ANKARA - Halkların Demokratik Partisi (HDP) Van Milletvekili Murat Sarısaç, Cumhuriyet’in ilanının ardından uygulanan politikalar sonucu kaybolan Kürtçe elyazması ve eserlerin açığa çıkarılması için TBMM’de araştırma komisyonu kurulmasını istedi, ayrıca 6 ayrı yazılı soru önergesi verdi. 

Adları bilindiği halde bulunamayan eserlerle birlikte birçok Kürtçe elyazmasının hâlâ kayıp olduğunu belirten Sarısaç, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanıtlaması istemiyle verdiği önergesinde, “Türkiye’de bulunan kütüphanelerde tespit edilen Kürtçe el yazmalarının sayısı kaçtır ve bulundukları kütüphaneye göre isimleri nelerdir?” sorusunu yöneltti. Arşivlerde bulunan bazı Kürtçe eserlerin “Kürtler / Kürdistan” gibi kelimelerden dolayı çevirileri sırasında tahrif edildiği iddialarını da soran Sarısaç, kütüphane ve arşivlerde el yazmalarının tasnif edilmesi amacıyla istihdam edilen Kürtçe dil uzmanı sayısı hakkında da bilgi istedi.

'BAKANLIĞA BAĞLI KÜTÜPHANELERDE 25 KÜRTÇE YAZMA ESER VAR'

Sarısaç’ın sorularına yanıt veren Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı’na bağlı kütüphanelerde 25 adet Kürtçe yazma eser bulunduğunu, bu eserlerin ise Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü ve Ziya Gökalp Yazma Eser Kütüphanesi koleksiyonunda yer aldığını belirtti.

HDP’Lİ VEKİL KÜRT DİL UZMANI SAYISINI SORDU, BAKAN ERSOY, 'PERSONELİMİZ VAR' DEDİ 

Başkanlığa bağlı koleksiyonlardaki eserlerin görsellerine kütüphanelerin okuma salonlarında bulunan bilgisayarlar üzerinden erişim sağlandığını aktaran Ersoy, “Kütüphanelerimiz bu konuda Kürtçe eserler de dâhil olmak üzere tüm araştırmacılara hizmet vermektedir” ifadelerine yer verdi. Bakan Ersoy, Sarısaç’ın “İstihdam edilen Kürt dil uzmanı sayısına” ilişkin sorusuna da sayı belirtmeden “Kürtçe bilen personelimiz mevcuttur. Başkanlığın katalog birimi bünyesinde tüm eserlerimizin katalog çalışması yapılmaktadır” yanıtını verdi.  

KÜTÜPHANELERDE YER ALAN KÜRTÇE ESERLER

Bakan Ersoy’un verdiği bilgiye göre Kültür Bakanlığına bağlı kütüphanelerde bulunan 25 adet Kürtçe yazma eser ve bulundukları kütüphaneler önerge yanıtında şöyle sıralandı: 

🔸Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi: Nechu’l-Enam, Eş’ar be Zıman Kurdi, Şe Şi’r be Zıman Kurdi, Akidü’l-Kurdi, Mevlüdü’n-Nebi, Terkib, Risale dı Mevzu-ı Zarf, Nehcu’l-Enam, Divan.

🔸Millet Yazma Eser Kütüphanesi: Hüsrev ve Şirin, Naili’nin Divan, Lugatçe, (Farsça’dan Kürtçe’ye lugattır) Meüntehabat-ı eş’ar-ı Kürdiyye.

🔸Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü: Kitabü’z- Zuruf, Risale fi’n-Nahv, Şerhu Avamili’l-Mie, Lugat, Risaletü’z- Zuruf.

🔸Ziya Gökalp Yazma Eser Kütüphanesi: Nev-Bahara Piçukan, Risale fi’l- Aka’id, Nev-bahara piçukan, Risale fi Beyani Erkani’l-İslam, Mevlüdü’n- Nebi, Terkib-i Molla Yunus, Terkibu İzzu.

'KÜRT AKADEMİSYENLER BU LİSTEYİ TARTIŞACAK'

Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy’un toplam dört kütüphanede 25 Kürtçe eser bulunduğu yanıtının yetersiz olduğunu belirten HDP Milletvekili Sarısaç, şu açıklamayı yaptı: “Biz Türkiye kütüphanelerinde bulunan Kürtçe el yazmalarının sayısının listede yer verilen eserlerden fazla olduğunu biliyoruz. Gün yüzüne çıkarılmayı bekleyen birçok Kürtçe el yazması eser söz konusu. Tabii ortada bir karışıklık var; bunun sebebi de kütüphane kataloglarındaki yanlışlar ve eksikliklerdir. Elbette Bakanlığın yayınladığı eserler Kürdoloji camiasında, Kürt akademisyenler arasında tartışılacaktır. Ama ilginçtir ki bakanlık bizzat yayınladığı bazı eserlere de listesinde yer vermemiş durumda. Bizzat bakanlığın yayınladığı Ehmedê Xanî’nin MemûZîn eseri, Melayê Cizirî’nin Divan’ı bunların başında geliyor.” 

'KÜRTÇE ESER VAR DİLİ YOK, BUNLAR VAHİM'

Soru önergesine verilen yanıta göre kütüphane kataloglarında yanlışlar ve eksikliklerin de görüldüğünü belirten Sarısaç şöyle devam etti:
“Listede verilen kodlarla eserlerin kayıtlı olduğu sistem üzerinden inceleme yapıldığında başka bir şey daha ortaya çıkıyor. Sistemde Kürtçe dışındaki her eserin 'dili' bölümünde Türkçe, Arapça veya Farsça olduğu yazıyor. Ama listede birçok Kürtçe eserin 'dili' kısmında farklı diller yazıyor, yani Kürtçeyi göremiyoruz. Bunlar önceden de bilinen bilinçli veya farkında olunmadan yapılan yanlış kataloglamalar. Ama nihayetinde Kürtçe eser var; ama dili yok. Bunlar vahim şeyler. Bu Kürtçenin kayıtlarda süren inkârıdır. Bakanlığın gösterdiği liste de adeta bir itirafname. Bunlar açıkçası Kürtçeye ve Kürtçe eserlere gayriciddi yaklaşımın göstergeleridir.”

'KÜRTLER HAKKINDA YAZILMIŞ ESERLERİ ARAŞTIRACAK KOMİSYON KURULSUN'

Kürtçe elyazmaları konusunda daha ciddi ve özenli davranılması çağrısında bulunan Sarısaç, Türkiye’deki kütüphanelerde sadece Kürtçe el yazmaları değil, Kürt dili ve tarihi hakkında farklı dillerde yazılmış eserlerin de tespit edilmesi gerektiğini söyledi. Sarısaç, bu eserlerin tashih edilerek kataloglaması uyarısında bulunarak, şöyle konuştu:
“Şüphesiz bu, Kürtçe üzerine çalışanlara önemli bir bibliyografya sunacaktır. Bunun için de öncelikle Kültür ve Turizm Bakanlığı bünyesinde mutlaka bir komisyon kurulmalı. Bakan Ersoy’a çağrımızdır: Gelin Bakanlık bünyesinde Kürtçe ve Kürtler hakkında yazılmış klasik eserleri araştıracak, yanlışları düzelterek kataloglayacak bir komisyon kuralım. Gerekirse bu talebimizi doğrudan da kendisine iteceğiz.”