Soykırım bilmecesi: Hollanda dün ne yaptı?
Hollanda Ermeni soykırımını kabul etti mi? Ya da edecek mi? Dün yayınlanan kafa karıştırıcı haberlerin sebebi ne?
DUVAR - Türkiye'yle diplomatik ilişkileri askıya alan Hollanda'nın 'büyükelçi krizi'ne misilleme olarak Ermeni soykırımını da tanıyacağına dair haber kafa karışıklığı yarattı. Türkiye dün sabaha, 'Hollanda soykırımı tanıyacak' haberiyle uyandı. Akşamüzeri bu haber 'Hollanda soykırımı tanıdı'ya dönüştü ve bu haliyle de bugün Türkiye'de bir dizi gazetenin yanı sıra Ermenistan merkezli haber sitelerinde de yer aldı.
Ancak işin aslı böyle değildi. Zira Hollanda Ermeni soykırımını esasında 2015 yılında, 'zımnen' de olsa zaten tanımış durumda. Önceki gün yaşanan yenilik ise şu: Parlamentonun alt kanadına, açık ve net bir tanıma talep eden, yani 'soykırımın tanındığının teyit edilmesini' isteyen bir tasarı sunuldu. Oylama ise henüz yapılmış değil; önümüzdeki iki hafta içinde vekillerin konuyu görüşmesi bekleniyor.
'SÜRYANİ, RUM VE ERMENİ SOYKIRIMI' YASASI 2015'TE KABUL EDİLDİ
Hollanda parlamentosunun alt kanadı, Türkiye ile AB arasındaki üyelik müzakerelerinin başladığı 2004'te, Hollanda hükümetine Türkiye'yle görüşmelerde 'Ermeni soykırımını tanınmasını gündeme getirme' çağrısı yapılan bir önergeyi kabul etti.
2015'te kabul edilen bağlayıcı bir yasa tasarısında ise '1'inci Dünya Savaşı'nda Süryanilere, Rumlara ve Ermenilere yapılan soykırım' zımnen tanındı. Tasarıda Hollanda hükümetinden, 'Türkiye’den Ermenistan ile yakınlaşmaya yeni bir ivme kazandırmasının istenmesi' talep ediliyordu. Hollanda hükümeti ise 'soykırım' demek yerine 'soykırım meselesi' ifadelerini kullanmayı tercih ediyordu.
2004 ve 2015 tarihli bu kararlar Hollanda'nın 'Ermeni soykırımını tanıyan ülkeler' için yapılan bazı listelerde yer almasına yol açtı. Ermeni diasporasının ise Hollanda hükümetine, 'kelimelerle oynamayı bırakıp açık bir tanıma beyan etmesi' yönündeki çağrıları eksik olmadı.
ŞU AN DURUM NE?
Bugün gelinen noktaysa şöyle: Perşembe günü Hollanda parlamentosunun 'Tweede Kamer' diye adlandırılan altı kanadına iki tasarı sunuldu. Bunlardan biri, Ermeni soykırımının açıkça tanınması çağrısı yapıyor; önerinin adı, 'Ermeni soykırımının resmen tanınması'. Diğerinde ise Hollanda'nın Ermenistan'da düzenlenen soykırım anmalarına bakan düzeyinde katılmasını talep ediyor.
Resmen tanınma önerisi, hükümet ortaklarından Hıristiyan Birliği (CU) tarafından hazırlandı. Koalisyonda yer alan Liberal Sağ Parti (VVD), Hıristiyan Demokrat Parti (CDA) ve Demokratlar 66 (D66) de destek veriyor. Erivan'da düzenlenen törenlere katılım önerisinin de parlamentoda destek gördüğü belirtiliyor. Oylama ise henüz yapılmış değil; vekillerin tasarıları iki hafta içinde ele alması bekleniyor.
HOLLANDA-TÜRKİYE KRİZİNİN SEBEBİ NE?
Hollanda ile Türkiye'nin diplomatik ilişkilerini çökme noktasına getiren kriz, 16 Nisan 2017'de yapılan cumhurbaşkanlığı referandumuna dayanıyor. Hollanda, ülkedeki Türkler arasında bölünme yaratacağı gerekçesiyle Türk hükümet yetkililerinin Hollanda topraklarında referandum propagandası yapmasına izin verilmeyeceğini duyurmuştu. Önceden planlanan bir dizi etkinlik iptal edilmiş, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Hollanda'ya yine de gideceğini söylemiş, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Betül Kaya ise bu süreçte karayoluyla Hollanda'ya girmeye çalışmış ve bunu izin verilmeyince iki ülke arasında kriz patlak vermişti.
O tarihten bu yana Hollanda büyükelçisinin Türkiye'ye girmesine izin verilmezken, Hollanda yönetimi önceki hafta elçisini resmen geri çektiğini duyurmuştu. (Dış Haberler)