SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR DAYANIŞMA
Sanatla Dayanışma ekibinden Eda Emirdağ, Sine Ergün, Ekmel Ertan ve Bengü Gün’ün Açık Radyo’nun Açık Masa ve Bağımsızlar programlarında anlattıkları üzere, dayanışma uzun soluklu olmayı amaçlıyor. Bengü Gün, dayanışmada yer alan ekiplerin birlikte çalışma pratiklerine sahip olması ve ekipteki herkesin farklı nitelik ve yetkinlikleri olmasından dolayı çok hızlı hareket edebildiklerine dikkat çekiyor.
Altyapı ilk etapta hızlı aksiyon için düşünülmüş. Sanatçılara, duyuru, onlarla iletişim, siteye eserlerin yüklenmesi, dekontların toplanması derken oldukça büyük bir operasyon ortaya çıkmış. Şu an web sitesini 7/24 çalışarak gönüllü olarak güncelleyen sadece 4 kişi var ve halen bağış yapmak için sırada bekleyen birçok sanatçı var. Hataya yer vermemek ve uzun vadede de işleyebilmek için koleksiyonerlere bile henüz duyuru yapılmamışken gelinen nokta, herkesin dayanışmaya ne kadar açık ve bir şeyler yapmaya ihtiyaç halinde olduğunu gösteriyor. Platformdan aldığım bilgiye göre 5 sanatçıyla başlayan dayanışma dün itibariyle 540 sanatçıya çıkmıştı. Bağışlanan 12 eserden elde edilen bağış miktarı ise yaklaşık 560 bin TL idi. Proje herkesin katılımına ve desteğine açık olarak büyümeye ve ağını geliştirmeye devam etme amacındaymış.
Sanatla Dayanışma ekibi, fikre gösterilen büyük ilginin ardından alınan tüm geri dönüşleri ve önerileri değerlendirerek geliştirme planları yapmaya başlamış. Uzun vadede ihtiyaçları karşılayacak bir yapı kurarak, kullanıcıların daha aktif çalışabilmesini sağlayacak bir sistem üzerinde çalıştıklarını belirtiyorlar. Bu şekilde hem deprem basının gündeminden düşse bile çok uzun süre devam edecek ihtiyaçlara destek olmaya devam edilebilecekler hem de daha da ileriki dönemlerde bağış yapılan kurum ve nedenler değişse de sanatla dayanışma devam edebilecek. Önümüzdeki dönemde yurt dışına da bu sistemi açmak isteyen ekip, bu tip adımlar için nakliye firmaları gibi kurumlardan desteğin şart olduğuna dikkat çekiyor.
Harun Tekin’in konuşması ile başladım, dayanışmaya emek verenleri, bağış yapan sanatçıları, onların destekçilerini, kısacası bu işe dahil olan tüm güzel insanları kutlayıp dayanışmanın devamını ve güçlenmesini dileyerek onunla bitiriyorum: “Bu yaşadığımız şey kaderimiz değil. Biz yaşadığımız hayatı değiştirebiliriz. Bize cumhuriyeti 100 yıl önce kuranların da söylediği bir şey bu. Biz kendi hayatımızı değiştirecek haysiyetli, iyi kalpli, bilime inanan insanlarız, yardımlaşıyoruz. ”