Varank’a ‘ithal’ araştırmacı tepkisi: Yüz binlerce bilim insanı ve öğrencinin geleceği yok edildi

ANKARA- TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesine ilişkin görüşmeler sırasında faaliyetleri hakkında bilgi veren Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, 2021 yılında en az 100 üst düzey araştırmacının Türkiye’ye getirileceğini söyledi.

Türkiye’deki akademik yaşamda özerklik ve liyakat gibi sorunlar olduğunu, yurt dışına beyin göçünün yaşandığı bir ortamda bu adımın gerçekçi olmadığını belirten CHP milletvekilleri, Varank’ın “100 üst düzey araştırmacıyı Türkiye’ye getireceğiz” açıklamasına tepki gösterdi. 

VARANK: TÜRKİYE BİLİM İNSANLARI İÇİN CAZİP 

Meclis’te yaptığı sunumda, Ar-Ge ve bilim ekosistemindeki altyapı ve imkânların geliştiğini savunan Sanayi ve Teknoloji Bakanı Varank, Türkiye’nin dünyanın her yerindeki bilim insanları için cazip hâle geldiğini belirtti.

Uluslararası Lider Araştırmacılar Programı’yla ileri düzeyde bilimsel ve teknolojik çalışmalar yürüten deneyimli araştırmacıları yurt dışından Türkiye’ye kazandırmaya başladıklarını söyleyen Varank, “Gururla yürüttüğümüz bu program kapsamında 2021 yılında açacağımız yeni çağrıyla en az 100 üst düzey araştırmacıyı daha Türkiye’ye getireceğiz. Ülkemizdeki üst düzey araştırmacıların çığır açıcı projelerini de Türkiye’de oluşturduğumuz Ulusal Lider Araştırmacılar Programı’yla destekliyoruz” dedi. 

‘BİLİM ÜRETEN ÜNİVERSİTE NEREDEYSE KALMADI’

CHP Genel Başkanı Koordinatör Başdanışmanı ve İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, her hafta hazırladığı siyaset ve ekonomideki iç ve dış gelişmelerle ilgili değerlendirme raporunda Varank’ın ifadelerine tepki gösterdi. Türkiye’deki üniversitelerden binlerce bilim insanın ihraç edildiğini, ilk 100 ya da 500 üniversite arasında Türkiye’den üniversitelerin yer almadığını belirten Toprak, “Yurt dışından getirilecek üst düzey araştırmacılara umut bağlamak ne ölçüde milli ve yerli bilimdir?” dedi.

Bakan Varank’ın yurt dışından 100 üst düzey araştırmacının Türkiye’ye getirileceğine dönük ifadelerine karşılık, “Yurt dışından ‘ithal’ üst düzey araştırmacılara dolgun maaşlar, olanaklar, araştırma imkânları sağlanacak ise bu imkânlar neden kendi bilim insanlarımızdan, üniversitelerimizden, gençlerimizden esirgeniyor” ifadelerini kullanan Toprak, “Bilimsel makalelerde Türkiye’den bilim insanlarını görmek olanaksızlaşıyor. İktidar sürekli şekilde 81 ilde üniversite açmakla, üniversite sayısını 200’ün üzerine çıkartmakla öğünmesine karşılık ülkemizde bilim üreten, ses getiren çalışmalara, araştırmalara, buluşlara imza atan üniversite neredeyse kalmadı” dedi. 

‘BİLİM İNSANLARI İTHAL MAL DEĞİL Kİ PARASINI VERİP GETİRESİNİZ’

Bakan Varank’ın 100 üst düzey araştırmacıyı Türkiye’ye getireceklerini söylemesinin, iktidarın bilim insanlarına yönelik bakış açısını özetlediğini belirten Toprak, “Bilim insanları ithal mal ya da ürün değildir ki parasını verip getiresiniz. Tabii ki ülkemizin gelişmesine, teknolojik ilerlemesine katkı verecek üst düzey bilim insanlarını üniversitelerimizde görmek isteriz. Ancak davet edilirler, bilimsel-akademik özgürlükleri garanti edilir, çalışacakları yerel bilim insanlarıyla ortaklaşa bulunabilecekleri ortamlar hazırlanır ve tabii daveti kabul ederlerse gelirler” dedi.

İktidarın 1 milyon yazılımcı programı başlattığını, 600 binden fazla gencin bu programı tamamladığının açıklandığını hatırlatan Toprak, “Nerede bu yüz binlerce genç yazılımcı? Nerede istihdam edilecekler, kendilerini kanıtlamalarına geliştirmelerine imkân sağlanacak mı?” diye sordu ve “KHK’larla üniversitelerden 5 binin üzerinde bilim insanı ihraç edilirken, yüzlerce bilim insanı ve akademik kadro, binlerce kayıtlı öğrencinin gelecekleri yok edilirken 100 ithal bilim insanına umut bağlayıp, yerli-milli bilimden söz etmek öngörüsüzlükten öte bir şey değildir” ifadelerini kullandı. 

‘ÖZERK YAPIDAN UZAKLAŞILMIŞKEN BU HEDEFLER ÇOK ZOR’

Meclis’te Bakan Varank’ın sunumu sırasında atılan adımlara dair sorular yönelttiklerini fakat henüz yanıt alamadıklarını belirten CHP İstanbul Milletvekili Sibel Özdemir ise Türkiye’den yurt dışına beyin göçünün devam ettiğini söyledi. Gençler arasında yurt dışında eğitime devam etme tercihinin yaygın olduğunu söyleyen Özdemir, “Eskiden lisans ya da lisans sonrası düzeyde daha çok yurt dışı tercih edilirken şimdi lise, lise altında gençler fırsat bulduğunda yurt dışında eğitimlerini sürdürmek istiyorlar. Türkiye’de bu ciddi sorunken, Türkiye’deki üniversitelerin durumu ortadayken, KHK ihraçları varken, güvenli, özerk liyakata dayalı yapıdan uzaklaşmışken bu hedefler çok zor” dedi.

‘TÜRKİYE’DEKİ BİLİM ORTAMI NE ÖZERK NE DE BAĞIMSIZ’

Sanayi Bakanı Varank’ın Türkiye’ye yönelik bir beyin göçü olduğunu ifade ettiğini, bunun ise gerçekçi olmadığını belirten Özdemir şunları kaydetti:

 “Türkiye’deki bilim ortamı ne özerk ne de bağımsız. Bütçe görüşmelerinde muhalefetin dile getirdiği, sorduğu, denetim mahiyetinde yapmış olduğu bütün eleştirilere iktidar ve bakanlıklar doğru cevapları vermediler. Meclis’te de ifade ettik. Avrupa Birliği raporunda Türkiye’deki geri gidişin altındaki faktörler olarak adalet sistemi ve eğitim sistemi deniyor, bunu da söyledik. İktidarın beyin göçünü kabul etmeyen yaklaşımı var. Israrla ülkeye geriye dönüş olduğunu söylüyorlar ama biz bunun gerçekçi olmadığını biliyoruz. Türkiye’de adalet sistemindeki güvensiz ortam maalesef bilim dünyası ve iş dünyası için de geçerli. Bırakın yurt dışından bilim insanının gelmesini yurt içindeki çalışan akademik dünyada da ciddi bir sorun var.”