TBMM'deki 'zeytin kanununa' tepki: 20 yıldır bununla uğraşıyoruz

Seçkin Sağlam

ÇANAKKALE - Zeytinlik alanda madencilik yapılabilmesinin önünü açan kanun teklifi Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sunuldu. Çevreciler ve zeytinyağı sektörü temsilcileri, daha önce Danıştay’ın bu yöndeki yönetmeliği durdurduğu hatırlatarak teklife tepki gösterdi.

BAKANLIK İZNİ İLE MADENCİLİK

AK Parti iktidarı döneminde zeytinlik alanların madencilik faaliyeti için açılmasına yönelik şimdiye kadar sekiz girişim oldu. Halkın, çevrecilerin ve zeytinyağı sektörü temsilcilerinin karşı çıkmalarıyla söz konusu girişimler, hukuk yoluyla engellendi. Dokuzuncu girişim ise kanun teklifi olarak TBMM’nin önüne geldi.

TBMM'ye sunulan yeni torba teklife göre; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı zeytinliklerin madenciliğe açılmasına izin verebilecek. ‘Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ ile ‘madencilik faaliyetlerinin zeytinliklere denk gelmesi ve faaliyetlerin başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda’ bakanlık izni ile zeytinlik alanlarda da madencilik yapılabilecek. Söz konusu teklif, TBMM Başkanlığı’na sunulurken önce komisyonda ardından da Meclis Genel Kurulu’nda görüşülecek.

DANIŞTAY ‘UYGUN DEĞİLDİR’ DEMİŞTİ

Mart ayında ‘zeytin yönetmeliği’ olarak adlandırılan ‘Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’ yoğun tepkilere neden olmuştu. Yönetmelik değişikliği hukuka, Anayasa’ya ve Anayasa Mahkemesi’nin ilgili kararlarına aykırı olduğu ifade edilerek dava açılmıştı. Danıştay, yürütmeyi durdurma kararı verirken, söz konusu yönetmelik geri çekilmişti. Geri çekilen yönetmelik değişikliği, bu kez 'Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi' ile gündeme geldi.

‘AĞACIMIZI SONUNA KADAR SAVUNURUZ’

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Başkanı Mustafa Tan, AK Parti döneminde dokuzuncu kez zeytinliklere yönelik girişim ile karşı karşıya olduklarını dile getirdi. Bugüne kadarki girişimlerin davalarla döndüğünü, kiminin ise Meclis iradesiyle geçmediğini söyleyen Tan, “Bizler zeytinci olarak ağacımızı sonuna kadar savunuruz. Ama bu yasa teklifini getirenleri bir sorgulasınlar. Böyle bir şey olur mu? Danıştay’ın iptal ettiği yönetmeliği, bu kez kanun olarak geçirmeye çalışıyorlar. Bizim aklımız almıyor bu işi. Belki de zeytin ekonomisini bozmaya dönük bir girişim de olabilir. Hükümetin içinde başka bir durum da olabilir. Bunun altında artık her şey olabilir. İşimizi gücümüzü bıraktık, 20 yıldır bununla uğraşıyoruz” dedi.

‘MADENCİ LOBİLERİNİN HIRSLARI BİTMİYOR’

Zeytinin hasat zamanında olduğunu dile getiren ve üretimin iyi bir durumda olduğunu ifade eden Tan, “Biz zeytin ağacını koruma konusunda kararlıyız. 500 bin aile, doğrudan veya dolaylı olarak 10 milyon insanı ilgilendiren bir sektöre sahibiz. Zeytin, bugün için bütün ürünlerden değerli, ithalatı olmayan, ihracat getirisi olan bir ürün bu. Öyle bir dönem ki bu dönem, tüm dünyada zeytin yok, bizde var. Böyle bir dönemde bu ağaca bu yapılır mı? Buradaki suçlu, maden lobileri... Bu lobilerin hırsları bitmiyor. Çıkarılacak madenlerin zeytin ağacının değerinden daha fazla olacağını söylüyorlar. Bu mümkün mü? Zeytin ağacı binlerce yıldır bir değerdir. Bir seferlik değerle bir tutulur mu? Bu sadece para da değil, bir kültürdür zeytincilik” dedi.

‘ZEYTİN AĞACININ TAŞINMASI SÖZ KONUSU OLAMAZ’

Zeytin üreticisinin yok sayıldığını ifade eden Tan, şunları söyledi: “Değişiklikte, ‘zeytin ağacının taşınması’ ifadesi var ama böyle bir şey yok. BOTAŞ’ın geçtiği yerlerde ağaçlar söküldü; Gömeç tarafında, başka bir yere götürüldü ve çoğu kurudu. Yani dağların tepesindeki ağaçları, götürüp başka bir dağın tepesine dikmek… Bunlar insanların aklıyla dalga geçmektir.”

Tan, bugüne kadar yapılan hiçbir yönetmelik veya yasa değişikliğinde, zeytin üreticisinin görüşünün alınmadığını söyledi: “Umarım Meclis, bu karardan hemen vazgeçer ve yılbaşı öncesi bize müjdeyi verir diye düşünüyorum. Biz madenlere karşı değiliz ama zeytin ağacını, sektörünü yok sayarak hareket edilmesine karşıyız. İnsanın bütün üretme hevesini, ümitlerini bitiriyor.”

‘DAHA ÖNCE İZİN VERMEDİK, BU KEZ DE VERMEYECEĞİZ’

Kazdağı Doğal ve Kültürel Varlıkları Koruma Derneği’nden yapılan açıklamada ise zeytinliklerin maden şirketlerinin faaliyetlerine açılmasına izin vermeyecekleri dile getirildi. Yapılan açıklamada; “Geçici bir madde eklenerek zeytinlikler enerji madenciliğine açılmak isteniyor. Yıllardır zeytinliklerimize göz diken şirketler, bu kez de amacına ulaşamayacak. Zeytinliklerimize dokundurmayacağız. Bu kez de izin vermeyeceğiz” denildi.

‘83 YILDA 59 HÜKÜMET, 38 BAŞBAKAN ZEYTİN YASASINA DOKUNMAMIŞ’

Başbakan eski Yardımcısı ve Enerji ve Tabii Kaynaklar eski Bakanı Mustafa Cumhur Ersümer ise zeytinliklerle ilgili yasanın 1939 yılında, Celal Bayar’ın başbakanlığındaki 10’uncu hükümet tarafından çıkarıldığına dikkat çekti. Ersümer, “Aradan 83 yıl geçmiş, 56 hükümet, 38 başbakan geçmiş, dokunmamış. Şimdi zeytinliklere yönelik yeni bir saldırı teşebbüsü daha. Ne duruyorlar, ne unutuyorlar ne de vazgeçiyorlar. Yasa değişikliği yapıldı, iptal oldu; yönetmelik değiştirdiler. Yönetmelikle yasa değişmez dedik, yönetmelik iptal oldu. Şimdi yine torba yasada, yasa değişikliği teklifi gelmiş. Maden ve enerji için yine zeytinliklerden vazgeçme teşebbüsü, umuyorum yine başarısız kalır, yine mahkemeden döner ve artık zeytinlikleri koruyan, geliştiren ve değerini bilen zihniyetler bizi yönetir” diye konuştu.