Şehir hayatı beynimizi öldürüyor

Vicki Batts *

Hava kirliliğinin dünyada, özellikle şehirlerde arttığı bir sır değil. Aslında, Dünya Sağlık Örgütü tarafından hazırlanan 2016 raporunda, açık havadaki kirliliğin sadece beş yılda yüzde 8 oranında arttığı belirtiliyor.

Çevre üzerindeki etkilerinin ötesinde, hava kirliliğinin solunum ve dolaşım sistemlerinde zarara yol açtığı bilinmektedir. Sülfatlar, nitratlar ve siyah karbon gibi zehirli ve hava kirletici maddeler, insan sağlığı için ciddi bir risk oluşturacak biçimde akciğer ve kardiyovasküler dokuların derinliklerine tesir edebilir. Hava kirliliği, dünyadaki en büyük ölüm sebebi olarak görülüyor ve her yıl yaklaşık 3 milyon kişinin ölümüne sebep oluyor.

Yeni araştırmalar tehlikeli etkilerin bununla da kalmadığını gösteriyor: Hava kirliliği beyinde de oldukça büyük hasarlara yol açıyor. Güney Kaliforniya Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından yürütülen bir çalışma, beyin şişmesine neden olan zehirli partiküllerin hava kirliliğinin bunama riskini yüzde 92'ye kadar yükselttiğini ortaya koydu. Hava sizi öldürmese bile, hasta ediyor.

ZEHİRLİ DUMAN ÖDEME SEBEP OLUYOR

Otomobillerden ve enerji santrallerinden gelen zehirli dumanlar, beyin hücrelerinin derinlerine sızmakta ve şişmeye neden olmaktadır. Uzmanlara göre bu durum bunama riskinde artışa neden olmakta. Dahası, hava kirliliği, sık görülen bunama vakalarının temel sebebi olabilir. Araştırmanın önde gelen yazarı, Keck Tıp Fakültesi’nden Epidemiyolog Jiu-Chiuan Chen, bulguların nüfusun geri kalanı için de geçerli olması halinde, hava kirliliğinin dünya genelindeki tüm bunama vakalarının yaklaşık yüzde 21'inde etkili olacağını belirtiyor.

'FOSİL YAKIT PARÇACIKLARI DOĞRUDAN VÜCUDUMUZA GİRİYOR'

Kaliforniya araştırma ekibi, 65-79 yaşları arasındaki 3 bin 647 kadından elde edilen verileri analiz etti ve bunama vakasına rastlamadı. Onların 11 yıllık epidemiyolojik çalışması, Amerika Birleşik Devletleri’nde bu alanda türünün ilk örneği ve Translational Psychiatry dergisi tarafından yayınlandı.

Araştırmacılar, ana yolların yakınında veya yoğun şehirlerde olduğu gibi kirli bölgelerde yaşayan kadınların bilişsel düşüş riskinde yüzde 81'lik bir yükselme kaydettiler. Sağlık görevlileri tarafından güvensiz olduğu düşünülen kirlilik düzeylerine maruz kalmak da bunamanın oluşum riskini yüzde 92'ye yükseltiyor.Ekip ayrıca bazı kadınların diğerlerinden daha fazla risk altında olabileceğini keşfetti. Alzheimer hastalığının riskini artıran APOE4 genini taşıyan kadınlar, bunama hastalığına yakalanma riskinin en yüksek olduğu grubu teşkil ediyorlar.

Araştırmanın eşgüdümlü olarak çalıştığı Profesör Caleb Finch, “Fosil yakıtlarla üretilen mikroskobik parçacıklar burun yoluyla beyne ve doğrudan vücudumuza giriyor” diyor.

Caleb Finch'in elde ettiği bulgulara göre beyindeki hücreler, bu parçacıkları işgalciler gibi tedavi altına alıyor ve zamanla Alzheimer hastalığını daha da şiddetlendiren ve hızlandıran iltihaplanma tepkileri gözlemleniyor.

Finch, hava kirliliği ile Alzheimer hastalığı ve diğer bunama tipleri arasındaki bağlantının halen “yeni keşfedilmiş bir sınır” olduğunu ifade etmesine rağmen, kirliliğin bir beynin yaşlanmasına yol açan kötü etkilere sahip olduğunu gösteren yeni kanıtlar gelmeye devam ediyor.

Önceki araştırmalar da hava kirliliği ile bunama sorunu arasında bir doğru orantı olduğunu göstermişti. Örneğin, bu yılın başında Kanadalı araştırmacılar, hava kirliliğinin beyne zararlı olduğuna ilişkin kendi bulgularını açıkladılar. Ekip, bir ana yoldan 50 metre mesafede yaşamanın bunamanın gelişme olasılığını yüzde 12’ye yükselttiğini keşfetti. Bu kadar yakın bir mesafede, ince kirletici parçacıkların seviyeleri, 150 metreden biraz daha uzak mesafeden bile 10 kat daha yüksek.

2015 yılında, Framingham Kalp Araştırması’na katılan kişilerden alınan MR beyin taramalarının analizi de bazı benzer bulgular ortaya koydu. Harvard Tıp Okulu'ndan araştırmacılar, karayollarına yakın yaşayan insanların (daha fazla maruz kaldıkları kirlilik nedeniyle) büyük bir sorun yaşadıklarını keşfettiler; beyin beyin hacimleri kirlilik oranında küçülüyordu. Bu tehlikeli oran, bilim insanları sigara, diyabet ve kardiyovasküler hastalık gibi diğer faktörleri göze alarak sonuçları yeniden ayarladıktan sonra bile çok yüksekti.

Hava kirliliğinin beyin üzerindeki etkilerinin incelenmesi yeni olsa da bu bulgular kesinlikle dikkat çekicidir.

* Makalenin aslı Natural News sitesinde yayınlanmıştır. (Çeviren: Tarkan Tufan)