Savaşın birinci yılı... Ukrayna'ya silah ve mühimmat destekleri: Hangi ülke ne gönderdi?

DUVAR- Rusya-Ukrayna savaşının ardından başta ABD ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri olmak üzere pek çok Batılı ülkenin savaşa yanıtı, Rusya’ya bir dizi yaptırım uygularken, Ukrayna’ya askeri destek sağlamak oldu.

Savaşın başında sık sık NATO’ya Ukrayna üzerinde ‘uçuşa yasak bölge’ oluşturma çağrısında bulunan Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, savaşın başladığı 24 Şubat 2022’den bu yana geçen bir yıl içinde dünyadan, özellikle de ABD ve AB ülkelerinden askeri destek talebinde bulunmayı sürdürdü. Rusya ise Ukrayna’ya silah desteği sağlayacak ülkelerin savaşa müdahil olacağı anlamına geleceğini belirtti.

Peki, Ukrayna'ya bu süreçte hangi ülke nasıl bir askeri destekte bulundu? En çok desteği hangi ülkeler sağladı?

ABD’DEN 30 MİLYAR DOLARIN ÜZERİNDE ASKERİ YARDIM

Almanya’nın Kiel Dünya Ekonomi Enstitüsü’nün savaşın başından bu yana güncel veri paylaştığı ‘Ukrayna Destek Takip Sistemi’ne göre, Ukrayna’ya sağlanan destekler konusunda ABD başı çekiyor. AB, ise ABD’nin hemen arkasından geliyor.

ABD Savunma Bakanlığı’nın 21 Şubat 2023’te yayınladığı bir rapor da ABD’nin Joe Biden hükümeti sırasında Ukrayna'ya 30,4 milyar doların üzerinde askeri yardım sağlama taahhüdünde bulunduğunu, bu yardımların yaklaşık 29,8 milyar dolarlık kısmının Rusya-Ukrayna savaşı başladıktan sonraki süreci kapsadığını ortaya koydu. 

Son olarak, ABD Başkanı Biden, 20 Şubat’ta Ukrayna’nın başkenti Kiev’e yaptığı ziyaret sırasında ülkeye 500 milyon dolar daha askeri destek sağlanacağı bilgisini paylaştı.  

ABD’nin bundan önceki en büyük askeri yardım paketi ise 21 Aralık’ta kamuoyu ile paylaşılmıştı. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Ukrayna’ya aralarında Patriot hava savunma sistemlerinin de bulunduğu 1,85 milyar dolarlık askeri yardım yapacaklarını duyurmuş, bunun ABD envanterinden Ukrayna'ya 8’inci silah tedariki olduğuna dikkat çekmişti. Bundan kısa bir süre sonra, ocak ayında, ABD yönetimi Ukrayna'ya M1 Abrams tankları vereceklerini duyurmuştu. Başkan Biden, tankların ‘dünyadaki en ehil tanklar olduğunu’ söylemişti. 

Bu kararla birlikte, ABD Ukrayna’ya 31 Abrams tankı göndermiş olacak. Öte yandan, ABD, Ukrayna askerlerini tankları kullanabilmeleri için ‘hemen eğitmeye başlayacağını’ açıklasa da tankların ne zaman tedarik edileceği henüz netlik kazanmadı. 

AB’DEN 3,6 MİLYAR EURO'LUK ASKERİ YARDIM

Avrupa Birliği (AB) ülkeleri de bu süreçte Ukrayna’ya değişen miktarlarda askeri yardım sağlayan ülkelerden. 

Belçika’nın başkenti Brüksel’de 12 Aralık’ta bir araya gelen AB Dışişleri Bakanları, Ukrayna'ya silah yardımı yapılması gibi savunma ve güvenlik konularında kullanılan fonun 2 milyar euro artırılmasına karar verdi. Böylelikle, Avrupa Barış Fonu’nun 6 milyar euroluk bütçesi 2023 için 8 milyar euroya yükseltilmiş oldu. 

AB Konseyi'nden yapılan açıklamada, fonun azami bütçesinin daha sonra da 2027'ye kadar 5,5 milyar euro artırılabileceği de bildirildi.

Üye ülkelerin brüt milli gelirleri temelinde katkıda bulundukları fon, bütçenin arttırılmaya karar verildiği tarih itibariyle Ukrayna'ya altı paket halinde yapılan silah yardımlarında kullanılmıştı. 

AB Konseyi, 2 Şubat’ta başkent Kiev’de Ukrayna hükümet ile yaptığı toplantının ardından Ukrayna’ya yaklaşık 500 milyon euroluk yedinci askeri yardım paketi ve 30 bin Ukrayna askerini eğitmek için 45 milyon euroluk yeni bir yardım paketi açıkladı. 

Son olarak, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, 19 Şubat’ta bir açıklama yaparak ‘üye ülkelere Ukrayna'ya askeri desteği hızlandırma çağrısında’ bulundu.

23 Şubat 2023 tarihi itibariyle, AB ülkeleri Ukrayna'ya toplam 3,6 milyar euro'luk askeri yardım sağlamış durumda. Bu süreçte başta Almanya olmak üzere birçok AB ülkesi de Ukrayna'ya askeri ekipman sevk etti.

ALMANYA’DAN AYLAR SONRA LEOPARD TANKI GÖNDERME KARARI

Almanya Başbakanı Olaf Scholz, federal koalisyon hükümetine yönelik uzun süredir devam eden baskının ardından 25 Ocak’ta bir açıklama yaparak Ukrayna'ya 14 Leopard tankı göndermeye karar verdiklerini duyurdu.

Scholz, Ukrayna taburlarının Almanya'daki eğitiminin yakın zaman içinde başlayacağını ve Almanya'nın aynı zamanda lojistik destek ve mühimmat da sağlayacağını belirtti. Scholz, ayrıca diğer ülkelerin kendi Leopard tanklarını gönderebilmesi için gerekli transfer izinlerini de vereceklerini sözlerine ekledi.

AA’nın aktardığına göre, Rusya-Ukrayna savaşı, Almanya'yı askeri yaklaşımında ‘tarihi bir dönüşüme’ de itmiş oldu. Buna göre, savaşın başlamasından bu yana Almanya, silah ve askeri malzeme tedarikine 12,2 milyar euro harcayarak Ukrayna'nın en büyük askeri destekçilerinden biri haline geldi.

Savaşın başlamasından sonra ülkesinin NATO'nun ‘gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yüzde 2'sinin savunma giderlerine harcanması’ hedefine uyacağını aktaran Almanya Başbakanı Scholz, savaşın başlamasının hemen ardından Almanya ordusu Bundeswehr'in modern silahlarla yeterince donatılması için 100 milyar euroluk ek fon açıklamıştı.

İNGİLTERE BİR YILDA 3,2 MİLYAR STERLİN ASKERİ YARDIM YAPTI

Son olarak, İngiltere Savunma Bakanlığı, 15 Şubat’ta bir açıklama yaparak, Avrupa ülkelerinin Ukrayna'nın savunma kapasitesini geliştirmek üzere ilk paketi 200 milyon sterlinlik olmak üzere 520 milyon sterlinlik askeri ürün yardımı yapacaklarını açıkladı. İngiltere Savunma Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, Ukrayna için Uluslararası Fon (IFU) kapsamında İngiltere, Hollanda, Norveç, İsveç, Danimarka, Litvanya ve İzlanda’nın 20 milyon sterlinlik bir savunma yardımı yapmaya karar verdiği bildirildi.

Açıklamada, bu yardımın 200 milyon sterlinlik ilk paketinde çeşitli topçu mühimmatları, deniz istihbarat, gözlem ve keşif ürünleri ile Ukrayna'nın halihazırda kullandığı tankların parçalarına yönelik desteğin yer alacağı belirtildi.

İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace, konuyla ilgili Belçika’nın başkenti Brüksel'deki NATO Savunma Bakanları Toplantısı'nda yaptığı açıklamada, bu ekipmanların Ukrayna ordusunun savunma kapasitesini önemli ölçüde artıracağını söyledi. Wallace, "İngiltere öncülüğünde başlatılan IFU, Birleşik Krallık ve müttefiklerinin Ukrayna'ya kendisini Rusya'nın illegal işgaline karşı koruyacak hayati askeri yardımları sağlamayı taahhüt ediyor” dedi.

İngiltere Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre, ülke, Ukrayna'ya 2022 yılında toplam 3,2 milyar sterlin değerinde askeri yardım yaptı. (DIŞ HABERLER)