Türkiye’nin ilk buz tırmanış duvarında ilk şampiyona
Türkiye Buz Tırmanış Şampiyonası, Palandöken’deki Türkiye’nin ilk buz tırmanış duvarında, ilk defa gerçekleştirilecek. Yarından itibaren büyükler lider kategorisinde düzenlenecek şampiyona öncesinde buz tırmanış sporunu ve Palandöken Ice Park’ı mercek altına aldık.
Serpil Kurtay
ERZURUM - Türkiye Buz Tırmanış Şampiyonası’na geçmeden önce dilerseniz buz tırmanışı hakkında biraz bilgi verelim. Spor kaya tırmanışı ve dağcılığın birleşimi olarak ortaya çıkan buz tırmanışı, kış aylarında genelde donan şelalelerde ve vadilerde yapılmaktadır. Bu rotalara 'alpin buz tırmanış rotası' da denmektedir. Hem buz hem de kaya tırmanışını içeren rotalara ise 'miks rotalar' denir.
Oscar Eckenstein, zorlu hava koşullarında buzdan faydalanarak yükseğe tırmanan sporcular için önemli bir isimdir. Zira Oscar Eckenstein, tırmanışı kolaylaştıran dişli ayakkabıları, yani kramponları 1908 yılında tasarlamıştır. Zamanla ekipmanlara çeşitli yenilikler getiren Laurent Grivel ve Yvon Chouinard de, bu sporun gelişmesinde etkili olan kişilerdir. Özel tasarım kramponlar, emniyet kemerleri buz vidaları ve iplerle düşmeye karşı buzda emniyet alan sporcular için kazma, çekiç, karabinalar, kask, soğuk havaya karşı kıyafetler ve çığ sondası gibi aletler de vazgeçilmezdir. Şüphesiz çığ, kötü havası, sis, fırtına, tipi, doğada tırmanan sporcular için en büyük tehlikeler olarak sayılabilir. İşte tam da bu noktada yapay buz tırmanış duvarları, güvenlik açısından ön plana çıkıyor. Bu duvarlarda yapacağınız antrenmanlarla, uzun yürüyüşler ve zahmetler sonucunda ulaşacağınız doğal buz duvarlarında işi şansa bırakmamış olmak da önemli tabii ki...
COLORADO'DAN PALANDÖKEN'E HAYALLER GERÇEK OLUYOR
Şimdi gelelim dünyada uzun yıllardır var olan ilk yapay buz tırmanış duvarının, Palandöken Ice Park’ın Türkiye’de nasıl yapıldığının hikâyesine… Her şey İstanbul Zirve Dağcılık’tan Yücel Bagatur’un 2016 yılının ilk aylarında Colorado yakınlarında bulunan Quray Ice Park’a ait görüntüleri paylaşmasıyla başladı. Bu görüntüleri izleyen Türkiye Dağcılık Federasyonu (TDF) Erzurum Dağcılık İl Temsilcisi ve Dağcılık Antrenörü Erdal Emeç, TDF Dağ Kayağı ve Dağcılık Antrenörleri Mustafa Tekin ile Yıldırım Beyazıt Öztürk, aralarında yaptığı fikir alışverişiyle ice park’ın Erzurum’da yapılabileceği konusunda hemfikir oldu ve incelemelere başladılar. Her ne kadar videolarda gördükleri kadar olmasa da Palandöken Kayak Merkezi, bu iş için biçilmiş kaftandı. Daha önce kayak merkezinin güney pistinin alt noktasına, piste kaya düşmesini engellemek için yapılmış olan yüksekliği 20 metre civarındaki püskürtme beton duvarı, bu iş yeterli görünüyordu. Bu fikri yetkililere açtılar ama çeşitli sebeplerden projenin gerçekleşmesi üç yıl ertelenecekti. Federasyon yetkilileri konuyu, 2019’un Eylül ayında tekrar gündeme getirdiler. Onlar, Erzurum Büyükşehir Belediyesi Ejder A.Ş. Genel Müdürü Selim Bağrıyanık’a, Bağrıyanık da Erzurum Büyükşehir Belediyesi yönetimine konuyu aktardı ve hem belediyenin hem valiliğin de desteğiyle hayaller gerçek olmaya başladı.
DUVAR YÜZEYİ BUZLA KAPLANDI
Sırada duvarı buzla kaplamak vardı. 20 metre yüksekliğinde ve 150 metre enindeki duvara, yakındaki dereden 600 metre uzunluğunda boru hattı ile su çekildi. Hemen ardından, çekilen su hattına 10-15’er metre aralıklarla bahçe sulama sistemlerinde kullanılan robotlar yerleştirildi ve su duvar yüzeyine püskürtmeye başlandı. Hava sıcaklıklarının Erzurum’da dahi mevsim normallerinin 10 derece üstünde seyretmesine rağmen kısa sürede duvarda buz kütleleri oluşmaya başladı.
TÜRKİYE'DE İLK
Ekim ayı sonunda oluşmaya başlayan buzdan duvar, bir hafta gibi kısa bir sürede tırmanışa hazır hale geldi. Bir süre deneme sulamaları ve buzlamalar yaptıktan sonra kasım ayının ortasından itibaren su sürekli açık bırakıldı ve antrenörlerin hayalindeki Türkiye’nin ilk buz parkı, 24 Kasım 2019 tarihinde, Öğretmenler Günü’nde eğitime açıldı. Burada parantez açıp önemli bir bilgi verelim; yetkililer Avrupa’da kasım sonunda bile hazır olan bir buz parkı olmadığını vurguluyor. Palandöken, bu açıdan çok önemli bir konuma sahip. Antrenörler, nisan ayına kadar sürecek, uzun buz tırmanış periyodunun eğitim için bulunmaz bir imkân olduğuna dikkat çekiyorlar.
PALANDÖKEN ICE PARK'IN ÖZELLİKLERİ
TDF’nin akredite ettiği Türkiye’nin bir ilk yapay buz parkı, kayak, snowboard ve buz tırmanışını aynı alanda buluşturuyor. Farklı yükseklik ve eğimdeki rotalarıyla geniş bir tırmanıcı kitlesine hitap ediyor. Aynı blok üzerinde aynı anda on kişiye tırmanma imkânı veriyor. Şehir merkezine 5 km. mesafede bulunan kayak pistine yapılan ışıklandırma sayesinde karanlık çöktükten sonra da gece tırmanışı yapılabiliyor.
İLK FESTİVAL, İLK ŞAMPİYONA
Türkiye dağcılarından Tunç Fındık’ın da katılımıyla üç gün boyunca, gece gündüz tırmanılarak değişik zorluklarda rotalar açıldı. 10, 11 ve 12 Ocak 2020 tarihlerinde 1. Palandöken Outdoor Festivali düzenlendi. Tunç Fındık, Serdar Kılıç, Güçlü Özen, Yücel Bagatur, Adem Gül, Semra Keskin, İsmet İnan, Gökalp Saklı, Yıldırım Seçmen, Nejdet Bozkurt, Anıl Şarkoğlu ve Mustafa Kalaycı'nın da aralarında bulunduğu birçok önemli ismin yer aldığı festival kapsamında; dağ kayağı, buz tırmanışı, dağ bisikleti gibi faaliyetler ve söyleşiler gerçekleştirildi. Sonraki yıllarda geleneksel hale dönüştürülmek istenen festivalin bu spora gönül vermiş kişiler için çekim noktası olması bekleniyor.
TDF’nin 2020 faaliyet programında yer alan Buz Tırmanış Uygulama Semineri 14-17 Ocak 2020 tarihleri arasında Türkiye Buz Tırmanış Şampiyonası öncesi Erzurum’da yapıldı. Türkiye Buz Tırmanış Şampiyonası ise, 18 ve 19 Ocak 2020 tarihleri arasında Büyükler Lider kategorisinde ilk defa gerçekleştirilecek. Beş kadın ve kırk bir erkek sporcunun yarışacağı şampiyona ilk defa yapılacağı için Uluslararası Dağcılık Federasyonu (UIAA) kuralları temel alınacak. Şampiyonada birincilik, ikincilik ve üçüncülük elde eden sporculara madalya verilecek.