'Turizmciyi haraca bağlama teklifi'

ANKARA - Meclis Genel Kurulu’nda, Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı kurulmasını öngören yasa teklifi görüşülecek. AK Parti’nin sunduğu teklife CHP, HDP ve İYİ Parti muhalefet şerhi düştü.

AK Parti’nin dünya örnekleri incelenerek oluşturulduğunu açıkladığı teklife göre Ajans Kültür Bakanlığı'na bağlı değil, özel kişiliğe sahip, özel hukuk hükümlerine tabi ilgili kuruluş olacak. En önemli geliri sektör temsilcilerinin turizmden elde ettikleri gelir üzerinden alınacak “Turizm payı” olacak. Teklife göre konaklama, eğlence, deniz turizmi tesisleri, deniz turizmi araçları, seyahat acentalarından “turizm payı” adı altında cirolarından yüzde 1 ila binde 2.5 oranlarında pay alınacak. Ajans kaynaklarının yüzde 75’i ülke tanıtımında, kalanı turizm yatırımı yapan şirketler için kullanılacak. Ajansın destekleyeceği yatırımlarla ilgili kararı Cumhurbaşkanı verecek Ajans, Sayıştay ve Kamu İhale Kanunu’na tabii olmayacak.

'KRİZDEN ÇIKIŞ İÇİN TURİZM GELİRİNE GÖZ KOYULDU'

CHP, 2’si geçici toplam 13 maddelik teklife muhalefet şerhi verdi. Şerhte kamu yararına iş ve işlemler için kurulacak bir ajansın Sayıştay ve Kamu İhale Kanunu’ndan muaf tutulmasının anayasanın hukuk devleti ilkesine aykırı olduğuna vurgu yapıldı, “Kamu yararına kurulmuş gibi görünen bu ajans, devleti şirket gibi yönetme zihniyetinin ürünüdür” denildi. Ekonomik krizden çıkış yolu arayan AK Parti’nin gözünü şimdi de turizm gelirine diktiği ifade edilen şerhte söz konusu girişim, işçinin kıdem tazminatını fona devretme çabası ile örneklendi. Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı Tanıtma Genel Müdürlüğü’nün aynı amaçla kurulduğunu hatırlatan CHP, “Tanıtma Genel Müdürlüğü’nün üstlendiği bir görevi yapması için neden başka bir yapı daha kurulmak istenmektedir. Bu bile amacın tanıtım olmadığını, asıl amacın, Türkiye’nin turizm gelirlerini birtakım başka işlerde kullanmak ve başka yerlere kaynak sağlamak olduğunu göstermektedir” denildi.

'TURİZME DESTEK DEĞİL, TURİZMCİNİN SIRTINDAN GEÇİNMEK'

CHP şerhinde turizm şirketlerinden alınacak payın sektörü dinamitlemek olduğu belirtilerek bunun hem istihdam hem de kaliteli hizmet açısından sıkıntı yaşatacağı ifade edildi. Şerhte şöyle denildi:

“Sektör temsilcileri de bunun yüksek olduğunu, turizm hizmeti yapan firmaların yarısının bunu ödeyemeyeceğini açıklamışlardır. Kurulmak istenen ajansın en önemli gelir kaynağı gibi görünen bu turizm payının firmalara yüklenmesi, turizmi desteklemek değil, turizmcinin sırtından geçinmek anlamındadır. Birçok firma bu payı ödeyemeyeceği için icralık olacaktır. Hali hazırda sezon sonunu yüzde 5-6 kar oranıyla kapatabilen firmaların cirolarından yüzde 1 oranında turizm payı alınması sektöre vurulacak büyük bir darbedir. Deyim yerindeyse kendi yağıyla kavrulmaya çalışan turizm sektöründen alınacak adına turizm payı denilen bu kesinti tam anlamıyla turizmciyi haraca bağlamaktır.”

CHP yüzde 1 oranın binde 1 olarak değiştirilmesini isterken yabancı uyruklu turistlerden konakladıkları otelin yıldız durumuna göre 1 ila 2.5 dolar alınmasının alternatif bir çözüm olabileceği önerisinde bulundu.

HDP: TURİZMİN ANAHTARI AJANS DEĞİL TOPLUMSAL BARIŞTIR

Teklifin genel gerekçesinde ajansın kurulması ile turizmin kıyı şeridinden çıkarılarak ülke geneline yayılması, kıyı şeridinde belli aylarda yoğunlaşan turizm canlılığı yerine tüm yıla yayılmış turizm canlılığı hedeflendiği belirtildi. HDP şerhinde, “Türkiye geneline yayılabilecek turizm potansiyelinin gerçekleşmesinin yolu bu ülkede huzuru ve barışı inşa etmektir. Çatışmasızlık ortamı ve barış gerçekleşmeden Mezopotamya’dan Kars’a Munzur’dan Ağrı’ye kadar var olan büyük turizm potansiyelini gerçekleştirmek mümkün olmayacaktır. Yani turizmin ülke geneline yayılmasının anahtarı ajans kurmakta değil toplumsal barışı kurmaktadır” denildi.

'ŞİRKET-DEVLET ANLAYIŞININ SON ÜRÜNÜ'

HDP; kurulmak istenen ajansı, “Şirket-devlet anlayışının son ürünü” olarak nitelendirdi. Yeni sistemin bürokrasiyi azaltma hedefine dikkat çekilen şerhte, bakanlık bünyesinde böyle bir birim varken ajans kurulması “bürokratik kalabalığı büyütme” olarak yorumlandı. HDP yatırım yapılacak iştiraklere Cumhurbaşkanı'nın karar verecek olmasını da “hem aşırı güç birikimi yani otoriterleşmenin göstergesi hem de rant dağıtımının yandaşlara yapılacağının güçlü işareti” diyerek eleştirdi.

İYİ PARTİ: YANDAŞ FİRMALARI ZENGİN ETME RİSKİ

İYİ Parti’nin muhalefet şerhinde de teklifin geri çekilmesi, taraflarla uzlaşı ile çıkarılması çağrısında bulunuldu. Ajansın topladığı gelirlerden icra kurulunun belirlediği yurt içi ya da yurt dışı yatırımcılara kaynak aktarılmasına, “Bu durum bir işletmeden alınacak payın, rakip bir işletmeye aktarılmasına yol açabilecektir. Yurt dışı yatırımcıya kaynak, yerli işletmecilerin kaynaklarının yabancı yatırımcılara aktarılmasının önünü açmaktadır. Bu durumun yaşanması halinde Türk turizmi yara alacak, hangi ülkeden ne sebeple geldiği belli olmayan işletmecilere haksız kazanç sağlanacaktır. Bu düzenleme ile ciddi suistimallere yol açabilecek sektörden toplanan paylarla yandaş bazı firmaların zengin edilmesinin yolu açılabilecektir” uyarısı yapıldı.

AJANSA PERSONEL ALIMINDA FETÖ UYARISI

İYİ Parti şerhinde ajansa alınacak personelle ilgili kural konulmaması da eleştirildi, “Geçmişte bu şekilde kurulan Kalkınma Ajanslarının çoğu FETÖ’nün yuvası haline gelmiş, 15 Temmuz hain darbe girişiminden sonra ise KHK’lar ile bu ajanslar kapatılmak, personeli ise ya ihraç edilmek ya da tutuklanmak zorunda kalmıştır” uyarısı yapıldı. Kamu personel alımı usullerine uyulması istenen şerhte Ajans için sektörden alınacak payın kanun yürürlüğe girdikten sonra değil 2020’de başlatılması istendi.