Turizm sektöründe kripto para kullanımı ufukta mı?

ANKARA - Kripto para piyasaları gündelik hayatın birçok alanına nüfuz ederken, Gazete Duvar’a konuşan uzmanlar Türkiye’nin turizm sektörünün de alternatif bir ödeme aracı olarak kripto para kullanımında öncü rol üstlenmesi gerektiğini savunuyorlar.

Halihazırda Antalya’da bazı otellerde kripto para ile ödeme yapılırken, bu uygulama henüz yaygınlaşmış ve kurumsallaşmış değil.

TURİZM SEKTÖRÜNDE ENTEGRASYON BAŞLADI

Dünya Turizm Forumu Enstitüsü (World Tourism Forum Institute) Başkanı Bulut Bağcı, kripto para piyasalarının giderek daha kapsamlı düzenlemelere konu olduğunu ve dünya çapında seyahat ve turizm sektörlerine entegrasyonunun başladığını belirtiyor.

“Artık bir otele girdiğinizde pos cihazıyla ödeme yaptığınız gibi, kripto pos cihazıyla da ödeme yapıyorsunuz. ABD’de birçok otel ve restoran bunu kabul etmeye başladı. Booking.com gibi seyahat portallarında kripto para kabul etmeye başladılar. Teknoloji buraya doğru evriliyor,” diyor Bağcı ve turizm ve seyahat sektöründe kripto paraların beş sene içerisinde çok yaygın hale geleceğine dikkat çekiyor.

Halihazırda bu alanda ABD, Birleşik Arap Emirlikleri ve Tayland öncü konumdalar. Hatta Tayland Turizm Ofisi, kendi kripto parasını bile kabul etti ve turizm amaçlı ulaşım sektörü ve restoranlar bu kripto parayı kullanabilecek.

Türkiye’de ise son olarak Tatilbudur.com kendi kripto parasının ön satışını başlatmıştı. “TATIL Token” ismi verilen kripto para ile kullanıcılar, “Tatilbudur ürünlerinde; otellerde erken rezervasyon öncesinde ilave indirimle ön satışa erişim hakkı, ayrıcalıklı indirimler ve ürün bazlı indirimlerden yararlanma imkanı, uçak bileti alımlarında hizmet bedeli indirimleri ve indirimli transfer hakları, konserlere özel etkinliklerde özel indirimler ve katılım limitlerinde öncelik gibi birçok avantaja erişebilecekler.”

AVANTAJLARI

Peki turizm sektöründe kripto para kullanımının avantajı nedir?

Bağcı’ya göre bu şekilde transfer maliyetleri azalıyor; ödemelerde oluşan kredi kartı komisyonları ortadan kalkıyor; rezervasyonlar hızlı bir şekilde ve güvenli olarak alınıyor.

Bağcı, “Türkiye, Kültür ve Turizm Bakanlığı üzerinden bu konuda öncü olabilir. Dünya turizminin ilk beş ülkesi arasında olan Türkiye burada kendi kripto parasını sahiplenip turizm sektöründe bunu kullanabilir. Bu bir değişim dalgası. İnsanların 2000’li yılların başında kredi kartına geçmesi gibi pandemi sonrası turizm sektörünü de etkileyen bir değişim olacak. Bu teknolojinin önünde duramazsınız,” dedi.

Uber CEO'su Dara Khosrowshahi, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Uber kullanıcılarının yolculukları için kripto para kullanarak ödeme yapabilmelerine sıcak baktığını belirtmişti.

Bağcı, “Karşınızda bir yanardağ var, hareketleniyor, patlayacak. Köyü boşaltmanız lazım” diyor ve ekliyor: “Bu sürecin başında olursak, bu uygulamayı turizm sektörüne aktarırsak öncü oluruz. Bakanlığın da bu konuyu değerlendirip bir eylem planı çıkarması lazım.”

Kripto parayı dünya çapında turizm sektöründe en çok kullanan kesim ise, 18-25 yaş arası genç kitle. Hatta bu kitle arasında “kripto zenginler” de oluşmaya başladı.

BİLİNİRLİK VE ALGI ARAŞTIRMASI SONUÇLARI

Türkiye’nin yüksek hacimli kripto para işlem platformu Paribu’nun 2021 Mayıs ayında yaptığı kripto para bilinirlik ve algı araştırmasına göre, Türkiye’de kripto parayla işlem yapanların oranı bir yılda 11 kat arttı. 2020 yılında işlem yapanların oranı yüzde 0,7 iken 2021 yılında bu oran yüzde 7,7 oldu.

Aynı araştırmaya göre kripto para işlem deneyiminden memnuniyet oranı yüzde 74 iken, Türkiye’de memnuniyet oranının en yüksek olduğu kuşak ise Y kuşağı.

Bağcı’ya göre ise turizmde kripto para kullanımında dünya çapında X kuşağı ağırlıklı.

“Dünyada öyle bir genç kitle var ki, tamamen lüks otellerde kalıyor, lüks arabalara biniyorlar. Bunlar, kripto zenginleri. Bu kitlenin tek gittiği yer Dubai, çünkü orada turizmde kripto ödeme kabul ediyor. Eskiden her mahallede inşaatçı zengini vardı, beş yıl sonra her mahallede bir kripto zengin olacak. Yeni bir kitleden, yeni seyahat alışkanlıklarından söz ediyoruz. Kripto üzerinden ciddi para kazanmış bir kitle olarak, onların seyahat öncelikleri var,” diyor Bağcı.

Dolayısıyla, Bağcı’ya göre, Türkiye söz konusu kitleyi turizm sektöründe misafir etmede öncü olabilir. Ancak bunun için de otel zincirlerine yeni teknolojik özellikler getirmek gerekecek.

“Kripto-dostu oteller her zaman ön planda olacak, çünkü bu kitle ödemelerinin hepsini kripto parayla yapmak istiyor,” diyor Bağcı.

Metaverse Derneği, 2021 yılı Aralık ayında Alphan Manas önderliğinde, kendi alanlarında tecrübeli 25 kurucu üye ile kuruldu. Amaçları ise, teknolojide önemli bir gündem maddesi haline gelen Metaverse konusunda farkındalık yaratmak.

Metaverse Derneği Kurucu Üyesi Bünyamin Emeç ise, kripto paralarla ilgili regülasyonların pek çok ülkede olmamasından dolayı turizmde kullanımının gri alanda olduğunu ve ülke bazlı konuşabileceğimiz tek ülke örneğinin İran olduğunu kaydediyor.

“ABD ile İran arasında 2018’de yapılan başarısız müzakereler, birçok Avrupalı ​​turistin bölgeyi ziyaret etmesini engellemede başarılı oldu ve İran Riyali sert devalüasyona uğradı. Turistlerin ziyaretlerini kolaylaştırmak amacıyla İran’ın Merkez Bankası tarafından lisanslanan yerel bir kripto para birimi borsası olan Rmoney, turizm sektörü için dijital varlık yarattı. Böylece İran’da turizm alanında faaliyet gösteren firmaların yabancı müşterileri tarafından kripto para ödeme almalarını kolaylaştırılmış oldu,” diyor Emeç.

Emeç’e göre, turizmde dijital para sistemini oluşturmanın amacı, dış ödemelerle ilgili sorunları çözmek olduğu gibi turistlerin döviz bürolarına uğramadan online ödeme yapmalarını sağlamak.

“Regülasyona tabi bir alan olduğu için hükümet ve Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın bu konuda gerekli düzenlemeleri yapması gerekiyor. Türkiye’de gerekli olan teknik alt yapıyı sağlayabilecek teknoloji şirketler mevcut. Böyle bir regülasyonun gelmesi durumunda turizm şirketleri 3 ay gibi kısa bir sürede dijital dönüşümlerini sağlayabilirler,” diye ekliyor.

GÜVENLİK NASIL SAĞLANACAK?

Uzmanlara göre turizm sektöründe bu yeni sistemin güvenliğinin sağlanması ise gerek kullanıcı gerekse hizmet sağlayıcı tarafından alınacak siber güvenlik önlemleriyle alakalı.

“Kullanıcı cüzdan ve e posta şifrelerini 2Fa ile güvence altına almalı. Güvenli cüzdanlar kullanmalı. Kullanılan cüzdan altyapısında mutlaka açıklama kısmı olmalı ve ödeme yapılan hizmet veren de mutlaka bir onay/referans kodu üreterek ödemenin bilgisi kayıt altına alınmalı,” diyor Emeç.

Kripto paralar konusunda danışmanlık yapan Evox şirketinin kurucusu Barış Büyüktaş, halihazırda El Salvador’un Bitcoin’i resmi para birimi olarak kabul etmesinden dolayı bu ülkeye turizm açısından büyük bir ilgi olduğuna dikkat çekiyor.

“Mesela, El Salvador, Bitcoin’i benimsemeden önce sadece durumu çok iyi olmayan komşu ülkelerden ziyaretçi alıyordu. Halihazırda turistlerin yüzde 60’ı ABD’den gelirken, ülkenin turizm gelirleri oldukça arttı,” diyor Büyüktaş ve ekliyor:

“Açıklanan verilere göre, El Salvador Bitcoin’i resmi para ilan ettikten sonra turizm geliri ve turist sayısı yüzde 30 artmış görünüyor. Bakanlık 800.000 dolar kâr beklerken, gerçek rakam döviz cinsinden 1,4 milyon doları aşmış durumda.”

'TÜRKİYE’DE TURİZMDE SIÇRAMA YARATIR'

Büyüktaş’a göre, Türkiye, Bitcoin ve blok zinciri teknolojisini turizmde kullanırsa turizmde kayda değer bir sıçrama yaşanacak.

“Türkiye zaten turizm açısından diğer ülkeler tarafından tercih edilen bir yer olup, turizm sektöründe yer alan oteller, restoranlar, seyahat acenteleri, taşıma firmaları tarafından hizmet kalitesini arttırmak, müşteri memnuniyetini sağlamak için kripto para ve blok zinciri teknolojisi kullanılması çok önemli,” diyor Büyüktaş.

Bununla birlikte, uzmanlar, Türkiye’nin halihazırda bu konuda herhangi bir altyapı hazırlığı olmadığını, kripto paralarla alışverişin dahi yasaklanmasının turizmde yakın vadede kullanımı açısından pek parlak bir gelecek beklenmediğini belirtiyorlar.

Büyüktaş, turizm sektöründe kripto para kullanımına ilişkin dolandırıcılık endişelerinin önüne geçmek için ilk aşamada ekip incelemelerinin gerçekleşmesi gerektiğini ve ödeme sistemleri konusunda turizm sektöründeki aktörlere ciddi ve kapsamlı bir kapasite geliştirme eğitimi verilmesi gerektiğini kaydediyor.

“İnsanlar bu konularda eksik bilgiye sahip olduğu için çok sık dolandırılıyorlar. Çok fazla dolandırıcı coin firması ve borsa çıktığı için bu kurumları denetleyen bir merkezi sistem olması blok zincir dünyasının ruhuna ters olsa da en azından Türkiye özelinde şart görünüyor,” diye ekliyor Büyüktaş.