Uzmanlar Dersim için yeniden uyardı: Her yeri deprem tehdidi altında

DERSİM - Doğu Anadolu Fayı ve Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın kesişim noktasında yer alan Dersim, son dönemde neredeyse her gün bilim insanlarının sıklıkla üzerinde durduğu ve uyardığı bir yer haline geldi. Fakat sadece Dersim merkezi değil, ilçeler de risk altında.

Uzmanlar tarafından özellikle Ovacık, Nazımiye, Pülümür’e dikkat çekilirken Ovacık Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül, Ovacık’ta yerleşim yerinin taşınması gerektiğini söylüyor. 

‘ÇÖZÜM İÇİN OVACIK’TAKİ YERLEŞİM YERİNİ TAŞIMAK LAZIM’

Dersim’de deprem tehdidi altındaki ilçelerden biri de Ovacık. Ovacık fay hattının bulunduğu ilçede nüfus 7 binden fazla. Ovacık Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül, ilçede depreme dair bir çalışmanın söz konusu olmadığını belirtiyor. Sarıgül, “Depreme karşı önlem almak için bir yasa çıkacak, bu şehir yıkılacak yeniden yapılacak. Bu kadar basit” diyor.

Sarıgül, hem belediyenin çalışmalarını hem önerileri şu şekilde sıralıyor: “Belediye olarak deprem tehdidine karşı iki tane küçük afet müdahale merkezi oluşturduk. Mahalle iletişim ekipleri kurduk ve özellikle inşaatta çalışan işçiler olmak üzere fiili müdahale yapabilecek kişileri dahil ettik. Ama şimdi bu tip çalışmaların sürekli diri tutulması lazım. Diğer taraftan valilik, kaymakamlık üzerinden bir konteyner kent planlandı,  şu anda yapılıyor. Bize de 90 civarında konteyner getirildi. İlçenin tamamında dirençli yapılar oluşturup depreme dayanıklılığı arttırmak için bir kent koruma planı lazım. Mümkünse şehri, deprem fay hattının olduğu mevcut Ovacık'ın kuzeyinden Munzur suyunun karşısına taşımak lazım. Ama bunların hiçbiri yeterli değil. Bu işin tek bir çözümü var. O çözüm, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde kesin katı bir kanun çıkmasıdır. Kanun hem yerinde dönüşümü, hem kentsel dönüşümü, hem de yeni imar planlarını kapsamalı. Korunmak için bunların yapılması şart.”

‘MERKEZ, NAZIMİYE, PÜLÜMÜR, OVACIK RİSKLE ÇEVRİLİ’

Türkiye’de 500’ün üzerinde 5.5 ve üzeri deprem üretme potansiyeline sahip fay veya fay zonları bulunuyor. Desim’in dört bir taraftan fay hatları ile çevrili olduğunu belirten Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Hüseyin Alan, “Hem Doğu Anadolu Fayı'nın veya onun segmentleri üzerinde hem Kuzey Anadolu Fayı'nın üzerinde meydana gelen depremlerde, gerek ilçeleri gerek kırsal alanları ile Tunceli doğrudan etkilenen kentlerin başında geliyor” diye konuşuyor.

Alan riskleri şöyle anlatıyor: “Tunceli kent merkezi ve ilçeleri ile Türkiye'de deprem üretme potansiyeli yüksek iki fay arasında yer alan kentlerimizden biri. Biri Kuzey Anadolu Fayı diğeri Doğu Anadolu Fayı. Yine ilin batısında Kuzey Anadolu Fayı'nda başlayıp güney batıya doğru inen Ovacık-Malatya fay zonu mevcut. Ayrıca kentin kuzeyinde 2002 yılında 5.9 büyüklüğünde deprem üretmiş Pülümür fay hattı var. Kent merkezinin hemen kuzeyinden geçen oldukça aktif bir Nazimiye fay zonu var. Ovacık ilçe merkezinin 1,5-2 kilometre kuzeyinden geçen Ovacık fay zonu, Ovacık ve çevresi için önemli tehlike kaynaklarından biri. Ovacık, tehlikeli yerleşim ilçelerinden biri. Kuzey Anadolu Fayı'nda sismik boşluk olarak tanımladığımız Yedisu segmenti kırılmaya hazır bekliyor. Kuzey Anadolu Fayı'nın Yedisu segmenti diye tanımladığımız Karlıova'dan başlayıp Yedisu’yu geçerek Sansa Vadisi'ne kadar devam eden bir segment söz konusu. Sismik boşluk olarak tanımladığımız bölgede, deprem üretme periyodu dolmuş. Her an deprem üretmeye hazır bir fay zonu, Pülümür’e kuş uçuşu 13 kilometre mesafede bulunuyor.”

‘İLÇELERE ULAŞIM RİSKLİ, ALTERNATİF YOLLAR ŞART'

Mevcut tehlike kaynaklarına karşı kırsal alanların, ilçe ve kent merkezinin olası depremlere karşı hazır hale getirilmesi gerektiğini kaydeden Alan, “Özellikle tek noktada ulaşım sağlanan, afet riskleri açısından sıkıntılı bulunan bölgeleri, çoklu ulaşım ağları ile ulaşılan bir sistematiğe kavuşturmak gerekiyor" diyor. Alan, alınabilecek tedbirleri de şu şekilde dile getiriyor: “Dersim kent merkezi ve ilçeleri birbirine bağlayan yolların yamaçları oldukça dik. Heyelan, çığ ve kaya düşmesinden kaynaklı yol kapanmaları, lojistik hizmetleri engelleyebilir. Bu riskleri bertaraf edecek alternatif ulaşım yollarını sürekli açık tutmak ve altyapıyı olası heyelanlara, kaya düşmelerine, çığ tehlikesine karşı hazır halde tutulması gerekiyor.

Pülümür ve il merkezi arasındaki çığ tünellerinin uzunluğu yetersizse onları uzatmak lazım. Lojistik hizmetlerin gitmesini engelleyecek durumlara karşı ekipleri bugünden kurmak ve araç gereç donanımı açısından zenginleştirmek şart. Ovacık’ta olası bir afette, Erzincan veya Sivas'tan hızlı bir şekilde oraya intikal edecek altyapı, yol, ulaşım ve birliklerin hazır olması lazım. Türkiye'nin her ilçesinde bunu yapamayabiliriz ama hiç olmazsa Ovacık'ta ulaşım sağlayamıyorsak Erzincan'daki birlikleri hızlı bir şekilde oraya ulaştıracak bir kapasiteyi geliştirmemiz lazım.”