KASTAMONU - Türkiye’nin en kritik seçimlerinden birine günler kala seçim havası tüm şehirlerde hissedilmeye başlandı. Seçimin sokak sokak, cadde cadde en yoğun hissedildiği kentlerden birisi de Kastamonu. Meclis’e üç milletvekili gönderen kentte 4 siyasi partinin 4 iddialı adayı var.

‘BU KASTAMONULULAR NİYE BÖYLE?’

Kastamonuluların seçime dair beklentilerini ve öngörülerini kayda geçirmek üzere kente gidişimiz, Kendine Muhabir Youtube kanalının yaptığı ve sosyal medyada gündem olan sokak röportajının ertesine denk geldi. Söz konusu sokak röportajından seçilen kısa bir video, Twitter’da neredeyse 3 buçuk milyon kişi tarafından izlendi. Videoda mikrofon uzatılan Kastamonulular, muhabir Hasan Köksoy’un, “Sizin cumhurbaşkanı adayınız kim” sorusunu yanıtsız bırakıyordu. Yanıt alamamaktan duyduğu memnuniyetsizliği röportaj sırasında dile getiren, tavırlarıyla da belli eden Köksoy, videonun bir yerinde de “Bu Kastamonulular niye böyle” diye soruyordu. Röportaj için Kendine Muhabir hesabının sosyal medya hesabında yapılan paylaşımda da kinaye dolu bir biçimde, “Çok nazik ve kibar Kastamonu halkı eşsiz tutumuyla muhabirimizi adeta büyüledi” ifadesi kullanıldı.

Bu sokak röportajı etrafındaki tartışma devam ederken, ‘aynı durumla karşılaşır mıyız’ tedirginliğiyle gittiğimiz Kastamonu’da Kendine Muhabir’in aksine son derece rahat çalıştık. Belki de video kaydı almadığımızdan Kastamonulularla daha rahat sohbet etme imkanı bulduk ve seçimi konuştuk.

MECLİS ARİTMETİĞİ 2-1’DEN 1-1-1’E DÖNER Mİ?

Kastamonu, Meclis’te 3 milletvekili ile temsil ediliyor. Şu anda bu üç milletvekilinin ikisi AK Partili, biri CHP’li.

14 Mayıs seçiminde Cumhur İttifakı da Millet İttifakı da ortak listeyi tercih etmedi. AK Parti, CHP, MHP ve İYİ Parti’nin ayrı ayrı adayları var ve bu durum kentte seçim heyecanını artırmış görünüyor. Kentte herkes ince hesaplar yapıyor, tahminlerin ardı arkası kesilmiyor.

Seçmene göre 4 siyasi parti de iddialı. Pek çok Kastamonulu, kentin 3 milletvekilinin bu kez 3 parti arasında eşit dağılacağını, 2-1 olarak tarifledikleri mevcut Meclis tablosunun 1-1-1 olarak değişebileceğini söylüyor. Büyük çoğunluk bu üç partinin AK Parti, CHP ve MHP olacağı görüşünde.

Bu görüşte olan bir Kastamonulu, “Şimdiki milletvekillerinden CHP’li olan seviliyor. AK Parti’nin milletvekillerini pek görmedik. Ama AK Parti’nin burada oyu var. Ne olursa olsun bir milletvekili çıkarır. Üçüncüyü de MHP alır” diyor.

1-1-1 aritmetiğinin gerçekleşeceğine inanan ve kentte esnaflık yapan bir başka Kastamonulu da “CHP’nin adayı zaten milletvekili. Bence tekrar seçilir. Üçüncüyü de MHP alır. Kastamonu’da MHP güçlüdür” diye konuşuyor.

İYİ Partili olduğunu ifade eden bir başka Kastamonuluya göre ise üçüncü milletvekilliğini MHP değil İYİ Parti alacak. Geçmişte MHP’ye oy veren Kastamonuluların Sinan Ateş cinayetinin aydınlatılmaması, ekonomik kriz gibi sebeplerle iktidara tepkili olduğunu anlatan Kastamonulu seçmen, “MHP bu seçimde vekil çıkaramayacak. MHP’den İYİ Parti’ye kayış var. Üçüncü vekil İYİ Partili olur” değerlendirmesini yapıyor.

‘SEÇİM SONUCUNUN EN BELİRSİZ OLDUĞU KENT’ 

Kentte yerel gazetecilik yapan bir Kastamonulu, milletvekili dağılımında büyük bir öngörülemezlik olduğunu söylüyor ve ekliyor, “Kastamonu Türkiye’de seçimin sonucunun en belirsiz olduğu kent. Evet, 1-1-1 olma ihtimali var ama bana göre 2-1 olma ihtimali daha yüksek. 2-1 olursa o son bir milletvekili CHP de olabilir, MHP de olabilir. Her şey seçime kadarki aday performansına bağlı” ifadelerini kullanıyor.

2 KOLTUK İÇİN 4 ADAY YARIŞIYOR

Kastamonu’da siyasi partiler kadar aday profilinin de belirleyici olduğunu belirten gazeteci, uzun yıllar sonra, 2018’de CHP’nin ittifak avantajıyla milletvekili çıkardığını anlatıyor. CHP’nin adayı mevcut milletvekili Hasan Baltacı’nın çok çalışkan olduğunu ve Kastamonuluların tümü tarafından sahiplenildiğini belirten gazeteci, CHP’nin oyunun artacağını düşünse de Kastamonulunun MHP’yi de sahiplenmekten vazgeçmeyeceğini vurguluyor ve ekliyor: “AK Parti’nin bir milletvekilliği garanti. İkinci ve üçüncü milletvekilliği için üç aday yarışıyor. AK Parti’nin ikinci sırası, CHP’nin birinci sırası ve MHP’nin birinci sırası. İYİ Parti de bu yarışta elbette ama adayı çok güçlü değil, bu yüzden pek şansı olduğunu düşünmüyorum.”

KASTAMONU’DA KIYASIYA YARIŞ

Kastamonu’daki 4 siyasi partinin de bir biçimde iddia ortaya koyduğu bu tablo, kıyasıya bir seçim yarışını da beraberinde getiriyor. Kentin her yanında siyasi partilerin seçim araçları, müziklerini son ses açarak gezerken, başta MHP ve AK Parti olmak üzere partilerin bayrakları caddeleri kaplamış durumda. 4 partinin adaylarıysa köylerde, mahallelerde ayak basmadık yer bırakmıyor.

MHP ‘KAN MI KAYBEDİYOR? 

Liderler de kentte mitingler düzenlemeye başladı. Geçtiğimiz hafta İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun miting düzenlediği Kastamonu’da bizim bulunduğumuz gün de MHP’nin mitingi vardı. Son yerel seçimin kazananı, kentin her seçimde büyük teveccüh gösterdiği MHP, mitingde beklediği karşılığı alamadı. Bahçeli, kentin büyük sayılamayacak meydanını doldurmayan sakin bir kitleye hitap ederken İYİ Parti il teşkilatının astığı Sinan Ateş pankartı ise ufak bir gerilim yaşattı. Sinan Ateş Pankartı, aynı binada bulunan MHP il binasından asılan daha büyük bir MHP bayrağı ile kapatıldı. Bunun üzerine İYİ Parti aynı pankartı bir üst kattaki Saadet Partisi İl Başkanlığının penceresinden astı ve MHP bir başka MHP bayrağı ile pankartı bir kez daha kapattı. Böylesi bir pankart mücadelesi eşliğinde yapılan MHP mitingi sıkıntısız bir şekilde sona erdi.

Kastamonulu bir seçmen, MHP’nin kentte çok sevildiğini ama bu seçimde oylarının düşeceğini tahmin ettiğini söylerken, “Sinan Ateş cinayetinde sessiz kaldılar. Belediye de onlarda ama doğru düzgün çalışmıyorlar. Kar yağdı yolları açamadılar. Çöpleri toplayamıyorlar. Bu sefer oyları düşecek. İYİ Parti’nin adayı il başkanı Ahmet Katar çok seviliyor. MHP’den İYİ Parti’ye kayış var” görüşünü iletiyor.

MHP’nin kentte kan kaybettiği görüşünü başka Kastamonulular da dile getirse de Kastamonulu MHP’lilerin sandığa gidince partisinden vazgeçmeyeceğini söyleyenler de yok değil. MHP, birinci sıra adayı olarak İl Başkanı Emin Çınar’ı gösterdi.

ÜLKÜ OCAKLARI’NDAN AKŞENER VE DEMİRTAŞ KARŞITI PANKARTLAR

MHP, Kastamonu’da kan kaybetse de seçimi kaybetmemek için son derece yoğun bir çalışma yürütüyor. Kentin en merkezi yerlerinde Ülkü Ocakları’nın hazırladığı Meral Akşener ve Selahattin Demirtaş karşıtı pankartlar dikkat çekiyor. Cumhur İttifakı liderlerinin seçim konuşmalarının özeti niteliğindeki bu pankartlarda “Selahattin Demirtaş teröristtir” ifadesinin yanı sıra Akşener’e ve İYİ Parti’nin İstanbul milletvekili adaylarından birine ithafen, “Şehit Fırat’ın katillerine burs veren İzsiz’i nasıl aday yaptın?” gibi ifadeler yer alıyor. 

AK PARTİ’NİN 1’İ GARANTİ, 2’Yİ ZORLAR

Milletvekili dağılımında 1 Kasım 2015 seçimlerinde 3’te 3, 24 Haziran 2018 seçimlerinde 3’te 2 yapan AK Parti’nin bu seçimde 3’te 1 yapacağını düşünenler çoğunlukta. Pek çok Kastamonuluya göre aday gösterilen isimler güçlü değil ama AK Parti’nin 1 milletvekilliği garanti.

AK Parti’nin mevcut milletvekillerinin ikisi üç dönem kuralı gereği liste dışı kalırken birinci sırada eski il başkanlarından Halil Uluay yer alıyor. İkinci sırada ise AK Parti Kastamonu İl Kadın Kolları Başkanı Fatma Serap Ekmekçi var. Ekmekçi ve ailesinin hem MHP hem de AK Parti tabanına hitap ettiğini söyleyen bazı Kastamonulular, bu itici güçle AK Parti’nin ikinci vekilliği zorlayabileceği yorumunu yapıyor.

‘CHP’Lİ BALTACI HER İŞİMİZİ HALLEDER’

CHP’nin birinci sıra adayı Hasan Baltacı ise CHP’nin şimdiki Kastamonu milletvekili. Kastamonulu yerel gazeteciler, Baltacı’nın kentte çok sevildiğini, milletvekili olduğu dönemde kentin tüm sorunlarıyla yakından ilgilendiğini; bu durumun AK Partili ve MHP’li seçmen tarafından da fark edildiğini anlatıyor ve şunu söylüyor: “Baltacı’nın performansı CHP’nin oylarını olumlu etkileyecek. Kastamonu’da CHP oylarında artış olacak.”

Kentte taksi şoförlüğü yapan bir Kastamonulu da “Hasan Baltacı Kastamonuluların her sorununu çözer. AK Partilisi de MHP’lisi de onu sever. Bu sene de kazanır” değerlendirmesini yapıyor.

‘ELİMİZ KILIÇDAROĞLU’NA GİTMEZ’

Kastamonu için milletvekilliği seçiminde heyecan yaratan böylesi bir yarış söz konusuyken Cumhurbaşkanlığı seçiminde tablo çok daha net. Pek çok Kastamonulu kentin cumhurbaşkanı adayı tercihinin Cumhur İttifakı’nın adayı Recep Tayyip Erdoğan’dan yana olacağını söylüyor. Kentin ve ülkenin birçok sorununa ve Erdoğan’la geçen 20’yi aşkın yıla rağmen başka bir adaya oy vermeyeceklerini belirten bir Kastamonulu, “Elimiz Kılıçdaroğlu’na gitmez” diyor. Neden diye sorduğumuzda, “Kılıçdaroğlu iyi adam, dürüst adam ama Kastamonulu Reis’i seçer” yorumunu yapıyor.

‘İŞSİZLİK AZ ÇÜNKÜ İŞ BULAMAYAN DURMUYOR’

Kastamonulular tüm Türkiye’de olduğu gibi Kastamonu’da da geçim sıkıntısı olduğunu, özellikle işsizliğin ciddi bir sorun olduğunu anlatıyor. Oysa Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye’de işsizliğin en düşük olduğu üç kentten biri Kastamonu. Bu verilerin gerçeği yansıtmadığını söyleyen Kastamonulular, iş imkanı bulamayan gençlerin kenti terk ettiğini anlatıyor. Kentte sadece emekli, memur ve öğrencilerin kaldığını belirten Kastamonulular, “Kastamonu da iş de yok, iş imkanı da yok. İş bulamayan göç ediyor. O yüzden de işsiz kalmıyor ve TÜİK de ona göre açıklıyor” diyor. Kentten göç köylerin nüfusunu da etkiliyor. Öyle ki nüfusu 10’u bile bulmayan onlarca köy bulunuyor.

İSTANBUL’DA SİVASLILAR BİRİNCİ, KASTAMONULULAR İKİNCİ

Kentten göç öylesine yoğun ki, TÜİK’in verilerinde İstanbul’da ikamet edenlerin kentlere göre oranına bakıldığında birinci sırada gelen Sivas’ı Kastamonu takip ediyor. Hatta İstanbul’da Kastamonu’dan daha çok Kastamonulu yaşıyor.

Pek çok Kastamonulu, kentte yatırımların azlığından, sanayinin zayıflığından şikayet ederken göçün sebebinin de yatırım azlığı olduğunu söylüyor. Kastamonu’nun Cide, Safranbolu, Ilgaz gibi turistik açıdan büyük şans olarak nitelendirilen merkezlerinin de hak ettiği biçimde değerlendirilemediği yorumu yapılıyor.

2018’DE CUMHUR İTTİFAKI VE ERDOĞAN BİRİNCİ

Kastamonu’nun 2018 genel seçim sonuçlarına baktığımızda Cumhur İttifakı’nın üstünlüğü göze çarpıyor. Cumhur İttifakı’nın yüzde 72,31 oy aldığı Kastamonu’da Millet İttifakı oyların yüzde 25,81’ini aldı. AK Parti yüzde 52,23, MHP yüzde 20,08, CHP yüzde 15,55, İYİ Parti ise yüzde 9,32 oyla seçim yarışını tamamladı. HDP ise yüzde 1,13 oy aldı. 2018 Cumhurbaşkanlığı seçimindeyse Kastamonu’da yüzde 52,59 ile ipi Erdoğan göğüsledi. Muharrem İnce ise oyların yüzde 30,64’ünü aldı.

SEÇİMİN KADERİNİ 25 BİNİN ÜZERİNDE YENİ SEÇMEN TAYİN EDECEK

2018 seçimlerinde tablo böyleydi. Pek çok siyaset bilimcinin dile getirdiği gibi 2018’den bu yana Türkiye’de seçimin sonucunu etkileyecek pek çok değişiklik oldu. Kastamonu’da her kent gibi bu değişiklikleri yaşadı. Ancak bu kent için dikkat çeken önemli bir değişiklik de oy kullanacak seçmen sayısındaki belirgin artış. Kentteki siyasi partilerin ilettiği verilere göre Kastamonu’da 25 binin üzerinde yeni seçmen var. Yani kentte seçimin kaderini 14 Mayıs’ta ilk kez oy kullanacak seçmenler belirleyecek.