Türk Akım, Türkiye’yi enerji merkezi yapmaya yetmiyor
Enerjide büyük oranda dışa bağımlı olan Türkiye için önemli bir proje olan Türk Akım, 2019 sonunda işler hale gelecek. Rusya tarafından yapılan bu projeyi, Rusya ve Türkiye’den katılan uzmanlar İstanbul’da masaya yatırdı.
DUVAR - Türk Akım Projesi, 2019 sonunda işler hale gelecek. Projenin bitimine yaklaşık bir yıl kala 6 Aralık 2018 Perşembe günü İstanbul’da Anadolu Ajansı ve Rusya TASS Haber Ajansı ev sahipliğinde Türkiye ve Rusya’dan enerji uzmanları Türk Akım Projesi’ni ve etkilerini masaya yatırdı.
Toplantıda her iki ülkeden dörder uzman iki oturumda hem doğal gaz piyasasındaki küresel gelişmeleri hem de Türk Akım Projesi’nin niteliğini ve etkilerini ele aldı.
‘TÜRK AKIM I VE II, TÜRKİYE’Yİ ENERJİ TİCARET MERKEZİ YAPMAZ’
Oturumların ardından konuşmacılar, Türk AKIM I ve II’nin Türkiye ve Rusya’ya etkilerini anlattılar.
Dr. Sohbet Karpuz, Türk Akım I Türkiye’nin olası arz sorununu ortadan kaldırdığını söyledi. Karpuz, arz güvenliği açısından projenin önemli olduğunu ancak Türk Akımı I ve II’nin Türkiye’ye maddi olarak bir kazanç sağlamadığının altını çizdi. “Türk Akım, Türkiye’nin enerji ticareti merkezi (hub) olmasına katkı sunar mı?” sorusuna ise “hayır” yanıtını veren Karpuz, üstünden boru hatları geçmesinin bir ülkenin hub olacağı anlamına gelmediğini, Türkiye açısından da Türk Akım’ın böyle bir etkisinin söz konusu olmadığını aktardı.
‘TAŞIMACILIK İLE TİCARET AYNI ŞEY DEĞİL: HUB İÇİN ÖNCE FİYAT SERBESTİSİ’
Toplantı konuşmacılarından Enerji ve Elektrik Piyasaları Politikaları Merkezi Başkanı Dr. Volkan Özdemir, ‘Türkiye’de ciddi bir yanlış algı var. Taşımacılık ile ticari merkez birbirine karıştırılıyor. Türk Akım yalnızca bir taşımacılık projesidir. Avrupa’daki Gazprom’un ilişkilerini etkilemez’ dedi.
Türkiye’nin hem Türk Akım hem de TANAP ile anlaşmalar gereği Azerbaycan enerji şirketi SOCAR ve Rusya enerji devi Gazprom’a önemli imtiyazlar tanıyan bir sürece imza attığını belirten Özdemir, söz konusu koşullar uyarınca bu projelerin Türkiye’yi hub yapamayacağını belirtti. “Türkiye’nin, hub olması için ne yapması gerekir?” sorusunu merkeze alan Özdemir, bunun için öncelikle iç piyasadaki serbestleşmenin tamamlanması gerektiğini ifade etti.
Doğal Gaz Dağıtımcılar Birliği (GAZBİR) Başkanı Yaşar Arslan ise Türk Akım Projesi’nin işletmelere etkisine değindi. Arslan, bu projeyle Türkiye’nin doğrudan Rusya’dan gaz alacağını, bunun da özellikle Türkiye’deki işletmeleri zaman zaman Batı Hattı’ndan gelen gaz kesintisi probleminden kurtaracağını ifade etti.
'RUSYA HALKI UÇAK KRİZİ SONRASI TÜRKİYE’YE GAZ AKIŞININ KESİLMESİNİ İSTEDİ'
Doğal gaz piyasasındaki gelişmelerin değerlendirildiği oturumda Rusya Ulusal Enerji Vakfı Başkanı ve Rusya Federasyonu Hükümeti Finans Üniversitesi Rektör Başvekili Dr. Konstantin Simonov, Türkiye ile Rusya arasındaki enerji ilişkilerinin tarihsel önemine vurgu yaptı. Simonov, 2015’te Türkiye’nin Rusya’ya ait jeti vurması ve literatüre “jet krizi” olarak geçen gelişme sonrasında Rusya kamuoyunda Türkiye’ye dönük ciddi tepkiler olduğunu ifade etti. Simonov, “tepkiler öyle bir boyuta vardı ki Rusya’nın Türkiye’ye gaz akışını durdurması çağrısına kadar vardı” dedi. Gazprom’un, kamuoyunun tepkisinden ziyade profesyonel ve anlaşmalara bağlı bir şirket olduğu için kriz döneminde Türkiye’ye gaz akışını kesmeyi gündeme bile almadığını ifade etti. Jet krizi boyunca Türkiye Gazprom’un gaz akışını kesmesi ihtimaline karşı alternatif tedarikçi arayışına girdi. Ancak Gazprom gaz akışında kesinti olmayacağını ifade etti. Simonov’un aktardığı bilgi, 2015’teki Uçak Krizi’nin Rusya kamuoyunun Türkiye’ye dönük algısının vardığı boyutu göstermesi açısından önemliydi.
UKRAYNA’YA ÖDENEN TRANSİT ÜCRETİ TEKNOLOJİYE AKTARILACAK
Rusya cephesinden Türk Akım projesini ele alan Rusyalı uzmanlar, projenin Rusya için önemi konusunda hemfikirdi. Moskova Skolkovo İşletme Okulu Enerji, Doğal Gaz ve Arktik Bölümü Başkanı Dr. Roman Samsonov, Türk Akım Projesi’nin Gazprom’u Ukrayna’ya ödenen 3 milyar dolarlık transit ücretinden kurtardığını aktardı. Samsonov, Gazprom’un söz konusu bu parayı eksikliğini hissettiği yüksek teknolojiye ulaşmada ve geliştirmede kullanacağını ifade etti.