Siyasilerin ‘güvenli limanı’ Ankara’da seçime 3 kala

Ceren Bayar – Serkan Alan

ANKARA – Siyasetin ve bürokrasinin kenti Ankara’ya çoğunlukla iş için, “iş çözmek” için ya da sağlık sorunları sebebiyle gelinir. Pek de güzel bir imajı yoktur Ankara’nın; ‘politik, sıkıcı, soğuk, karanlık, dümdüz bir şehir’ diye anılır. Oysa Ankara, Cumhuriyet’in ilk yıllarından bu yana sayısız gence ev sahipliği yapmış bir öğrenci kentidir. Öğrencilerin varlığı, siyaseti ve hayatı hep diri tutmuştur. Türkiye’nin yakın tarihine damga vurmuş pek çok politik dönemeçte Ankara kampüsleri, sokakları, meydanları hep var olmuştur ve hatta yön vermiştir.

Ankara sokakları “devletin gücünün” gölgesinde itirazın da taleplerin de merkezi olmasının yanı sıra Türkiye’nin farklı kentlerinden aldığı göçle bütüne dair politik tercihleri de yansıtır. 14 Mayıs’taki tarihi seçimler öncesinde eski siyasi havanın olmadığı kentte, muhalefetin dip dalga beklentisi ile iktidarın gücünü koruyacağına dair inancı aynı anda hissedilebiliyor. 

MİLLETVEKİLİ ADAYLARININ GÜVENLİ LİMANI ANKARA

Siyasi partiler için de her zaman farklı bir yerde durur Ankara. Parti yöneticileri; Meclis’e taşımak istedikleri isimleri, partilerin “ağır toplarını”, -eski sistemde- bakan yapmak istedikleri kişileri büyükşehirlerden aday gösterirler. Ankara’da bu kentlerin başında gelir çünkü Ankara, Meclis’te temsiliyeti bulunan siyasi partiler için risksizdir, her siyasi parti az ya da çok milletvekili çıkarır. Milletvekili adayları için de güvenli limandır; Ankara’dan aday gösterilen isimler sessiz bir “oh” çeker listeler açıklandığında. Tüm bunlarla birlikte 4 milyonun üzerinde seçmeni barındırması sebebiyle cumhurbaşkanlığı seçimlerinde de belirleyici bir kenttir Ankara.

SİNCAN DA ANKARA’DA ÇANKAYA DA

Ankara’nın siyasi partilere cömert davranmasının sebebinin sosyolojik yapısı olduğu söylenir. Refah Partisi’nden bu yana muhafazakâr çizgideki siyasi partilerin kalesi konumunda olan Sincan da Ankara’dadır; sosyal demokrat, Kemalist çizgideki seçmenin CHP’yi ve öncülü partileri her seçimde açık ara birinci çıkardığı Çankaya da Ankara’dadır.

Üç seçim bölgesinden oluşan kentin Anadolu’dan yoğun göç alan kuzey kısmı yani 2’nci bölge özellikle muhafazakâr seçmenin yoğunlaştığı yer olarak dikkat çekerken, güney kısmı yani 1’inci bölge ise daha çok kendisini seküler, laik olarak tanımlayan seçmen kitlesinden oluşur. Ankara’nın batısında bulunan 3’üncü bölgedeyse milliyetçi muhafazakâr seçmenin yoğunlaştığı görülür. Yer yer interneti çekmeyen köyleri barındıran uzak ilçelerinde genellikle AK Parti güçlüdür.

14 Mayıs 2023’te Ankara’da 4 milyon seçmen, üç seçim bölgesinde sandık başına gidecek ve yine 36 milletvekilini Meclis'e gönderecek. Seçim yarışına girecek siyasi partiler bundan önceki seçimlerde olduğu gibi bu seçimde de Meclis’e taşımak istedikleri isimleri Ankara’dan aday gösterdiler ve bu isimlerin milletvekilliklerini neredeyse “garantilediler”.

BİR CUMHURBAŞKANI YARDIMCISI, BİR BAKAN, BİR GENEL BAŞKAN YARDIMCISI ADAY

AK Parti, geçen dönem de Ankara Milletvekili olan ve soyadı sebebiyle sembolik bir önemi de olan Tuğrul Türkeş’i Ankara birinci bölge birinci sıradan aday gösterirken Genel Başkan yardımcılarından Jülide Sarıeroğlu da ikinci sırada yer aldı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, Ankara ikinci bölge birinci sıradan aday olurken, üçüncü bölgenin birinci sırasında da Cumhurbaşkanı yardımcısı Fuat Oktay yer aldı.

Ankaralı seçmenlerin yakından tanıdığı ‘Gökçek’ soyadı da bu seçimlerde öne çıktı. Eski Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in oğlu Osman Gökçek Ankara 2’nci bölge 5’inci sıradan AK Parti’nin adayı oldu. Muhalefetin vites büyülttüğü 2’nci bölgede vekil sayısını artırıp Gökçek’i Meclis dışı bırakmak hedeflerden bir tanesi.

MHP’nin üç bölgede de birinci sıra adayları partinin genel başkan yardımcıları Mevlüt Karakaya, Sadir Durmaz ve Yaşar Yıldırım olarak belirlendi.

İYİ Parti de iddialı isimlerini Ankara’dan aday gösterdi. Koray Aydın, Ahmet Eşref Fakıbaba, Kürşad Zorlu gibi İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener’e yakın ve partinin yönetim kademelerinde yer alan isimler Ankara’da seçilebilecekleri yerlerden aday oldular.

CHP’NİN ZORLU LİSTESİ

CHP’nin Ankara listesi ise belki de son seçimlerin en tartışmalı listelerinden birisi oldu. CHP’nin mevcut milletvekilleri Tekin Bingöl, Murat Emir, Gamze Taşcıer üç bölgede liste başında yer alırken seçim sistemindeki değişiklik sebebiyle CHP, ittifak ortaklarını Ankara’da kendi listelerinden, seçilebilir yerlerden aday gösterdi. DEVA Partisi’nden Sadullah Ergin ve İdris Şahin, Gelecek Partisi’nden Nedim Yamalı, İYİ Parti’den İrem Yaman, Saadet Partisi’nden Mesut Doğan ittifak kontenjanından CHP Ankara milletvekili adayları oldu. Bu durum, aday olmayı bekleyen bazı CHP’li isimlerin liste dışı kalmasına sebep oldu. CHP Ankara listelerinin ittifak partilerine açılması, özellikle de AK Parti döneminde bakanlık yapmış isimlerden DEVA Partili Sadullah Ergin’in Ankara birinci bölgeden aday gösterilmesi başlangıçta tepki çekse de ilerleyen günlerde seçim yarışına odaklanıldı ve konu gündemden düştü.

EMEK ÖZGÜRLÜK ADAYLARI İKİ BÖLGEDE RAKİP 

Geçtiğimiz dönem Ankara’dan bir ismi Meclis’e taşıyan HDP, bu dönem Yeşil Sol Parti listesiyle bu sayıyı ikiye çıkarmayı hedefliyor. Birinci bölge birinci sıra adayı, HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Emirali Türkmen’in seçilmesine kesin gözüyle bakılırken Yeşil Sol Parti’nin ittifak ortağı EMEP kontenjanından EMEP Genel Başkan Yardımcısı Selma Gürkan’ın seçilebileceğine dair de iddia dillendiriliyor. 

Ankara ikinci bölgede 10 Ekim Barış Derneği kurucularından İhsan Seylan, üçüncü bölgede Çerkez aday Metin Kılıç Yeşil Sol Parti adına yarışıyor. Ancak birinci bölgeden farklı olarak ikinci ve üçüncü bölgede bu iki ismin karşısında TİP’in adayları rakip olarak yer alıyor. İkinci bölge birinci sırada vergi uzmanı Ozan Bingöl, ikinci bölge birinci sırada da Türkiye Tekel Bayileri Platformu kurucusu Özgür Aybaş, TİP’in adayları. Emek ve Özgürlük İttifakı’nın iki siyasi partisinin bu iki bölgede aday çıkarmasının sonucu nasıl etkileyeceği ise bugünden kestirilemiyor.

MUHALEFETİN DİP DALGA, AK PARTİ’NİN GÜCÜNÜ KORUMA BEKLENTİSİ

Geçtiğimiz seçim dönemlerinde daha renkli seçim kampanyalarına tanık olunan Ankara’da bu kez kampanyalar kentin önemli merkezleri ve partilerin seçim koordinasyon binaları çevresiyle sınırlı. Adayların ara sokaklarda seçmeni ikna turları da aynı sessizlik içerisinde devam ediyor.

Ankara’da sahada çalışan muhalefetin milletvekili adaylarına göre ‘dip dalga’ beklentisi AK Parti’nin geçmişte güçlü olduğu seçim bölgelerinde hissediliyor. İnsanların sorunlarını ve kaygılarını kulaklarına fısıldadığını söyleyen siyasetçiler bunun çığlığa dönüşmemesini de “kaygıyla” birlikte anlaşılır görüyor. AK Parti’nin güçlü olduğu seçim bölgelerinde ekonomik sorunlara dair itirazlar AK Partili seçmenler tarafından da kayda geçerken bunun çözüm adresi olarak yine AK Parti, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan görülebiliyor.

Büyükşehir belediye seçimlerinde Mansur Yavaş’ın Millet İttifakı kapsamında seçilmiş olması, bu seçimde aynı strateji ile ilerleyen muhalefette Kılıçdaroğlu lehine güçlü bir sonucun çıkacağı beklentisi yaratıyor. Yavaş’ın politikalarının etkisiyle oluşan güvenin sandığa yansıyacağını belirten muhalefet temsilcilerinin aksini düşünen AK Parti teşkilatları ise kent genelinde “eski gücü” yakalayacaklarına dair motivasyonla çalışıyor.

‘2018’E GÖRE ÇOK FARKLI BİR TABLO VAR’

Bürokrasinin de başkenti olması sebebiyle Ankara’da siyasi partilerin il başkanlarının diğer illere göre farklı görev alanları ve sorumlulukları da oluyor. Sandık güvenliğinden Yüksek Seçim Kurulu (YSK) ile irtibata, genel merkezlerle iletişimden yurt dışı oyların takibine kadar pek çok konuyla il başkanları ilgilenebiliyor.  

Tüm bu yoğun mesainin içinde adaylarla birlikte seçim çalışmalarına katılan CHP Ankara İl Başkanı Ali Hikmet Akıllı, Ankara’nın siyasi partiler için önemine dikkat çekerek “Burası başkent, 36 milletvekili çıkarıyor, 4 milyonun üzerinde seçmenimiz var. Cumhurbaşkanlığı seçiminde belirleyici yerlerden bir tanesi. Bizim partimiz açısından da örgütümüzün güçlü olduğu yerlerden bir tanesidir” ifadelerini kullanıyor.

Sahadaki gözlemlerinin anketlerden çok daha olumlu olduğunu kaydeden Akıllı, “2018’de karşılaştığımız durumla bugün arasında çok büyük bir fark var. Bugün çok daha olumlu tepkiler alıyoruz. İnsanların görüşlerinin değiştiğini gözlemliyoruz. İktidardan bir bıkkınlık söz konusu. Açık açık fikirlerini söylüyorlar ve bu iktidara oy vermeyeceklerini ifade ediyorlar. Önemli kısmı da geleneksel olarak CHP’ye oy vermeyen seçmenler. Örneğin bu sabah 7'de haldeydik. Tablo çok farklıydı. Esnaf bunalmış. Bunu taşra ilçelerde daha da çok gözlüyoruz. İkinci bölgede bile bir fark görüyoruz” diye konuşuyor.

‘KILIÇDAROĞLU MUHAFAZAKAR SEÇMENDE KABUL GÖRDÜ, İDDİAMIZ 16 VEKİL’

Kemal Kılıçdaroğlu’nun adaylığına Ankara’daki muhafazakar seçmenin olumlu bakışının arttığını belirten Akıllı, milletvekili seçim sonucuna dair iddiasını da şu şekilde dile getiriyor:

“İddiamız birinci bölgede 7, ikinci bölgede 4, üçüncü bölgede 5 milletvekili çıkarmak. Buna ulaşmak için uğraşacağız. Ne görünüyor derseniz; 6, 3, 4 görünüyor kimi anketlerde. Artık sandıkta seçmen karar verecek.”

‘BOZKIR TOPRAĞIN ÇOCUKLARI’

Ankara’nın yarısından çoğunun yerli nüfusu olduğunu, kentin Kırıkkale, Çankırı, Yozgat, Çorum gibi çevre illerden büyük göç almış olduğunu anlatan İYİ Parti Ankara İl Başkanı Faruk Köylüoğlu, Ankaralıları ‘Bozkır toprağın çocukları’ olarak tanımlıyor. Köylüoğlu, sözlerini şöyle sürdürüyor:

“Mustafa Kemal Türkiye’nin ortasında, ahiliğin merkezi olan bir şehri başkent yaparak Cumhuriyet’le taçlandırmış. Ama Ankara başkent olmasının hakkını çok alamamış, son 15-20 yılda ‘boşkent’ haline getirilmiş. Birçok yatırım Marmara’ya yönlendirilmiş. Mansur Bey çok başarılı bir belediye başkanlığı yaptı. Ama merkezi hükümet tarafından ciddi kısıtlamalarla bir anlamda eli kolu bağlandı. 14 Mayıs’tan sonra Ankara hak ettiği başkent şanına yakışır bir hale getirecek.” 

‘KADINLAR VE ÇOCUKLARIN İLGİSİ ÇOK FAZLA’

Sahada, İYİ Parti’ye ve adaylarına büyük ilgi olduğunu anlatan Faruk Köylüoğlu, “Herhalde evlerde anneler babalar İYİ Parti’den çok bahsediyorlar ki çocuklar da saha çalışmalarımıza çok ilgi gösteriyorlar. Elleriyle kalp yapıyorlar, ‘Meral Mommy’ye selam’ diyorlar. Kadınların ve çocukların ilgisi, teveccühü çok fazla” diyor. 

14 Mayıs seçiminin önemine vurgu yapan ve seçmenin de bunun farkında olduğunu ifade eden Köylüoğlu, “Bu seçim kibirle tevazu, nobranlıkla iyi niyet, demokrasi ile tek adam arasındaki seçim. Bu seçim çok değerli ve önemli. Demokrasimiz için önemli. Gençlerin nefes alabilmesi açısından da bu seçimin önemi çok büyük” diye konuşuyor.

‘İYİ PARTİ SEÇMENİNİN YÜZDE 100’E YAKINI KILIÇDAROĞLU’NA OY VERECEK’

İYİ Parti olarak Ankara’da birinci parti olmayı hedeflediklerini belirten Köylüoğlu, Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı adayı Kılıçdaroğlu’nun adaylığı için şu ifadeleri kullanıyor:

“Bir müddet ikna çalışması gerekti. Biraz uğraştık ama bugün İYİ Parti seçmeninin yüzde 100’e yakınından Kemal Kılıçdaroğlu’na oy gidecek. Yanına Mansur Bey ve Ekrem Bey’in ilave edilmesi güçlendirilmiş bir yapı haline getirdi. Bu Meral Akşener’in başarısı. Herkes gönlü rahat oy kullanacak. Kemal Kılıçdaroğlu 13’üncü cumhurbaşkanı olacak.”

‘KONVOYUMUZ DURDURULUYOR, HALAY BİLE ÇEKMEMİZE İZİN VERİLMİYOR’

HDP İl Eş Başkanı Pakize Sinemillioğlu da Ankara’nın başkent olduğunu hatırlatarak tüm haksızlıkların, hukuksuzlukların da çözüm yerinin Ankara olduğunu kaydediyor. 4 yıldır Ankara il eş başkanı olduğunu belirten Sinemillioğlu, “Özellikle Ankara’da bize bambaşka bir zulüm yaşatıldı. Buna rağmen 1 buçuk aydır sokaktayız, seçim kampanyası yürütüyoruz. Ama sürekli engelleniyoruz, şiddete uğruyoruz. Halay çekmemiz bile engelleniyor. Seçim büromuzun açılışında bize ‘halay çekemezsiniz’ dediler. Tüm bunlardan kaybedecekleri sonucunu çıkarıyoruz” ifadelerini kullanıyor.

‘AKP’NİN ANKARA’DA SOKAĞA ÇIKMAYA YÜZÜ YOK’

Tüm bu engellere rağmen sokakta halkın büyük ilgisi ile karşılaştıklarını aktaran Sinemillioğlu, “Bazen ürkerek bize yaklaşan ve gizlice bize destek olacağını söyleyenler oluyor. Sadece bizim seçmenimizden değil, her kesimden duyuyoruz bu destek cümlelerini. Herkes ‘edî bese’ diyor. Ve gördüğümüz kadarıyla AKP’nin Ankara’da sokağa çıkmaya, seçmenle bir araya gelmeye yüzü yok” diyor. Sinemillioğlu, Yeşil Sol Parti’nin Ankara’da en az üç milletvekilini Meclis’e taşıyacağını ifade ediyor.

2018’DE AK PARTİ ÖNDE

Ankara’da 2018 milletvekili seçiminde AK Parti, oyların yüzde 40,44’ünü; CHP 26,1’ini; MHP 13,11’ini; İYİ Parti 12,10’unu; HDP 6,40’ını aldı. Çankaya’nın bulunduğu birinci bölgede CHP, Keçiören’in bulunduğu ikinci bölgede ve Sincan’ın bulunduğu üçüncü bölgede AK Parti birinci parti olarak seçimi sonuçlandırdı. Bu sonuçlarla 15 AK Parti, 10 CHP, 5 İYİ Parti, 5 MHP ve 1 HDP Milletvekili Meclis’e gitmeye hak kazandı.

2019 yılında yapılan yerel seçimlerde ise Millet İttifakı’nın adayı Mansur Yavaş, AK Partili Mehmet Özhaseki’nin önünde seçim yarışını bitirmişti. 14 Mayıs’ta cumhurbaşkanlığı seçimlerinin başa baş geçmesi beklenen kentte milletvekilliği dengelerinin ise değişmesi bekleniyor.