Şubat ihlal raporu: 96 ölüm, 115 işkence, 227 gözaltı

ANKARA - CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu Şubat 2020’de yaşanan hak ihlallerine dair rapor hazırladı. Bir ay içerisinde yaşam hakkı ihlal edilenlerin sayısı toplam 96 olurken 85 işkence olayı yaşandı. Cezaevlerinde işkence ve kötü muamele sayısı 115 olduğu ifade edilen rapora göre bir ay içerisinde 64 etkinliğe müdahale eden polis en az 227 kişiyi gözaltına aldı. Van’da 21 Kasım 2016 tarihinden bu yana uygulanan etkinlik ve gösteri yasağı bin 189 güne, Hakkari’de uygulanan yasak 343 güne, Şanlıurfa’da uygulanan yasak ise 30 güne ulaştı.

BİR AYDA 22 KADIN ERKEKLER TARAFINDAN ÖLDÜRÜLDÜ

Kadınların yaşam hakkı, geride kalan şubat ayında da erkekler tarafından ihlal edilmeye devam etti. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun verilerine göre, şubat ayında en az 22 kadın erkekler tarafından öldürülürken en az 12 kadın da kuşkulu bir biçimde öldü.

Van’ın Çaldıran ilçesine bağlı Sarıçimen Mahallesi yakınlarında 9 Şubat günü 10’u Afgan 3’ü Suriyeli 13 sığınmacı donarak öldü. Van’ın İran sınırındaki Saray ilçesinde, Türkiye’ye girmeye çalıştıkları sırada sınır birlikleri tarafından donmak üzereyken hastaneye kaldırılan Afganistan uyruklu 29 sığınmacıdan birinin de 15 Şubat günü öldüğü öğrenildi. Şubat ayı içerisinde yaşam hakkı ihlal edilen toplam mülteci sayısı 14 olarak kayıtlara geçti.

Rapora göre şubat ayında bir de “kuşkulu asker ölümü” yaşandı. Dersim’de bir karakolda görevli Uzman Çavuş Nezir Abak’ın kendi silahıyla intihar ettiği iddia edildi. ‘Yargısız İnfaz, Dur İhtarı, Rastgele Ateş Açma Olayları’ başlığında da bir olay raporda yer aldı. 27 Şubat günü Antalya Konyaaltı’nda “kimlik kontrolü sırasında kaçtığı” iddia edilen A.Ç. bir bekçinin silahından çıkan kurşunla yaralandı.

‘ŞUBAT AYINDA 85 İŞKENCE OLAYI’

Şubat ayında biri 3 yaşında olmak üzere 5’i çocuk en az 34 kişi gözaltında ya da gözaltı merkezleri dışında güvenlik güçlerinin işkencesine maruz kaldığını basına açıkladı, işkence gerekçesiyle suç duyurusunda bulundu. Ay içinde eylem ve gösterilerde de en az 51 kişi polisin ya da jandarmanın fiziksel şiddetine maruz kaldı. Raporda toplantı ve gösterilerde dövülerek, gaz sıkılarak, ters kelepçe takılarak gözaltına alınanlar ile işkence gördüğü halde bunu açıklamayan, suç duyurusunda bulunmayanlar dikkate alındığında gerçek sayının bunun çok üzerinde olduğu ifade edildi.

CEZAEVLERİNDE İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE SAYISI 115

Rapora göre şubat ayında en az 115 kişi fiziksel ya da psikolojik şiddete maruz kaldı, sağlık hakkı engellendi.

GÖZALTINA ALINAN SAYISI 227

Şubat ayında basın açıklaması, bildiri dağıtma, toplantı ve gösteri gibi en az 64 etkinliğe polis müdahale etti. Müdahalelerde en az 227 kişi gözaltına alındı. Ay içinde, en az 19 (çoğunluğu ölüm orucunu sürdüren Grup Yorum üyeleri ile dayanışma etkinlikleri) etkinlik, basın açıklaması, toplantı, gösteri, festival, tiyatro ya da film gösterimi valilikler, kaymakamlıklar tarafından engellendi ve yasaklandı.

KHK ile ihraç edildikleri işlerine geri dönmek için bin 183 gündür Ankara Yüksel Caddesi’ndeki İnsan Hakları Anıtı önünde eylem yapan kamu çalışanlarına ilk kez 3 Şubat günü saat 13.30 ve 18.00’deki eylemlerde müdahale edilmedi. İlerleyen günlerde ise eyleme ve daha sonra İnsan Hakları Anıtı önünde oturma eylemi yapanlara yönelik polisin müdahalesi sertleşti. Gözaltına alma işlemi sırasında daha fazla fiziksel şiddet kullanılmaya başlandı.

8 Şubat itibariyle Van’da 21 Kasım 2016 tarihinden bu yana uygulanan etkinlik ve gösteri yasağı bin 189 güne, 13 Şubat itibariyle Hakkari’de uygulanan yasak 343 güne, 19 Şubat itibariyle Şanlıurfa’da uygulanan yasak ise 30 güne ulaştı.

İKİ BELEDİYE EŞ BAŞKANI TUTUKLANDI

Şubat ayında parti, belediye, sendika ve derneklerin yüzlerce üye ve yöneticisi ay içinde gözaltına alındı, çok sayıda kişi de tutuklandı. HDP’ye yönelik operasyonlarda en az 9 belediye eş başkanı, meclis üyesi, muhtar, dernek yöneticisi gözaltına alındı. En az 2 belediye eş başkanı, belediye meclis üyesi, muhtar tutuklandı. Şubat ayında Hakkâri Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanan Yüksekova Belediye Eşbaşkanı Remziye Yaşar ve Van Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılanan HDP Van eski İl Eşbaşkanı Yadişen Karabulak tahliye edildi. Her iki davada da, savcılığın itirazıyla tahliye kararları durduruldu.

Mardin’in Kızıltepe, Nusaybin, Derik, Savur, Mazıdağı; Şırnak’ın Cizre, İdil ve Diyarbakır’ın Bismil ilçelerinde aylık olağan meclis toplantısına katılmak için gelen HDP’li belediye meclisi üyelerinin belediye binasına girişi polisler tarafından engellendi.

DEMİRTAŞ VE AMEDSPOR ATKISI NEDENİYLE İKİ KİŞİ GÖZALTINA ALINDI

Ankara’da 23 Şubat günü düzenlenen HDP 4’üncü Olağan Kongresi’ne Van’dan katılacak olanları taşıyan otobüsün yola çıkmasına polis tarafından araçların hacizli olduğu gerekçesiyle izin verilmedi. 22 Şubat günü Batman’dan Ankara’ya giden HDP üyelerini taşıyan otobüs il çıkışında durduruldu. Mehmet Habip Çelebi adlı kişi gözaltına alındı. 23 Şubat günü kongrenin yapıldığı salona girmek isteyen iki kişi Selahattin Demirtaş ve Amedspor atkıları taktıkları gerekçesiyle gözaltına alındı. Kongre bittikten sonra salondaki ses sistemini kuran şirkette çalışan 14 kişi gözaltına alındı. Gözaltı sırasında gazetecilerin görüntü alması polis tarafından engellendi.

DÜŞÜNCE VE İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İHLALLERİ

Şubat ayı içerisinde düşünce ve ifade özgürlüğü de ihlal edilmeye devam etti. En az 2 gazeteci tutuklanırken, en az 16 gazeteci gözaltına alındı. Gazeteci Hüseyin Akyol’un ise pasaportuna el konuldu. Bağımsız Gazetecilik Platformu verilerine göre cezaevinde (28 Şubat itibariyle) 98 gazeteci tutuklu bulunuyor.

Şubat ayında en az 5 gazeteci ve basın çalışanı (Emre Orman, Barış Terkoğlu, Sultan Çoban, belgesel sinemacı Veysi Altay, Faruk Arhan) gazetecilik faaliyetleri nedeniyle hapis ya da para cezasına mahkûm edildi, 7 gazeteci beraat etti.

14 Şubat günü İstanbul 23’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde sonuçlanan Özgür Gündem davasında, Necmiye Alpay, Bilge Aykut ve Aslı Erdoğan beraat etti. Yurtdışında bulunan Filiz Koçali ve Ragıp Zarakolu ile Zana Kaya, İnan Kızılkaya, Kemal Sancılı ve Eren Keskin’in dosyası ise iki ayrı davada görülmek üzere ayrıldı.

29 Şubat günü Ankara’da Sputnik Haber Ajansı Ankara Temsilciliği’nde çalışan üç gazetecinin evlerine kimliği belirsiz kişiler tarafından saldırı girişiminde bulunuldu. Şikayet için polis karakoluna giden gazeteciler, Sputnik’in İngilizce sayfasında yer alan Hatay’a ilişkin bir haber nedeniyle gözaltına alındı. Aynı soruşturma kapsamında İstanbul’da Sputnik Türkiye Genel Yayın Yönetmeni Mahir Boztepe de gözaltına alındı. Dört gazeteci 1 Mart günü ifade işlemlerinin ardından serbest bırakıldı.