Uzun metraj kurgu filmlerin yarışma imkânı bulduğu 10’a yakın festivalin olduğu ülkemizde çok sayıda kısa metraj filmlerin yarıştığı festival de var. İçlerinde belgesel filmlerin yarıştığı bölümler olsa da kurgu filmlere ağırlık verilen bu festivallerde belgesel bölümleri her an kaldırılabiliyor. Bu yüzden bu festivallerde belgesellerin izini sürmek kolay değil.
2024’ün sinema namına otopsisini çıkarmaya çalıştığımız yazı
dizisinde, festivallerde yarışan ulusal uzun metraj filmlerden
sonra bu hafta ulusal belgesel örnekleri üstünde duracağız.
Festivallerin adeta üvey evladı olan belgeseller özellikle
gerçeklikle kurdukları ilişkiye ve içeriklerinin politik
çeperlerine göre “özenle” görmezden gelinebiliyor. Özellikle son
yıllarda film festivalleri bir şehir tanıtımı ve reklam unsuruna
dönüştükçe belgesellerin gösterim mecraları her an
kısıtlanabiliyor.
Bu yıl ulusal uzun metraj belgesel
örnekleri; İstanbul Film Festivali, Adana Altın Koza, Antalya Altın
Portakal, Boğaziçi Film Festivali, Ankara Film Festivali, Antakya
Film Festivali ve Haliç Goldenhorn Film Festivali’nde karşımıza
çıktılar. Ayrıca müstakil olarak sadece Belgesel filmlerin
yarıştığı Safranbolu Belgesel Film Festivali, TRT Belgesel Günleri
ve bu yıl ilk defa yapılan Yalova Belgesel Film Festivali’nde
belgeseller için ulusal film yarışmaları yapıldı. Ayrıca yarışmasız
olarak 17’ncisi yapılan Documentarıst İstanbul Belgesel Günleri
kapsamında Türkiye Panorama bölümünde uzun metraj belgesel
örneklerini görme imkânımız oldu. Kısa belgeseller ise pek çok
şehirde yapılan kısa film festivalleri kapsamında yarışma ve
gösterilme şansına sahip oldular.
Bu yıl festivallerde yarışmalı bölümlerde karşımıza 40 civarı
belgesel çıktı.
Bir Gün 365 Saat - Yönetmen: Eylem Kaftan
(2024)
Antalya Altın Portakal’da En İyi Belgesel Ödülü alan Fatma
Karakuş Kaçmaz’ın "Kadranı Olmayan Saat", Yalova Belgesel Film
Festivali’nde En İyi Belgesel ve Türk Dünyası 9. Belgesel Film
Festivali‘nde En İyi 3. Belgesel ödüllerini alan Musa Ak ve Hasan
Basri Özdemir’in yönettiği "Bir Orkestranın İzinde”, Adana Altın
Koza Film Festivali’nde En İyi Belgesel Ödülü’nü alan İlkay
Nişancı’nın “Zamanın Kıyısında Sınav”, Adana Altın Koza Film
Festivali’nde Jüri Özel Ödülü ve Ankara Film Festivali’nde En İyi
Belgesel Ödülü alan Bahar Bektaş’ın “Sürgün Asla Bitmez”, İstanbul
Film Festivali’nde En İyi Belgesel Ödülü’nün sahibi olan Berke
Baş’ın “Dargeçit”, Antalya Altın Portakal’da Jüri Özel Ödülü, Haliç
Goldenhorn Film Festivali’nde En İyi Belgesel Ödülü alan Ali
Kemal Pasiner’in yönettiği "Bedri Rahmi Eyüboğlu Toprağın Sırrına
Erenler", Boğaziçi Film Festivali’nde En İyi Belgesel Ödülü’nü alan
Murat Ocak imzalı “Başka Bir Roman” ve ilk gösterimini yaptığı
Saraybosna Film Festivali’nden sonra Adana Altın Koza Film
Festivali’nden başlayarak çok sayıda festivalde gösterilip Türk
Dünyası 9. Belgesel Film Festivali ve Safranbolu Belgesel
Festivali’nde En İyi Uluslararası Belgesel Ödülü’nü alan Eylem
Kaftan’ın “Bir Gün 365 Saat” filmleri bu yılın ödüllü
belgesellerinden oldular.
Ayrıca; Fatin Kanat ile Önder İnce’nin “Bizim İsmail”, Nefin
Dinç’in “Şarap Rengi Deniz”, Aybüke Avcı’nın “Domates Biber
Depresyon”, Esin Özalp Öztürk’ün “Işığın Hasadı”, Sevinç
Baloğlu’nun “Oya”, Zehra Yiğit’in “Kilikya'ya Yolculuk: Fejes'in
İzinde” belgeselleri festivallerde karşımıza birden çok kez çıkan
örneklerden bazılarıydılar.
İyi Ölüm Yönetmen: Hasan Ete (2024)
KISA BELGESELLERİN BOL ÖDÜLLÜSÜ 'İYİ ÖLÜM'
Geçen yıl kısa belgesellerde Yalçın Çiftçi’nin “Beyaz Dağın
Çocukları” en çok ödül alan belgesel olmuştu. Bu yıl aldığı
ödüllerle öne çıkan kısa belgesel olarak Hasan Ete’nin yönettiği
“İyi Ölüm”’den bahsetmek gerekir. Belgeselde öleceği kesinleşen
hastaların son dileklerine odaklı, onların ölüm hattında huzurlu
olmalarına çaba gösteren Hollanda’daki bir vakfın gönüllü
çalışanının çalışmalarına odaklanılıyor.
Uluslararası Altın Safran Belgesel Film Festivali
2024
BELGESEL FESTİVALLERİ
Uzun metraj kurgu filmlerin yarışma imkânı bulduğu 10’a yakın
festivalin olduğu ülkemizde çok sayıda kısa metraj filmlerin
yarıştığı festival de var. İçlerinde belgesel filmlerin yarıştığı
bölümler olsa da kurgu filmlere ağırlık verilen bu festivallerde
belgesel bölümleri her an kaldırılabiliyor. Bu yüzden bu
festivallerde belgesellerin izini sürmek kolay değil. Belgesel
festivali olaraksa 25’incisi yapılan Uluslararası Altın Safran
Belgesel Film Festivali, 17’cisi yapılan Documentarİst İstanbul
Belgesel Günleri, 15. kez yapılan TRT Belgesel Ödülleri ve ekoloji
belgesellerine odaklı 11'incisi yapılan Bozcaada Uluslararası
Ekolojik Belgesel Festivali’nden bahsedebiliriz. Belgesel
Sinemacılar Birliği’nin organizasyonu olarak uzun yıllar
yapıldıktan sonra sonlandırılan 1001 Belgesel Film Festivali’nin
tekrar yapılması için BSB’nin hazırlıklar yaptığı biliniyor. Umarım
2025 itibariyle yeniden başlar ve belgesel sinema namına önemli bir
eksik de giderilmiş olur.