SİT alanında yükselen bina

DİYARBAKIR - Mardin’in Midyat ilçesi Yukarı Mezopotamya’da yer aldığı için tarih boyunca Sümerler, Asurlular, Urartular, Makedonyalılar, Persler ve Romalılar gibi birçok uygarlığın egemenliğine sahne olmuş, bunların izlerini bugüne kadar taşımış bir bölgede yer alıyor.

Son yıllarda kimi dizilerle filmlerin burada çekiliyor olması da hem coğrafyası hem de konaklarının olanaklı olması nedeniyledir. Gümüş işlemeciliğini ise bilmeyen yoktur herhalde. Burada üretilen telkâri ürünlerin yurtdışında da bir pazarı var. Taş işlemeciliği ise Midyat’taki eski konakların dizi ve filmlere set olduktan sonra yeniden değer kazanmaya başladı. TOKİ’nin yaptığı yapılar karşısında bir sanat eseri gibi duruyorlar.

Mardin’e gittiğinizde önce her şehirde görebileceğiniz binalarıyla Yeni Mardin karşılar sizi. Yukarıya, Eski Mardin’e çıktığınızda ise tarihle buluşursunuz. Buradaki konaklar, kiliseler, camiler, abbaralar, dar sokaklar başka bir dünyaya adım attığınız hissine neden olur.

Midyat da Mardin gibi eski ve yeni olmak üzere iki bölgeye ayrılmış zamanla. Şehrin yeni kısmında çok katlı binalar, eski kısmında ise taş işçiliğinin seçkin örneklerini sunan eski yapılar bulunur. Midyat’ta, Midyat’ın yerlisi Kürtler, Ezidiler, Süryaniler ve Araplar yüzyıllardır birlikte yaşamışlar. Bu nedenle Midyat çok dilli, çok dinli, çok etnisiteli bir yerleşim yeridir.

Eski Midyat’ta daha çok Midyatlı Süryaniler oturur. Evleri de kiliseleri de buradadır. Midyat’ta bulunan tek Protestan kilisesi Bethel de buradadır. Kilise, Midyat’ın tamamına hakim bir konumda yer alıyor. Buradan baktığınızda bütün Midyat’ı görmeniz mümkün. Bu tarihi kilise, taş işçiliğinin güzel bir örneğini de sunar.

‘ÇİVİ BİLE ÇAKAMAZSINIZ’

İşte bu kilisenin hemen yanında yeni bir binanın temelleri atıldı, kolonları yükselmeye başladı. Midyat’ta yaşayanlar bu binanın yapımından hiç hoşnut değiller. Bu hoşnutsuzluğun nedenini Mardin Süryani Birliği Başkanı Yuhanna Aktaş, “Bir kere burası 2’inci derecede SİT alanıdır, buraya çivi bile çakamazsınız” diyerek açıklıyor.

Aktaş, kilisenin hemen yanında inşasına başlanan binanın hem kilisenin hem de mahallenin görünümünü bozacağından da endişeli. Aktaş, “Burası eski bir mahalledir. Buradaki evler, konaklar, sokaklar tarihi bir değer taşıyor. Beyoğlu’nda ya da Balat’ta rahatça yeni bir bina yapamazsınız. Ama Midyat’ta kısa sürede eski bir evin avlusunda yeni bir bina yükselmeye başladı. Mahallenin kültürel ve tarihi dokusunu bozacağı için bu binanın yapılmasını istemiyoruz” dedi.

ANITLAR KURULU’NUN İZNİ

Yuhanna Aktaş’la kilisenin yanında inşa edilen binayla ilgili olarak konuştuğumuzda Midyat Belediyesi’nden yeni gelmişti. Aktaş belediyenin Fen İşleri Müdürü ile görüşmüştü. Buradan aldığı bilgiye göre inşaat için Diyarbakır’da bulunan Anıtlar Kurulu’ndan imar izni alınmış.

Aktaş, “Anıtlar Kurulu’ndakiler 2’inci derecede SİT alanı olan bir yere nasıl imar izni verir, anlamak mümkün değil. Hiç gelip gördüler mi burayı? Gelip görmedilerse nasıl izin veriyorlar? İnşaat alanından beton kolonlar görünüyor. Ama İmar İşleri Müdürü, bu yapının işlenmiş Mardin taşından yapılacağını söyledi. Böyle de olsa bu yapının orada yapılmaması gerekiyor” şeklinde konuştu.

Önümüzdeki günlerde AKP’li Belediye Başkanı Şehmus Nasıroğlu ile görüşeceğini aktaran Yuhanna Aktaş, “Başkana da bu yapıya nasıl izin verildiğini soracağım. Bu felaketin önüne geçmesini isteyeceğim” dedi.

KONUT MU, TAZİYE EVİ Mİ?

Yuhanna Aktaş İmar İşleri Müdürlüğü’nden aldığı bilgiye göre inşa edilen binanın konut olacağını söyledi.

Ancak içinde Süryani, Arap, Kürt, Ezidi temsilcilerinin bulunduğu Şemikan Birliği Başkanı Bozo Acar, Belediye Meclis Üyelerinden aldığı bilginin farklı olduğunu söyledi. Acar, “Bizim aldığımız bilgi buranın kompleks bir yapı olacağı yönünde. Buraya bir taziye evi yapacaklar, yanında da restoran, kafe gibi mekanlar açmak gibi bir düşünceleri var” dedi.

Yapının kilisenin görünümünü engelleyeceğini dile getiren Bozo Acar, şöyle konuştu: “Bunu sadece Süryani halkı değil, Araplar ve Kürtler de istemiyor. Midyat hepimizindir, buraya verilecek herhangi bir zarar hepimize verilmiş olacak. Kültürel bir kırıma yol vermemek için elimizden geleni yapacağız.”

ERTUĞRUL GÜNAY’IN TEPKİSİ

Behtel Kilisesi’nin yanında inşasına başlanan yapıya yönelik tepkiler sosyal medya kullanıcıları tarafından da gösterildi. En dikkat çekici mesaj ise eski Kültür Bakanı Ertuğrul Günay’dan geldi. Günay, Twitter hesabından Kültür Bakanlığı’nı, Mardin Valiliğini, Mardin Müzesi’ni etiketleyerek, “SİT alanında, tarihi yapının koruma bölgesi içinde bu beton yapılaşma kabul edilemez. İlgililerin dikkatine” ifadelerini kullandı.