Tarihi kilise bakımsızlıktan harabeye döndü
Urfa’da tarihi Germuş Kilisesi, bakımsızlıktan yıkılma tehdidi altında. 2018 yılında Haliliye Kaymakamlığı’nın mali destek programına alınsa da aradan geçen zamanda kilise için bir çalışma yapılmadı.
Fatma Keber
URFA - Urfa’daki önemli tarihi yapılardan olan ve 19. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen Germuş Kilisesi kaderine terk edilmiş durumda.
Kilise, yıllardır kaçak kazılar nedeniyle harap olurken, 3 asırlık kilisenin son olarak kubbesinin bir kısmı yıkıldı. Kent merkezinin 10 kilometre kuzeydoğusunda yer alan Germuş Dağı'nın eteğindeki Dağeteği Mahallesi'nde bulunan tarihi kilise zamana ve kaçak kazı yapanlara direniyor.
BAKIMSIZLIKTAN VE İLGİSİZLİKTEN HARABEYE DÖNDÜ
Ermenilerin ibadet yeri olarak kullandığı Germuş Kilisesi, bakımsızlık ve ilgisizlikten dolayı harabeye döndü.
Restore edilmesi için Haliliye Kaymakamlığı’nın hazırladığı proje 2018 yılında Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından Mali Destek Programı'na alınmıştı. Ancak aradan geçen 6 yılda herhangi bir çalışma yapılmadı.
Şanlıurfa Bölgesel Turist Rehberleri Odası eski Başkanı ve Turizm Rehberi Müslüm Çoban Urfa’nın inanç turizmi konusunda önemli olduğunu anımsatarak “Orayı defineciler mesken tutmuş durumda, daha fazla tahrip edilmemesi için kilise bir an önce turizme kazandırılmalı. Özellikle Göbeklitepe'nin yolunun üzerinde olması oraya yakın olması açısından da çok önemli” diye konuştu.
‘MERKEZDEKİ KİLİSELER CAMİYE DÖNÜŞTÜRÜLMÜŞ DURUMDA’
Urfa’da kilise olarak halihazırda gösterebilecekleri bir yer olmadığını belirten Çoban, “Burası ender bir yer. Çünkü merkezdeki kiliseler camiye dönüştürülmüş durumda. Buranın en azından kurtarılması ve yıkılmasının engellenmesi gerekiyor. Eskiden iki tane kilise vardı, orada bir tanesi neredeyse yok oldu. İzi bile yok, bu yapının en azından korunması gerekiyor. Bir an önce yetkililerden buranın kurtarılmasını, restorasyon yapılmasını, çevre düzenlemesinin yapılmasını istiyoruz” ifadelerine yer verdi.
Kilisenin turizme kazandırılabileceğini kaydeden Çoban, “Urfa turizmine çok olumlu yönde etkisi olacaktır. Bu kilisenin bir an önce kurtarılması ve yıkılmasının engellenmesi gerekmektedir” diye vurguladı.
MAHMUT TANAL KONUYU MECLİS’E TAŞIMIŞTI
CHP Şanlıurfa Milletvekili Mahmut Tanal, Germuş Kilisesi ile ilgili yetkili kurumların restorasyon sözüne rağmen kilisenin kaderine terk edildiğini, kaçak kazılar nedeniyle yıkılma tehlikesi yaşadığını belirterek konuyu geçtiğimiz eylül ayında TBMM’ye taşımıştı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy tarafından yanıtlanması talebiyle Meclis Başkanlığı’na soru önergesi sunan Tanal, Urfa’nın Haliliye ilçesinde bulunan, Surp Asdvadzadzin Kilisesi olarak da bilinen Germuş Kilisesi’nin korunmayarak tahribata uğradığı iddialarının doğru olup olmadığını sormuştu.
Tanal, Germuş Kilisesi’nin restorasyon çalışmalarının ne zaman başlayacağına ilişkin bilgi talep ederek şu soruları sormuştu:
"- Yok olma noktasına gelen Germuş Kilisesi’nin ivedi olarak koruma altına alınmasına ilişkin çalışmalarınız var mıdır?
- Bu çalışmalar ne zaman hayata geçirilecektir? Şayet yoksa koruma altına alınmadığı takdirde telafisi imkânsız tarihi ve kültürel kayıplar yaşanacağı açık değil midir?”
KAYMAKAMLIK BELEDİYEYİ, BELEDİYE BAKANLIĞI İŞARET ETTİ
Öte yandan Haliliye Kaymakamlığı’nın projesi kapsamında Karacadağ Kalkınma Ajansı tarafından mali destek programına alınmasına ilişkin ulaştığımız kaymakamlık yetkilileri kaymakamın izinde olduğunu gerekçe göstererek net cevap vermezken kiliseyle ilgili sorumluluğun Büyükşehir Belediyesi'nde olduğunu iletti. Ancak bu konuyla ilgili ulaştığımız Büyükşehir Belediyesi yetkilileri de konunun İl Kültür Turizm Müdürlüğü sorumluluğunda olduğunu aktardı.