Tüberküloz teşhisi koyan fare!

DUVAR -  Tanzanya’da Riziwan adlı bir fare, tüberküloz hastalığı olan 13 kişiyi tespit etti. Bulgu, yerel sağlık kliniklerinin tükürük örneklerinden açık şekilde teşhis koyduğu kişiler için "hayat kurtarıcı bir haber" diye nitelendiriliyor.

Bu keşif, Riziwan ve Tanzanya'nın Morogoro kentinde Belçikalı örgüt Apopo'nun tüberküloz merkezinde çalışan diğer dev “Afrika Cırlak Sıçanları” için "bir günlük, hatta bazen 15 dakikalık bir iş" olarak görülüyor. Şu anda yaklaşık bir yaşında olan Riziwan, neredeyse doğumdan bu yana, teşhis edilmesi zor olarak bilinen hastalığın kokusunu almak için eğitildi.

Riziwan teşhis koymak için büyük bir kafese yerleştiriliyor. Teknisyenler, tabana tüberküloz kliniği tarafından Apopo'ya gönderilen ve 10 adet insan balgamı içeren metal bir çubuk yerleştiriyor. Tüm örnekler ısıyla işlem gördüğü için sıçanlara ya da insanlara bulaşma riski yok.

Kafesin altındaki metal ızgaralar daha sonra tek tek Riziwan'ın her bir örneği koklamasına izin vermek için açılıyor. Riziwan örnekleri incelerken teknisyenler arasında sessizlik hakim oluyor. Riziwan durup metal tabanı çizdiği zaman hastalığı kokladığını gösteriyor. Eğitim müdürü Harumi Ramadhani, Riziwan’a doğru teşhis yaptığını göstermek için bir tuşa basıyor ve ardından ona ezilmiş muz, avokado ve sıçan yemi ödülleri veriyor.

SADECE SIÇAN TEŞHİSİ İLE TEDAVİ YOK

Apopo'daki tüberküloz programının başında yer alan Lena Fiebig, “Hiç kimse sadece bir sıçan teşhisi ile tedavi edilmeyecektir. Şu an sıçanlar bağımsız bir teşhis aracı olarak onaylanmadı. Sıçanların teşhisinden sonra daha tanınmış bir yöntem kullanacağız ve bu çoğunlukla konsantre mikroskop tekniği ile bir laboratuvar teknisyeninin bu örnekleri yeniden kontrol etmesidir. Fakat sıçanlar, daha şimdiden odak noktamızı daraltarak çok katkıda bulundu, yani yeniden kontrol etmek için bir haftaya ihtiyaç duyan 10 laboratuvar teknisyeni ekibi değiliz” dedi.

Dünya Sağlık Örgütü, 2016 yılında dünyanın en büyük bulaşıcı hastalığı olmasına rağmen, geçen yıl 4.1 milyonluk tüberküloz vakasının tespit edilemediğini ve bunun sonucunda 1.7 milyon ölüm gerçekleştiğini belirtti. Apopo'ya örnekler gönderen kliniklerde kullanılan ışık mikroskobu tekniği ile yapılan teşhisler yüzde 20 kadar düşük bir oranda olabiliyor. Merkez, sıçanları Tanzanya'daki merkezi tüberküloz laboratuvarında örnekler üzerinde eğitmeye başladı ve program 2007'de faaliyete geçti. Apopo, şu anda Tanzanya'da 57 klinik ile ortak. Ayrıca Mozambik'te ve Etiyopya'da yeni açılacak bir merkez de faaliyet gösteriyor. (DHA)