TİHV ve SPoD’tan Onur Yürüyüşü raporu: Keyfi gözaltı ve işkence
TİHV ve SPoD'un hazırladığı Onur Yürüyüşü raporuna göre İstanbul'da eylemden sonra gözaltına alınan 18 yaşından küçük üç kişiye ters kelepçe yapıldı.
DUVAR - Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV) ve Sosyal Politika, Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelim Çalışmaları Derneği (SPoD), 30 Haziran 2024 tarihinde gerçekleşen 22. İstanbul Onur Yürüyüşü’ne ilişkin gözlemlerini raporlaştırdı. Rapora göre, yaklaşık 8 saat keyfi biçimde özgürlüklerinden mahrum bırakılan kişiler, işkence ve diğer kötü muameleye maruz bırakıldılar. Emniyet ise gerçeğe aykırı tutanak hazırladı.
Rapora göre, LGBTİ+’ları hedef alan nefret söylemi resmi kurumların metinlerine de yansıdı. İstanbul Valiliği’nin sosyal medyadan duyurduğu tedbir kararı, Kadıköy Kaymakamlığı’nın gözaltılardan sonra avukatlara gösterilen yasaklama kararı ve emniyetin hazırladığı olay tutanağının incelendiği raporda, sözkonusu metinlerin tamamında LGBTİ+’lara yönelik nefret söylemi içeren ve LGBTİ+’ların barışçıl toplanma haklarını kullanmalarını kriminalize etmeye yönelik ifadeler tespit edildi.
Raporda, Kadıköy İlçe Emniyet Müdürlüğü’nün “Olay Tutanağı”nda yer alan ifadelerin gerçeği yansıtmadığına dikkat çekildi. 11 kişi gözaltına alındıktan yaklaşık bir buçuk saat sonra hazırlanan tutanağa göre, gözaltı öncesinde kişilere “Dağılın” anonsu yapıldığı ve kaymakamlık kararının tebliğ edildi. Ancak rapora göre, gözlemci kurumlar SPoD ve TİHV yasa gereği yapılması gereken bu işlemlerin hiçbir şekilde yerine getirilmediğini tespit ettiler.
Gözlemci kurumların diğer bir tespiti de, Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) iptal kararına rağmen “sanal devriye” uygulamasının herhangi bir savcılık emri olmadan, “tedbiren” gerçekleştirildiğinin sözkonusu olay tutanağında itiraf edildiği. AYM, 19 Şubat 2020 tarihli kararıyla polisin “sanal devriye” olarak anılan araştırmayı yapmasına imkan veren 2559 sayılı Polis Vazife ve Sâlahiyet Kanunu’nun Ek 6. Madde’nin 18. fıkrasını iptal etmişti.
Gözaltına alınan 11 kişinin Onur Yürüyüşü tamamlandıktan sonra gözaltına alındığının emniyet tarafından hazırlanan tutanak ile de sabit olduğu belirtilen raporda, gözaltına alınan üç kişinin 18 yaşın altında olduğu paylaşıldı. Kimlik tespiti sırasında yaşları öğrenilmesine rağmen bu kişilerin Çocuk Koruma Kanunu’na aykırı olarak ters kelepçelendiği ve kelepçelerinin açılmadığı belirtildi.
Gözaltına alınan diğer 8 kişinin de ters kelepçelendiği paylaşılan raporda, sıkı ve/veya ters kelepçelemenin bir cezalandırma yöntemi olarak kullanıldığı tespitine yer verildi. Kişilerin gözaltı sırasında su ve yemek gibi temel ihtiyaçlarının karşılanmadığı ifade edilen raporda, gözaltına alınan 8 kişinin tam olarak 7 saat 54 dakika boyunca özgürlüklerinden keyfi şekilde mahrum bırakıldıkları paylaşıldı.