Tarhan Erdem’in ardından: Mesleğin duayeniydi, yeri doldurulamaz

ANKARA - Türkiye’de kamuoyu araştırmacılığının gelişiminde ve kurumsallaşmasında büyük katkısı olan, Konda Araştırma ve Danışmanlık Şirketi’nin kurucusu ve eski CHP Genel Sekreteri Tarhan Erdem, tedavi gördüğü hastanede 89 yaşında vefat etti. Erdem ile birlikte çalışan, araştırmacılığı ondan öğrendiklerini ve bu alanın "duayeni" olduğunu belirten kamuoyu araştırmacıları vefatının ardından Erdem’i anlattı.

‘TÜRKİYE’DE SİYASETİN GİDİŞATINI ŞEKİLLENDİREN İSİMLERİN BAŞINDA GELDİ’

Geçmişte yıllarca araştırma şirketi yöneticiliği yapan ve kamuoyunun nabzını yakından tutan siyasal iletişimci İbrahim Uslu’ya göre bu mesleğin Türkiye’de saygınlık kazanmasını sağlayan isimlerin başında Tarhan Erdem geliyor. Erdem’in çok yakın dostu olduğunu söyleyen Uslu, Erdem’in ardından şunları kaydetti:

"Araştırmalar Türkiye’de 80’li yıllardan sonra siyasette popüler oldu. Tarhan Bey bizim meslekte bir çığır açtı. Yerli bir şirket olarak Türkiye’de araştırmaya güvenilirlik ve bilimsellik kazandıran isimlerin başında oldu. Kurmuş olduğu yapı da yıllardır popüler işler yapmak yerine ciddi işler yaparak abonelerine bilimsel kalitesi yüksek raporlar üretti. Türkiye’de siyasetin gidişatını, anlayışını şekillendiren isimlerin başında geldi. Bizim çok güzel bir dostluğumuz vardı. Verilerle ilgili ne düşündüğümü sorar sohbetler ederdi. Ben de üstatla konuşmamın tedirginliğiyle anlatırdım, iltifatlar ederdi. ‘Sizin ciddiyetinize güveniyorum’ derdi. Çok üzgünüm. Bizim sektörümüzde yeri doldurulabilir biri değil. Allah rahmet eylesin."

‘PARA SİZİN HAKKINIZ ANKETÖRLÜK ZOR İŞTİR’

Gezici Araştırma Merkezi Başkanı Murat Gezici, araştırma işine anketör olarak üniversite yıllarında Tarhan Erdem’in yanında başlayan isimlerden birisi. Tarhan Erdem’i, "Sektörün duayeni, literatürünü yazan, kitabına uygun davranan, çok adil ve demokrat biri" ifadeleriyle anlatan Murat Gezici şunları kaydetti:

"Ben 2001 yılında Marmara Üniversitesi’ni kazandığımda part time olarak harçlığımı çıkarmak için ilk işim olan anketörlüğe onun yanında çalışarak başladım. Ofisinde tüm anketörlerle bire bir sohbet eden, halimizi hatırımızı soran, anketörlük ücretlerimizi kesintisiz ödeyen bir isimdi. Bir gün, 'Neden part time ücretlerimiz bu kadar yüksek' diye sorduğumda bana, 'Para sizin hakkınız anketörlük zor iştir. Meslek olarak görülmez. O yüzden işinizde aidiyet duygusunu artırmak için size motivasyon sağlaması için ödüyorum' dedi. Bir gün iş dönüşü anket formlarını bırakmaya gittiğimde onu ofisinde gördüm. Beni yanına çağırdı. 'Nasılsın evladım' diye sordu. ‘İyiyim Tarhan Bey’ dedim. ‘Çok yorulmuşsun’ dedi. Ben de, 'Yok çok yorulmadım nerden çıkardınız' dedim. ‘Ayakkabıların çok kirlenmiş, çok toz olmuş oradan anladım’ dedi. Uzun yıllar yanında anketörlük yaptım. Üniversiteyi okumamda çok büyük katkısı var ve bu mesleğe girmeme vesile oldu. Mekânı cennet olsun. Ruhu şad olsun. Ailesine ve Konda’ya başsağlığı diliyorum."

‘ERDEM BU MESLEĞİN SİYASİLERE YOL GÖSTERİCİ OLDUĞUNU GÖSTEREN İSİM’

Kamuoyu araştırmacılığında Tarhan Erdem’in duayen bir isim olduğunu belirten MAK Danışmanlık Başkanı Mehmet Ali Kulat, "Türkiye’de kamuoyu araştırmacılığının ciddi bir markalaşma sürecini Tarhan Erdem’e borçluyuz. Herkesin üzerinde çok büyük emekleri var. Yetişmiş birçok arkadaşın bu işi yapmasında emeği var" dedi.

Erdem’in kamuoyu araştırmalarının güvenilirliği konusunda çok emek vermiş isimler arasında yer aldığını belirten Kulat, "Tarhan Erdem bu mesleğin, siyasiler ve toplum nazarında karşılık bulmasını, bu mesleğin ne anlama geldiğini, sadece seçim sonuçlarını bilmek üzere seçim falcısı olmadığını, siyasilere yol gösterici olduğunu ortaya koyan önemli bir isim. Öte yandan Türkiye’de konulu araştırmalar yapmamızın önünü açan isimlerden birisiydi. Bu konuda da kendisine minnet borçluyuz. Türkiye’ye çok ciddi katkısı oldu ve Türkiye’nin kaybı olarak görüyoruz" ifadeleriyle duygularını paylaştı.

'SEKTÖRDE HERKESİN OLMAK İSTEDİĞİ İNSAN TARHAN ERDEM'Dİ'

Tarhan Erdem’in duayen olduğunu söyleyen isimlerden bir diğeri de Avrasya Araştırma Şirketi Başkanı Kemal Özkiraz oldu. Tarhan Erdem deyince sektörlerinin "kurucu ismi" çağrışımının geldiğini ifade eden Özkiraz, "Bizim sektörde herkesin gerçekten olmak istediği insan Tarhan Erdem’di. Sektörde, araştırmacılığın kurallarını öğreten kişiydi. Ondan yararlanmamak mümkün değil. Hâlâ Türkiye’de araştırma alanında Konda’nın literatürü kullanılır. Çünkü Türkiye’deki en geniş külliyatı Tarhan Erdem yarattı. Sektörün en büyük ismini kaybettik. Kaybımız çok büyük. Yeri doldurulmaz" dedi.

‘BİRÇOK İNSAN İÇİN İLHAM KAYNAĞI OLDU’

Genç bir araştırmacı olması nedeniyle birlikte çalışma fırsatı bulamadıklarını fakat üniversite yıllarından itibaren kaleme aldığı yazılarıyla Erdem’in birikiminden faydalandıklarını söyleyen Rawest Araştırma'nın Genel Müdürü Roj Girasun ise şunları kaydetti:

"Radikal’deki yazıları, verilerden beslenerek bir şeyler söylemesi, araştırmacılığı bizde de ileriki yıllarda bu alana dair bir heves oluşturdu. Bizim için ve birçok insan için ilham kaynağı oldu ve ciddiyetiyle örnek oldu. Bu verilerin kullanılmasında, araştırmacılığı Türkiye’nin demokratikleşmesi için bir araç olarak görmesi de önemliydi. Bu sektöre sayılamayacak kadar katkısı oldu. Araştırma deyince Türkiye’de Tarhan Erdem ismi akıllara geliyor."