Urfa'da pamuk, taban fiyatın altına düştü: Böbreğimi satsam çıkaramam

Fatma Keber

URFA - Türkiye'de pamuk üretiminde en önemli iller arasında yer alan Urfa'da pamuk fiyatlarında düşüşün önlenememesi üreticileri zor durumda bıraktı. Çukurova Pamuk Yerfıstığı ve Yağlı Tohumlar Tarım Satış Kooperatifleri Birliği (Çukobirlik) tarafından 2022 yılı için pamukta taban fiyat 21 TL olarak açıklamıştı.  Ancak Türki cumhuriyetlerden iplik ithalatı yapılması, kentte pamuğun fiyatını 12 liraya kadar düşürdü. Maliyetlerin artmasına ve fiyatların düşmesine tepki gösteren üreticiler ise çözüm bekliyor.

'PAMUK TÜRKİ CUMHURİYETLERE GİDİYOR'

Urfa Ziraat Odası Başkanı Ahmet Eyüpoğlu pamuk fiyatındaki aşırı düşüşü şöyle açıkladı: "Çukobirlik'in açıkladığı fiyatın düşme nedeni Türki cumhuriyetlerden aşırı miktarda iplik gelmesidir. İkinci olarak ise elektriğe yapılan yüzde elli zamdan sonra Türkiye'de bulunan iplik fabrikalarının çoğunluğu üretimi durdurdu. Urfa’da bulunan 8 tane iplik fabrikasından 6 tanesi durmuş, 2 tanesi de durma aşamasında. Çukobirlik de şu anda alım yapmıyor. Türki cumhuriyetlerde işçilik ve elektrik ucuz olduğu için buradan pamuğu alıp götürüyorlar oradan iplik yapıp tekrar getirip bize satıyorlar. Kimse balya almayınca pamuk da haliyle para etmiyor.”

‘SERBEST PİYASA KOŞULLARI NEDENİYLE FİYATLAR BU DURUMA GELDİ'

Urfa’da üreticiler belirlenen fiyat nedeni ile çıkmaza girdi. Özellikle Hilvan’da çiftçiler artan girdi maliyetleri ve belirlenen pamuk fiyatları arasındaki uçurum nedeniyle zararda olduklarını söylüyorlar.

Hilvan Ziraat Odası Başkanı Hikmet İpar da yaşanan durumu şu sözlerle anlattı: "Pamuğun fiyatını belirleyen tek kurum Çukobirlik. Bunlar 21 TL fiyat açıkladılar ve bu fiyattan almaya başladılar. Belirli bir miktarda alım yaptılar. Piyasada fiyat düşünce dünya borsasında da fiyat düşünce alımı durdurdular. Çukobirlik alım yapmayınca meydanda çırçır fabrikalarına kaldı. Çırçır fabrikası sahipleri de beklemeye girdi. Bu nedenden dolayı düşüş oldu. Girdilerin çok yüksek olmasından dolayı da çiftçiler para kazanamıyor. Geçen sene girdiler düşük olduğu için para kazandık, bu sene yüksek girdiler nedeniyle para kazanamıyoruz. 21 lira açıklanan fiyat şu anda 12-13 lira, elle toplamada 8 liraya kadar düştü. Çukobirlik'e devlet 1 lira, 2 lira destek verseydi otomatikman bu çiftçiye 2 lira, 3 lira olarak yansırdı. Bu da çiftçiyi rahatlatırdı. Serbest piyasa koşulları nedeniyle fiyatlar bu duruma geldi."

'ÇİFTÇİ BU ŞARTLAR ALTINDA PAMUK EKEMEZ'

Urfa’nın simgesi olan isotun fiyatlarının dahi pamuk fiyatlarının üzerine çıktığına dikkat çekiliyor. Daha önce bir kilo pamukla dört kilo biber alındığını söyleyen İpar “Bugün bir kilo biber ile iki kilo pamuk alıyoruz” diyor. Yalnızca Türkiye’de değil dünya piyasalarında da pamuğun düşüşe geçmesinin de fiyatları etkilediğini belirtiyor. Aynı zamanda çiftçilerin kullandığı mazottan elektriğe kadar bir çok kalemde büyük fiyat artışları olduğunu söyleyen İpar “Ben geçen yıl da 13-14 liraya sattım ama kazandım. Fakat bu sene aynı fiyata satıyorum ama kazanamıyorum. 3 yıldır 1 lira 10 kuruş olan prim, bu yıl yine aynı şekilde devam etti, artmadı. Şu andaki mazot gübre desteği ile geçen yıldaki aynı mazotu alma imkânına sahip değiliz” diyor. Maliyetleri artıran bir diğer unsur ise tohum fiyatlarının üç liradan sekiz liraya çıkması. Fiyatlardaki düşüş ise çiftçinin önümüzdeki yıl artık pamuk ekmemesine neden olabilir. Hikmet İpar, bir sonraki yıl pamuk ekiminde yüzde otuz ile elli arasında bir azalma olacağını öngörüyor. Kısa vadeli çözüm olarak ise bu yıl verilen yüzde otuz beş tutarındaki elektrik desteğinin yüzde elliye çıkarılması. 

‘BÖBREĞİMİ SATSAM MASRAFIN ALTINDAN ÇIKAMAM'

Urfa Hilvan’da pamuk üretimi yapan çiftçi Sinan Gül belirlenen fiyatında altına inen pamuk fiyatları nedeniyle çıkmazda olduklarını söylüyor. Gül yaşadıkları sıkıntıyı aktarmak için sosyal medyaya yüklediği bir video da çekmiş. Videosunda yaşadıkları sorunu şöyle aktarıyor Gül: "Ben yarıcıyım. Yarısı benim yarısı tarla sahibinin. Yemin ederim ben böbreğimi, kanımı satsam masrafın altından kalkamam. Ancak çeken bilir. Pamuk ekenler ne kadar masraf edildiğini biliyor. Hemen hemen 50-60 kişi üç aydır yanımda çalışıyor. Kapımdan ekmek yediler. Gübreciler, ilaç satanlar, kamyoncular, hamallar fayda görüyor. Bu yük sadece üreticinin üzerinde. Sadece bu pamuğun toplama maliyeti 4 milyon. Bugün de tüccar gelmiş pamuğuma 6 bin fiyat veriyor. Satsam, sadece toplama parasını bile karşılamıyor. Bu nasıl masrafı kurtaracak Allah için? Nasıl olacak ben de bilmiyorum. Arabamı sattım, bir parça borcumu verdim. Daha çuvalla borcum var, gübre, ilaç, biçer borcu var. TEDAŞ borcu var, zaten o bir ömür boyu bitmez. Önümüz kış. Çoluk çocuğumun geçimini nasıl yapacağım?"

'PAMUK YUVAMIZI YIKTI'

Gül, pamuk yığınları arasında oturarak çektiği videoda artık üretim yapamayacak duruma geldiklerini belirtiyor. Pamuk fiyatlarının düşmesi nedeniyle bütün çiftçilik yaşamı boyunca rastlamadığı bir borcun altına girdiğini söyleyen Gül, "Siz olsanız bu pamuğu eker misiniz? Pamuk yuvamızı yıktı. Her şey yükselmiş, bu pamuğa ne olmuş? Artık tövbe. Şimdiye kadar binlerce kişi kapımda ekmek yiyordu. Herkes hakkını helal etsin. Kendilerine başka iş arasınlar" diye konuştu.