Türkiye'deki seçim öncesi Kuzey Kıbrıs'ta ekonomik kriz: 'Zincir koptu'

DUVAR - Türkiye'de Cumhurbaşkanlığı seçiminin 28 Mayıs'ta yapılacak ikinci turu yaklaşırken, Kuzey Kıbrıs'taki ekonomik kriz derinleşiyor. Kuzey Kıbrıs'taki bankalar ekonomik krize karşı yeni önlemleri devreye sokarken ekonomi uzmanları, 29 Mayıs sonrası durumun daha da kötüleşebileceği uyarısında bulunuyor.

KKTC'nin eski başbakanı Ferdi Sabit Soyer ve ekonomist Mertkan Hamit, Türkiye'deki seçimin ikinci turu öncesi Kuzey Kıbrıs'taki ekonomik krizi Gazete Duvar'a değerlendirdi.

ESKİ BAŞBAKAN SOYER: DURUM KAYGI VERİCİ

KKTC'nin eski başbakanı, ekonomi alanında deneyimli siyasetçi Ferdi Sabit Soyer, Kuzey Kıbrıs'ın sosyoekonomik yaşantısındaki son gelişmeleri 'kaygı verici' olarak nitelendirdi. Soyer'e göre, Kıbrıslı Türkler, Türkiye'deki seçim sürecinin sonuçlanmasından önce sınırlı imkanlarla önlem almak için gayret ediyor.

Soyer, Kuzey Kıbrıs'ta Türk Lirası ile borçlanmaya yüzde 30-35 faiz uygulanmaya başlandığına dikkat çekti. Soyer'e göre, Kuzey Kıbrıs'ta Türk Lirası ile borçlanan vatandaşlar ellerindeki paraları dövize yatırıyor. "Zincir koptu. Toplumsal güvenlik zinciri koptu" diyen eski başbakan Ferdi Sabit Soyer, an itibariyle adanın kuzeyinde bankadaki mevduatların yüzde 90'ının, kredilerin ise yüzde 85'inin döviz cinsinden olduğunun altını çizdi.

'HÜKÜMET, EURO'YA GEÇİŞ FİKRİNE KAPIYI KAPALI TUTUYOR'

Üç partili koalisyon hükümetinin yaşananlar karşısında 'euro kullanımına geçiş' fikrine kapıyı kapatmaya devam ettiğini de belirten Soyer, buna karşın gümrük ve emlak vergilerinin döviz cinsinden alınmaya devam ettiğini, Kıbrıs'ın kuzeyindeki tüm fiyatların euro'ya göre hesaplandığını, bu durumun da insanları zor durumunda bıraktığını vurguladı.

"Kıbrıslı Rumların bir nevi bit pazarına döndük" yorumunu yapan siyasetçi, bu durumunun ilerleyen dönemde Kuzey Kıbrıs'ta milliyetçi duyguları kabartabileceğine dikkat çekti.

EKONOMİST HAMİT: BELİRSİZLİĞİ YAŞIYORUZ

Söz konusu sosyoekonomik çalkantıyı değerlendiren ekonomist Mertkan Hamit de krizle ilgili olarak şu an itibariyle elde güvenilir, bilimsel veri ve bilginin olmadığını söyledi.

"Buradaki ve Türkiye'deki Merkez Bankası ve yönetimler durumu kurtarmaya çalışıyor" gözlemini paylaşan Hamit, "Türkiye'de hükümet, 700 puana kadar tırmanan kredi risk primi (CDS) nedeniyle Maliye ve Ekonomi bakanlıkları aracılığıyla bankaları euro tahvil almaya teşvik etti. Amaç CDS'i düşürmek. Ancak bu tür adımların manipülasyonu artırdığını, verileri gölgelediğini göz önünde bulundurmak gerek" ifadelerini kullandı. Hamit, "Şu an belirsizliği yaşıyoruz" yorumunda bulundu.

'BU GELİŞME, YAŞANAN PANİĞİN BİR İŞARETİ'

Kuzey Kıbrıs'taki yerli bankaların Türkiye'deki Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin 28 Mayıs'ta yapılacak ikinci turuna günler kala, bugün (26 Mayıs) itibari ile faizleri yüzde 50'nin üzerine çıkardığı bilgisini de paylaşan Kıbrıslı Türk ekonomist, bu gelişmenin Kıbrıs Türk toplumunda yaşanan paniğin bir işareti olduğunu vurguladı.

Hamit, seçimlerin ertesi günü için iki noktanın altını çizdi. Hamit, birinci nokta olarak, Kıbrıslı Türklerin kurların bugünkü seviyede kalmayacağı beklentisi içerisinde olduğunu belirtti. Türkiye'de ve yurt dışında olduğu gibi Kıbrıs Türk tarafında da önümüzdeki süreçte doların yüzde 30 bandının üzerine yükselmesi ihtimal dahilinde görülüyor.

'ERDOĞAN KAZANIRSA SERMAYE KONTROLÜ BEKLENİYOR'

Ekonomist Hamit, ikinci nokta olarak da Cumhurbaşkanı ve Cumhur İttifakı'nın adayı Recep Tayyip Erdoğan'ın seçimlerden galip çıkması durumunda Kuzey Kıbrıs'ta sermaye kontrolünün devreye gireceğinin beklendiğine dikkat çekti. Hamit, bu olasılık hakkında "Bugün bile 100 bin ile 200 bin arasındaki paraya, krediye ulaşmak zor bir mesele. Sermaye kontrolü durumunda ise bankalardan kaçış tetiklenebilir" dedi.

Hamit, sözlerini KKTC hükümetinin krizi izlemekle yetindiği, yoğunlaşan kriz karşısında gerekli tedbirlerin alınmadığı yorumu ile sonlandırdı. Kıbrıslı ekonomist, "İntihar için çatıya çıkmış vatandaşa benziyor durumumuz. Aşağıda branda tutan yok. Aksine 'atla, atla' sesleri yükseliyor" ironisi ile Kıbrıs'taki durumu özetledi.

KIBRIS BASINI: BANKALAR TL KREDİLERİNE SINIRLAMA GETİRİYOR

Kıbrıs Türk basını da son günlerde Türkiye'deki Cumhurbaşkanı seçimleriyle bağlantılı olarak Kıbrıs Türk toplumunda bankalardaki mevduatların dövize çevrilmesi ya da yüksek miktarda Türk Lirası kredi çekip dövize çevrilerek yastık altına konması gibi uygulamaların gündeme geldiği haberini geçiyor. Söz konusu uygulamalar neticesinde Kıbrıslı Türk bankalar Türk Lirası kredilerine sınırlama getirmeye başladı.

Yeni Düzen gazetesinin haberine göre, Kıbrıs Türk Öğretmenler Yardımlaşma Kooperatifi (ÖYAK) mevduatların yüzde 80’inin döviz olarak yatırıldığını, kredi taleplerinin ise büyük oranda Türk Lirası olduğunu, diğer yerel bankalarda olduğu gibi ÖYAK’ın da TL nakit sıkışıklığı yaşadığını duyurdu. Kooperatifin, üyeler tarafından yatırılan mevduatlar üzerinden kredi verdiği anımsatılarak, Türk Lirası kredi üst limitinin 100 bin TL ile sınırlandırıldığını açıkladı. ÖYAK Yönetim Kurulu’ndan yapılan açıklamada, nakit sıkışıklığı giderildiği oranda Türk Lirası kredi üst limitinin yeniden güncelleneceği ifade edildi.