Seçim Kanunu uygulamada: 28 ildeki kura için birinci sınıf hâkim yok
Seçim Kanunu değişikliğiyle seçim kurulu başkan ve üyeleri birinci sınıfa ayrılmış hâkimler arasından kurayla belirlenecek. 28 ilde birinci derecede hâkim olmaması nedeniyle eski sistem uygulanacak.
ANKARA- Cumhur İttifakı tarafından Meclis’e getirilen Seçim Kanunu'ndaki değişiklikler Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Kanunda en çok tartışma yaratan düzenlemelerden biri il ve ilçe seçim kurulu başkan ve üyelerinin birinci sınıfa ayrılmış hâkimler arasından kurayla belirlenmesi oldu. CHP bu konudaki maddelerin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne gitti.
AK Parti’nin Yüksek Seçim Kurulu (YSK) temsilcisi Recep Özel, 28 ilde kuraya girecek birinci sınıf hâkim olmadığı için bu illerde eski sistemin uygulanacağını açıkladı. Muhalefetin YSK temsilcilerine göre bu durum, yasanın üstünkörü hazırlandığını ve hazırlayanların yalnızca üç büyük ili düşündüğünü gösteriyor.
AK PARTİLİ ÖZEL: BUNDA BİR PROBLEM YOK
AK Parti’nin YSK temsilcisi, Isparta Milletvekili Recep Özel, YSK toplantısında 28 ilde kuraya girecek birinci derece hâkimin olmadığını söyledi, “Kıdem esasına göre eski usul devam edecek, kura çekilmeyecek. Bunda bir problem yok” dedi.
Kanuni değişiklikten önce il seçim kurulu, il merkezinde görev yapan en kıdemli hâkimin başkanlığında ve merkez ilçe seçim kurulu başkanlarından sonra gelen en kıdemli iki asıl ve iki yedek hâkim üyeden oluşuyordu. Yasal değişikliğe rağmen 28 ilde birinci derece hâkim olmaması nedeniyle bu uygulamaya devam edilecek.
CHP’Lİ YAKUPOĞLU: KURA ÜÇ BÜYÜK İL İÇİN GETİRİLDİ, ONLAR İÇİN 28 İLDE OLMAMASININ ÖNEMİ YOK
CHP’nin YSK temsilcisi Hadimi Yakupoğlu’na göre seçim kurullarının belirlenmesine yönelik 'kura' düzenlemesi, üç büyük il olan İstanbul, Ankara ve İzmir için getirildi. 28 ilde ya da 30 ilde kuraya katılacak birinci derecede hâkimin olmamasının düzenlemeyi getirenler için önem taşımadığını düşündüğünü ifade eden Yakupoğlu, “Çünkü İstanbul, Ankara ve İzmir’de birinci derecede hâkim var. Onları ilgilendiren kısım burası. Bu benim şahsi yorumum” dedi.
HDP’Lİ TİRYAKİ: YASANIN ÜSTÜNKÖRÜ HAZIRLANDIĞINI GÖSTERİYOR
HDP’nin YSK temsilcisi, Batman Milletvekili Mehmet Rüştü Tiryaki’ye göre de 28 ilde birinci derecede hâkimin olmamasına rağmen kura sistemine geçilmesi yasanın çok üstünkörü hazırlandığını gösteriyor. Bir ilde birinci sınıfa ayrılmış hâkimin olmamasının ayrı bir sorun olduğunu belirten Tiryaki, “Bu durum, ülkede ne kadar kıdemsiz hâkimin olduğunu ve bazı kentlerde bunların görev yaptığını gösteriyor. Bir kentte ağır ceza mahkemesinin olmaması düşünülemez. Bu durum, ağır ceza mahkemelerinde birinci derece hâkimin olmadığı anlamına geliyor. Tabii bu seçim kurullarının oluşturulmasından bağımsız bir tartışma” diye konuştu.
CHP VE HDP’Lİ TEMSİLCİLER: KURA ÇEKİMİ YAPILSIN, OLUŞTURULAN KURULLAR GÖREVE BAŞLATILMASIN
YSK, 6 Nisan 2022’de yürürlüğe giren Seçim Kanunu'ndaki değişiklikleri içeren yasa uyarınca 3 ay içerisinde seçim kurullarının yeniden belirlenmesine dönük adım attı ve seçim kurullarının 6 Temmuz’a kadar yeniden belirlenmesi karar verdi.
YSK toplantısında CHP’nin YSK temsilcisi Yakupoğlu ile HDP’nin YSK temsilcisi Tiryaki’den bir öneri kayda geçti. Her iki isim de yasa uyarınca YSK’nin kura ile seçim kurullarını belirlemesini fakat bu yeni belirlenen kurulların 6 Nisan 2023’ten önce göreve başlamamaları yönünde karar almasını istedi.
CHP ve HDP temsilcileri, böyle bir karar alındığı takdirde yasanın yürürlüğe girdiği tarih olan 6 Nisan 2022’nin üzerinden bir yılın geçmiş olacağını ve Anayasa'nın 67’nci maddesinde yer alan, “Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler bir yıl içerisinde yapılacak seçimlerde uygulanamaz” maddesinin ihlal edilmeyeceğini belirtti. CHP ve HDP’li temsilcilerin itirazına rağmen YSK bu teklifi kabul etmedi.
AK PARTİLİ ÖZEL: YSK’NİN, ‘BU ANAYASAYA AYKIRI’ DENETİMİ YAPMA GÖREVİ YOK
CHP ve HDP’li YSK temsilcilerinin önerisinin kabul edilmemesinin nedenine dair konuşan AK Parti’nin YSK temsilcisi Özel, “Meclis bu konuda, üç ay içerisinde bunların belirlenmesi ve göreve başlamasında irade ortaya koydu. Buna aykırı bir işlem yapılamaz. Anayasa denetimi varsa CHP de Anayasa Mahkemesi’ne gitti. O karar verecek. Yüksek Seçim Kurulu’nun, ‘Bu Anayasa'ya aykırı, uygun’ denetimi yapma görevi yok. YSK’nin böyle bir karar alması doğal” ifadelerini kullandı.
YAKUPOĞLU: ÖNERİMİZİN AYM’YE YAPILAN İTİRAZLA ALAKASI YOK
Tekliflerinin kabul edilmemesi üzerine konuşan CHP’nin YSK temsilcisi Yakupoğlu YSK’nin geçmişte benzer kararlar aldığını hatırlattı, erken seçim olduğunda bu düzenleme uygulanırsa Anayasa'ya aykırı bir durum ortaya çıkacağını söyledi.
YSK toplantısında düzenlemenin Anayasa'ya uygun ya da aykırı olduğunun tartışılmadığını, bu konunun CHP’nin maddeleri AYM’ye taşımasıyla da ilgisinin olmadığını, YSK’nın kuraları çekmesinin ardından görevleri 6 Nisan 2023’te başlatması adımının atılabileceğini vurguladıklarını belirten Yakupoğlu, YSK temsilcilerinin belirlenmesi örneği üzerinden önerilerini şu ifadelerle anlattı:
“Biz YSK temsilcileri olarak neye göre görev yapıyoruz? 298 sayılı kanunun 17’nci maddesi. Peki 17’nci maddedeki değişiklik ne zaman yapıldı. 2010 yılında. Peki biz ne zaman göreve başladık 2011 yılı nisan ayında. Neden? Çünkü 2010 yılında görevde olan YSK, ‘Siyasi partiler daimî temsilci bulundurabiliyor ama Anayasa 67 ‘ye göre bunu biz bir yıl sonra uygulayabiliriz’ dediler. 2010 Nisan’dan 2011 Nisan ayına kadar beklediler. Bir yıl sonra ancak siyasi partilere yazı yazarak ‘temsilci bildirin’ dediler. Bizim burada görev alışımızın doğası bu kural üzerine şekilleniyor. Şimdi ben de aynı itirazı yaptım. 'Ben bir yıl bekledim, kurul bir yıl bekleyerek bunu uyguladı. Kurayla belirlenecek olan il seçim kurulu başkan ve üyeleriyle ilçe seçim kurulu başkanlarını bir yıl sonra göreve başlatın, buna karar verme yetkisi sizin’ dedim. Bunun Anayasa Mahkemesi’ne yapılan itirazla hiçbir ilgisi yok. Elma ile armut kadar birbirinden farklı konular. Fakat YSK bu önerimizi değerlendirmedi.”