Üçüncü kuşak gümüş ustası: Savat 3 bin yıldır yapılıyor
Van'ın gümüş işlemeciliği sanatı savat, köklü geçmişiyle Urartu medeniyetinden günümüze uzanan bir mirası temsil ediyor. Ancak ekonomik zorluklar ve azalan ilgiyle, bu gelenek tehdit altında yaşıyor.
VAN - Van’a kadim bir süsleme sanatı olan savat, gümüş işlemeciliğinin nadide örneklerinden biri. Urartu medeniyetine kadar uzanan köklü bir geçmişi olan bu sanat, Romalılar döneminde de büyük öneme sahipti.
1915'e kadar Van'da 120'den fazla savatlı gümüş atölyesinin bulunduğu biliniyor. O yıllara kadar kentin ekonomisinin temel taşı olan ve Ermeni ustaların icra ettiği bu sanat, 1915’ten sonra yok olmaya yüz tuttu. Günümüzde Van’da bu sanatı sürdüren yalnızca birkaç usta kaldı. Bu ustalardan biri de Erdal Binici.
SAVAT SANATINDA ÜÇÜNCÜ KUŞAK
Binici, ailesinden aldığı mirasla savat işlemeciliğini üçüncü kuşak olarak sürdürüyor. Dedesinden ve babasından öğrendiği sanatı kardeşleriyle birlikte icra ederken, ürünlerinde Urartu medeniyetine ait motifleri ve Van'ın tarihi sembollerini kullanıyor. Van Kalesi'nin yakınında Urartu mimarisine uygun bir şekilde inşa edilen Arubani Bedesteni’nde, ürünlerini hem üretiyor hem de satışa sunuyor.
Erdal Binici, savatı sadece ticari bir faaliyet olarak değil, aynı zamanda tarihsel bir mirasın koruyucusu olarak gördüğünü belirtiyor. Bu nedenle üretim sürecinden önce eserlerin tarihini araştırdığını, uzun çabalar sonucunda yeni ürünleri ortaya koyduklarını söylüyor.
Türkiye’deki ekonomik gidişatın kendilerini de olumsuz etkilediğini, artan gümüş fiyatlarından dolayı ham madde alamadıklarını ve dövize bağlı olarak fiyatı sürekli artan malzemeleri temin etmekte zorlandıklarını belirten Binici, savat kültürünü devam ettirebilmek için devlet desteğine ihtiyaç duyduklarını söylüyor.
Erdal Binici, yeni ustalar yetiştirmesinin, bu kadim geleneğin devamı için önemli olduğunu vurguluyor. Ancak sabır ve ince işçilik gerektiren bu sanata olan ilginin ekonomik sebeplerle az oluşu nedeniyle, çırak bulmakta zorlandığını belirtiyor.