Urfa’da seçmeli Kürtçe dersi: Engel çıkarılıyor

Mustafa Zengin

URFA - Ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıflarda okutulan seçmeli dersleri tercih etme süresinin 22 Ocak’ta bitmesi bekleniyordu. Ancak süre, 7 Şubat’a kadar uzatıldı. Yaşayan Diller ve Lehçeler kategorisinde yer alan Kürtçe’nin Kurmancca (Kurmancî) ve Zazaca (Zazakî) lehçeleri de seçmeli dersler arasında yer alıyor. Bir süredir gündemde olan Kürtçe seçmeli dersler konusunda, bölgedeki birçok kentte başlatılmış bir kampanya var. HEZ-KURD Derneği, Înisiyatîfa Mamosteyên Kurdî (Kürtçe Öğretmenleri İnisiyatifi), Kürt Dili Platformu (PZK) gibi Kürt dili kuruluşları öncülüğünde başlatılan kampanyaya bölgedeki kentlerde birçok STK, sendika, baro ve siyasi parti de destek veriyor.

Eğitimciler, Kürtçe dersinin seçimi sırasında öğrencilere zorluk çıkarıldığını ifade ediyor.

‘URFA’DA KÜRTÇE SEÇMELİ DERSİN ÖNÜNDE HER TÜRLÜ ENGEL OLUŞTURULUYOR'

Kürtlerin yoğunlukta yaşadığı yerlerden biri olan Urfa da bu kentlerinden biri. Kürtçe dersinin seçilmesi konusuna Eğitim Sen, Urfa Barosu ve HDP, DEVA Partisi, Gelecek Parti gibi siyasi partiler de destek veriyor. Kürtçe seçmeli ders konusunda velilere engeller çıkarıldığını belirten Eğitim Sen Urfa Şubesi Eş Başkanı Mahmut Binici, şöyle konuştu: “Okul idareleri matbu dilekçeler hazırlıyor ve bu dilekçeler içerisinde yaşayan diller, ki bunların başında bölgemizde Kürtçe geliyor, yer almıyor. Sanki yokmuş gibi. Şayet veliler biraz daha ısrarcı olursa, dilekçe yazıp okula teslim ettiğinde, okul idaresi bu sefer şunu söylüyor: Yeterli sayıda başvuru olmadığı için sınıf açamıyoruz. Çünkü bir sınıfın açılabilmesi için 10 kişi olması lazım. Bazen 20 kişi olunca da bu sefer bir diğer bahaneye geçiyorlar: Maalesef bu dersi verecek kadroda arkadaşımız olmadığı için biz bu dersi veremiyoruz. İktidar çevresinde ve kamuoyunda ortada sanki böyle bir hizmet ve hak varmış gibi biliniyor. Ama Urfa'da Kürtçe seçmeli dersin verilmemesi için her türlü yol ve yöntem işletiliyor, fiili olarak her türlü engel oluşturuluyor. Dolayısıyla, insanların ana dillerinde veya herhangi bir dersi alma imkanları ortadan kaldırılıyor.”

‘SEÇMELİ DERSLERDE DİNİ TEMALI DERSLER ÖN PLANA ÇIKARILIYOR'

Okullarda Kürtçe gibi yaşayan diller ve lehçeler arasında yer alan seçmeli dersler yerine daha çok dini içerikli derslere bir yönlendirme olduğuna işaret eden Binici, “Genel anlamda Türkiye’de eğitimin gidişatına baktığımızda, daha çok dini temalı dersler ön plana çıkarılmaya çalışılıyor. Sanki Türkiye’de başka hiçbir şeye ihtiyaç yokmuş gibi… Bu sadece Kürtçe için geçerli olan bir şey değil, matematik için de, ya da farklı diller için de, çocuklara sadece Siyer ve benzeri dini içerikli dersler bilinçli olarak seçtiriliyor. Kürtçe seçmeli ders veriliyormuş gibi bir intiba uyandırılıyor, ama okullarda matbu dilekçeler hazırlanırken, ağırlıklı olarak dini motifli dersler konuluyor ve velilere o şekilde kabul ettiriliyor, dikta ve empoze ettiriliyor. Ama öbür taraftan da sanki demokratik bir ortam varmış gibi bir hava uyandırılmaya çalışılıyor. Yani, adeta ‘mış’ gibi yapılıyor” ifadelerini kullandı.

‘KÜRTÇE DERSİ SEÇME ORANI YAKLAŞIK YÜZDE 30’

Urfa’da ailelerin Kürtçe seçmeli dersine gösterdikleri ilgi ve bu dersin Urfa özelinde seçilme oranı hakkında, sayısal verilerin “sır” gibi saklandığını savunan Binici, şunları dile getirdi: “2 bin 200 tane okul var, 670 bin öğrenci var. Bu öğrencilerin tamamına ulaşma imkanımız yok. Ama kentteki nüfus dağılımına, insanların eğilimlerine baktığımızda tahmini bir oran söyleyebilirim. Kendi imkanlarımızla yaptığımız istatistiki çalışmaya göre, Kürtçe seçmeli dersi tercih edenlerin oranı yaklaşık yüzde 30’a tekabül eden bir rakam olduğunu söylemek mümkün. Ama Milli Eğitim’de oluşan veriler de her kurumda olduğu gibi, Milli Eğitim tarafından da saklanıyor, bizden kaçırılıyor.”

‘ANADİLDE EĞİTİM ÇOCUĞUN AKADEMİK BAŞARISINI ARTIRIR'

Kürtçe seçmeli ders konusunda velileri ve üyelerini bilgilendirdiklerini, onlara bunun bir hak olduğunu hatırlattıklarını ifade eden Binici, şöyle devam etti: “Kürtlerin yoğun yaşadığı, Kürt şehri diyebileceğimiz bir şehirde yaşıyoruz. Pedagojik açıdan da bir çocuğun kendi anadilinde kendini ifade etme becerisi, diğer dillere oranla daha ileri düzeydedir. Öğrenme kapasitesini artırır. Biz eğitimin temel niteliğinin anadilde olduğuna inanıyoruz. Elbette çocuk resmi dili de başka dilleri de öğrensin. Bu pedagojik açıdan çocuğun önünü açar, akademik başarısını artırır. Ama Eğitim Sen’in temel yaklaşımı bilimsel, laik, anadilde eğitimdir. Bu bizim başlangıç cümlemiz, felsefemiz, mücadelemizin omurgası.”

‘SEÇMELİ DERSLER ÖĞRENCİ VE VELİLERİNİN İSTEKLERİ DOĞRULTUSUNDA BELİRLENMELİDİR'

Eğitim İş Sendikası Şanlıurfa Şubesi Başkanı Sedat Kayaokay ise seçmeli dersler konusunda "özgürce seçme" ilkesini vurgulayarak, herkesin istediği dersi özgürce seçebilmeli düşüncesinde olduklarını belirtti. Seçmeli dersler meselesinin Kürtçe'ye indirgenmemesi gerektiğini savunan Kayaokay, "Seçmeli dersler verilmiş tüm okullarda, velinin öğrencinin ihtiyacına ve durumuna göre, oğlum ya da kızım sen seç dersini derse, daha mantıklı olacağını düşünüyoruz. Seçmeli dersler öğrenci ve velilerinin istekleri doğrultusunda belirlenmelidir" diye konuştu.

Üst mercilerin bazı belli seçmeli dersleri okul idarecilerine dayattığına işaret eden Kayaokay, şunları söyledi: "Şu an okuldaki idareci arkadaşlarla görüşüyoruz. Şunu söylüyorlar: Hocam bana gelen bir liste, mesaj veya telefon var. Bu doğrultuda şu seçmeli dersleri seçmek zorundayım. Seçmediğim zaman, benim müdürlüğüm, benim müdür yardımcılığım tehlikeye girer."

‘ENGEL VE DAYATMA OLMAMALI'

Kürtçe dahil hiçbir seçmeli dersin seçilmesinde okul idaresi tarafından engel çıkarılmaması, bahane üretilmemesi ve öğrencilerin yönlendirilmemesi gerektiği görüşünü paylaşan Kayaokay, bakanlığın sunduğu bir seçmeli dersler listesi olduğuna dikkat çekti: "O seçmeli derslerden öğrenci istediği dersi seçebilmeli. Matematik de seçebilir, Kürtçe de seçebilir, Siyer de, Kur'an da seçebilir. Ama birilerine, örneğin, sen illa belli üç dersten birini seçmeyi dayattığın zaman, problem olur. Bu demokrasiye ters. Biz seçmeli dersler konusunda özgürlük ve demokrasi olsun istiyoruz. Baskı olsun istemiyoruz. Çünkü baskının olduğu yerde eğitim gelişmez."

‘KÜRTÇE ANADİLDE EĞİTİM MESELESİ SENDİKLARIN DEĞİL, SİYASETİN İŞİDİR'

Kendilerinin sendika olarak çağdaş, bilimsel, laik, ulusal, parasız ve karma eğitimden yana olduklarını ve anadilde eğitim konusunda da "ulusal dil olarak Türkçe eğitimi" savunduklarını kaydeden Kayaokay, "Bu mesele sendikaların işi değil, siyasetin işidir. Bu konuda eğer bir talep varsa, bu siyasi bir taleptir ve bunu siyasiler TBMM'de çözer. Bu konuda sendikaların konuşması çok yanlış bir şey. Çünkü biz eğitimciyiz, siyasetçi değiliz" dedi.

‘BARO HAK İHLALLERİ KONUSUNDA AİLELERE HUKUKİ DESTEK VERMEYE HAZIR’

Kürtçe seçmeli ders kampanyasına destek veren Urfa Barosu da konuyla yakından ilgileniyor. Bu konuda uygun bir ders seçiminin yapılması gerektiğini belirten Urfa Barosu Anadil Komisyonu Koordinatörü Gökhan Dayık, "Herhangi bir usulsüzlüğün tespit edilmesi durumunda ve talep edilmesi halinde gerekli suç duyurusunda bulunacağız" dedi. Konuyla ilgili görüşmek üzere Şanlıurfa Valiliği'nden randevu talep ettiklerini ifade eden Dayık, kentteki eğitim sendikaları ile de görüşeceklerini dile getirdi. Okul idaresinin aileleri Kürtçe dersi seçtirmeme adına yönlendirmemesi gerektiğini söyleyen Dayık, ailelerin karşılaştıkları herhangi bir hak ihlali durumunda kendileriyle iletişime geçebileceğini, gerekli hukuki desteği vermeye hazır olduklarını kaydetti.