‘Suriçi’ sergisi Sur’u geleceğe aktarmayı amaçlıyor

DUVAR - Diyarbakır Fotoğraf Sanatı Derneği (DİFAK), Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) ve Diyarbakır Sanayi Mektebi iş birliğinde düzenlenen “Suriçi” fotoğraf sergisi sanatseverlerle buluştu. Sergi, DİFAK’ın 41’nci ve 42’nci dönem temel fotoğraf eğitimi alan katılımcıların çektiği fotoğraflardan oluşuyor. Sergide ayrıca DİFAK’ta eğitim alan çocukların çektiği Diyarbakır fotoğrafları da yer alıyor.

Diyarbakır’da düzenlediği ya da katılımcısı olduğu etkinliklerle dikkat çeken DİFAK, fotoğraf çekmeye heves edenlere gönüllü bir şekilde fotoğraf dersleri veriyor ve gerçekleştirdiği etkinliklerle öğrencilerini destekliyor. DİFAK'ın bu yıl 42’ncisini gerçekleştirdiği eğitim dönemi ise pandemi koşullarında yapıldı. Kurslar ve fotoğrafla ilgili söyleşiler online olarak düzenlendi. 

Sergi hakkında konuştuğumuz DİFAK Başkanı ve gazeteci Refik Tekin, DİFAK’ın 13 senedir Diyarbakır’da eğitim vererek fotoğrafçı yetiştirdiğini söyledi. Tekin, her yıl düzenledikleri kursların ardından kursiyerlerin çektiği fotoğraflardan oluşan bir sergi açtıklarını da aktardı. 

ÇOCUKLAR DA SERGİYE KATKIDA BULUNDU

Tekin sergiye ilişkin, “Bu yıl 41’nci ve 42’nci dönem kurs katılımcılarına açacağımız serginin Suriçi konulu olacağını söyledik. Kursiyerler iki ay boyunca fotoğraflar çekti. Suriçi konulu fotoğraf sergisi, aslında bu eğitimin somut bir üründür. Sergi, fotoğrafçılık yapmak isteyen kursiyerler için de büyük moral oluyor” dedi.

Serginin bir bölümünde, çocukların çektikleri fotoğraflar yer alıyor. Bu fotoğraflar için “serginin en tatlı tarafı” diyen Tekin, “Çocuklara fotoğraf çekmeyi sevdirmek için 5 günlük bir atölye hazırladık ve çocukların çektiği fotoğraflardan bir bölüm açtık sergide. Çocukların da katkısıyla,  genel itibarıyla ilgi gören bir sergi oldu” ifadelerini kullandı.

'SUR, DİYARBAKIR'IN HAFIZASIDIR'

DİFAK, serginin konusu olarak UNESCO Dünya Mirası listesine girmesinin ardından çatışma ve yıkımlarla gündeme gelen Diyarbakır Suriçi’ni tercih etti. “Serginin teması neden Suriçi oldu?” sorusuna Tekin, “Diyarbakır denince ilk akla gelen Sur ilçesidir” diyerek cevap verdi ve şöyle devam etti:

“Sur aynı zamanda Diyarbakır’ın hafızasıdır. Kültürel ve mimari dokusuyla farklı bir ilçedir. Aynı zamanda Sur’da yaşananlara fotoğraf çekmeye meraklı olanların nasıl yaklaşacağını da merak ediyor ve görmek istiyorduk. Ama her şeyden önce Diyarbakır’ın hafızası olan Sur’un belgelenmesini istedik. Fotoğrafın diğer anlamı belgelemektir, geleceğe bırakmaktır. Çünkü her şey gibi kentler de değişip dönüşüyor, hafızalar da siliniyor. Genel itibarıyla iyi bir sonuç aldık. Fotoğraf çeken kursiyerlerin Sur’un mimarisine, toplumsal yaşamına dokunuşu bizi bir hayli şaşırttı diyebilirim.”

'SUR’DA FOTOĞRAF ÇEKECEK ALAN DARALDI'

Suriçi’nde 4 mahalle yaşanan çatışmalar nedeniyle yıkıldı ve yerine yeni evler yapıldı. Lalebey ve Alipaşa mahallelerinin de bazı kısımları kentsel dönüşümle yıkıldı ve buralara da yeni evler inşa edildi. Bu mahalleler hâlâ yasaklı. Dolayısıyla ziyaretçiler, "Temel fotoğraf eğitimi alan kursiyerler nereleri çekti?" diye merak ediyor.

Fotoğraf çekimlerinin yaklaşık iki ay gibi kısa bir sürede yapıldığını belirten Tekin “Bunun nedeni gidip görülebilecek, fotoğrafı çekilecek mahalle sayısının azalmış olmasıyla ilgilidir” dedi. Son yıllarda Suriçi’ndeki birçok tarihi konak, ev ve hatta hamam, restoran ya da kafe olarak işlev görüyor. Bu mekanların bir albenisi olduğu da muhakkak. İnsan, nedense genç kursiyerlerin daha çok bu mekanların fotoğrafını çekeceğini düşünüyor. Ama sergide yer alan fotoğraflar, bu düşünceyi boşa çıkaran nitelikte.

“Genç arkadaşlar yeni mekanlara pek ilgi göstermediler” diyen Tekin, sözlerine şöyle devam etti:

“Çünkü bu mekanlar özünden koparıldı hissiyatı vardı, gençler bu yüzden pek ilgilenmediler sanırım. Savaştan sonra bazı mahallelerin hala yasaklı olması da arkadaşları zorladı. Fotoğraf makinesini eline yeni aldıkları için yasaklı mahalleye ya da iş yerine çevrilmiş bir eski mekana gidip fotoğraf çekmekten çekindiler. Çünkü neyle karşılaşacaklarını bilmiyorlardı. Bu yüzden daha çok surları, surlardan güneşin doğuşunu ve batışını, Hevsel Bahçeleri’ni fotoğrafladılar.”

‘YARIN NE OLACAK BİLMİYORUZ’

Önümüzdeki dönem çalışmaları hakkında da bilgi veren Refik Tekin, DİFAK olarak DTSO ile iş birlikleri devam ederse önümüzdeki dönem yeniden Diyarbakır fotoğrafları çekmek istediklerini belirtti.Fotoğraf çekmenin en önemli amaçlarından birinin belgelemek olduğunu belirten Tekin, “Kursiyerlerin çalışmalarının ötesinde, dernek üyesi arkadaşlarımız ile birlikte hafızasını oluşturmak için kentin fotoğraflarını çekmeyi hedefliyoruz. Bugünkü Diyarbakır’ı belgelemeyi, geleceğe taşımayı amaçlıyoruz. Bu konuda eksiklikler var ve bunu tamamlamak istiyoruz” şeklinde konuştu.

“Birkaç yıl önce özgürce gezdiğimiz Sur sokakları yok şu anda. Yarın ne olacağını bilmediğimiz Sur sokaklarını da çekmek istiyoruz” diyen Tekin, sözlerini, “Aslında bugün tam fotoğraflanacak bir kent var önümüzde. Fiskaya, Bağlar, Benusen mahalleleri riskli alan ilan edildi ve kentsel dönüşümle yıkılacak. Buraları belgeleyip geleceğe taşımak bir fotoğrafçının insanı ve vicdani sorumluluğudur. Fotoğrafın da temel amacı budur zaten. Yaşanılan değişimi, dönüşümü, bu sokaklardan koparılan insanların yaşamlarını belgelemektir. Bunları çekmek ve ileride sergi haline getirmek istiyoruz” diyerek tamamladı. 

Diyarbakır Sanayi Mektebi’nde açılan “Suriçi” fotoğraf sergisi, Ağustos ayının sonuna kadar açık kalacak.