TIFF, tartışmalı 'Russians at War' belgeselinin gösterimlerini durdurdu

KANADA - Toronto Uluslararası Film Festivali (TIFF), Rus askerlerinin Ukrayna’daki savaşta yaşadığı hayal kırıklıklarını konu alan 'Russians at War' (Ruslar Savaşta) belgeselinin gösterimlerini, güvenlik tehditleri nedeniyle durdurdu. Tartışmalı belgeselin Kuzey Amerika prömiyeri cuma günü yapılacaktı, ancak TIFF yetkilileri festivalin işleyişine ve halk güvenliğine yönelik 'önemli tehditler' nedeniyle gösterimlerin iptal edildiğini duyurdu.

'EŞİ BENZERİ GÖRÜLMEMİŞ BİR DURUM'

TIFF, perşembe günü yaptığı açıklamada, bu kararın festival tarihinde 'eşi benzeri görülmemiş' olduğunu belirtti. Festival organizatörleri, "Kültürel bir kurum olarak filmler üzerinden sivil tartışmayı destekliyoruz. Ancak, önümüzdeki günlerde ciddi risk taşıyan potansiyel etkinliklerle ilgili raporlar aldık. Bu endişelerin ciddiyeti göz önüne alındığında, planlandığı gibi devam edemeyiz" ifadelerine yer verdi.

Belgesel, Kanada-Fransa ortak yapımı olup, Ukraynalı yetkililer ve topluluklar tarafından 'Rus propagandası' olarak eleştirilmişti. Ancak TIFF, bu suçlamaları kesin bir dille reddetti ve belgeselin festivale dahil edilmesinin doğru bir karar olduğunu savundu.

TIFF TARİHİNDE İLK DEĞİL

Toronto Uluslararası Film Festivali (TIFF), tarihinde daha önce de tartışmalı yapımlarla karşı karşıya kalmış, ancak genellikle sanatsal özgürlüğü savunma yönünde adımlar atmıştı. Örneğin, 2009 yılında festival, Tel Aviv’in yüzüncü yılı anısına İsrail sinemasına odaklanan bir program düzenlediğinde, bazı sanatçılar ve film yapımcıları tarafından protestolarla karşılaşmıştı. Ancak bu protestolar, gösterimlerin iptal edilmesine neden olmamıştı. 'Russians at War' belgeselinin tehditler nedeniyle durdurulması ise güvenlik endişeleri gerekçesiyle alınan nadir ve istisnai bir karar oldu.

HÜKÜMET VE TOPLUMDAN GELEN TEPKİLER

Kanada Başbakan Yardımcısı ve Maliye Bakanı Chrystia Freeland de 'Russians at War' belgeselinin kamu fonlarıyla desteklenmesine karşı çıkarak, bu kararın doğru olmadığını dile getirmişti. Film, Kanada Medya Fonu'ndan 340 bin dolar destek almış ve Ontario’nun kamu yayıncısı TVO ile ortak yapım olarak gerçekleştirilmişti. Ancak TVO, bu hafta belgeselin desteğini çekerek gösterim planlarını iptal etti.

TIFF'TEN KARAR SAVUNMASI

Toronto polisi, gösterimlerin iptal edilmesinin tamamen festival organizatörlerinin kararı olduğunu ve polisin böyle bir tavsiye vermediğini açıkladı. Polis, olası protestoların farkında olduklarını ve halk güvenliğini sağlamak için memurların hazır olacağını belirtti.

Filmin yapımcıları ise TIFF’in gösterimleri durdurma kararını 'yürek parçalayıcı' ve 'şok edici şekilde Kanadalı olmayan' bir hareket olarak nitelendirdi. Yapımcılar, herhangi bir güvenlik riskinin 'Kanada'dan değil, Rusya'dan' kaynaklanmasını beklediklerini belirtti.

Açıklamada, Freeland ve diğer Kanadalı politikacılar ile Kanada’daki Ukraynalı yetkililer, filmi eleştiren veya programdan çıkarılmasını isteyen kişiler kınandı. Yapımcılar, "Kamuoyuna yönelik bu sorumsuz ve kışkırtıcı açıklamalar, TIFF'in filmi durdurma kararına yol açan şiddet dolu nefretin körüklenmesine neden oldu" dedi.

BELGESELİN AMACI VE YÖNETMENİN SAVUNMASI

Kanadalı-Rus yönetmen Anastasia Trofimova tarafından yönetilen 'Russians at War' belgeseli, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinde görev alan askerler ve sağlık görevlilerinin cephedeki yaşantılarını ve savaş konusundaki şüphelerini konu alıyor. Trofimova, filmin savaş karşıtı olduğunu ve ne Rus ne de Batı medyasında görülen bir bakış açısını sunduğunu ifade etti. Ayrıca, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin hukuksuz ve haksız olduğunu düşündüğünü belirtti.

Eleştirilerin çoğunun filmi izlemeyen kişilerden geldiğini vurgulayan Trofimova ve yapımcılar, geçmişte Rusya’nın devlet kontrolündeki Russia Today’de çalışmasının belgeselin bağımsızlığına gölge düşürmediğini belirtti. Trofimova, Russia Today’de çalışırken çoğunlukla Rusya ile ilgisiz konular üzerine belgeseller hazırladığını ve 'Russians at War' belgeselini büyük bir risk alarak çektiğini söyledi.

UKRAYNALI TOPLULUKLARIN PROTESTOSU

Ukrayna Başkonsolosu Oleh Nikolenko, TIFF’in gösterimleri durdurma kararını sosyal medyada 'tek doğru karar' olarak nitelendirdi. Ayrıca, Ukrayna-Kanada Kongresi topluluğunun, filme karşı yasal ve barışçıl bir protesto düzenleyeceğini açıkladı.

TIFF, dünya çapında önemli bir sinema platformu olarak tanınıyor ve burada gösterilen filmler genellikle küresel çapta büyük yankılar uyandırıyor. Ancak 'Russians at War' belgeseli çevresinde dönen bu tartışmalar, TIFF'in sanatsal özgürlük ve halk güvenliği arasındaki dengeyi nasıl sağladığına dair yeni soruları gündeme getirdi.