Yargı, Yılanlı Dağı’nda mermer ocağı projesini iptal etti: Aleviler için kutsal

DUVAR- Adel Madencilik Sanayi ve Ticaret Limited şirketi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na Sivas’ın Kangal ilçesi, Dağönü köyü, Küçükdağ Tepe mevkine 'Blok Mermer Ocağı' projesi işletme talebiyle başvuruda bulundu. Bakanlık projeye 25 Kasım 2020 tarihinde “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu” kararı verdi. Bölge sakinleri proje alanının büyük bir kısmının orman arazisi olduğu, ayrıca alan içinde Yılanlı ve Sultan Melek ziyaret alanlarının bulunduğu gibi nedenlerle kararın iptal edilmesi için mahkemeye başvurdu.

‘BİR AĞACIN, BİR TOPRAĞA BAĞIMLILIĞI GİBİ...'

Dava dosyasına giren bilirkişi raporunda bölgenin Aleviler için kutsal sayıldığı şöyle anlatıldı: “Yılanlı Dağı ve tepesinde bulunan Sultan Melek ziyareti ve buna bağlı olarak Küçük Dağ Tepe mevkinin tamamı bölgeyle ilintili Alevi vatandaşlar tarafından kutsallık atfedilen bir yer durumundadır. Anadolu kültüründe bir coğrafyaya, bir toprağa duygusal ve inançsal bağlılık; bir bitkinin, bir ağacın toprağa bağımlılığı gibidir...” İşletme proje alanlarında mermer çıkarımının Yılanlı Dağı inançlarıyla ilintili bölgenin önemli bir kısmını kapsayacağı anlaşıldığı vurgulanan raporda “İlk etapta Yılanlı Dağı’na Dağönü ve çevre köylere ve il dışından gelenlerin ziyaret amaçlı çıkışları mermer çıkarımından büyük oranda olumsuz etkilenecektir” ifadeleri yer aldı.

‘ÖNLEM ALINMAMIŞ'

Davaya bakan Sivas İdare Mahkemesi, bilirkişi raporuna atıfta bulunduğu kararında proje alanının Alevi vatandaşlar tarafından kutsallık atfedilen Yılanlı Dağı ve bu bölgede bulunun ziyaret yerlerinin önemli bir kısmını kapsadığını anımsatarak söz konusu bölgeye ziyaret amaçlı çıkışların madencilik faaliyetlerinin olumsuz etkileneceğini ve bu duruma ilişkin vatandaşların zarar görmemesi için ÇED raporunda bir önlem alınmadığını vurguladı. Ayrıca kararda proje nedeniyle oluşacak toz miktarının da kontrolsüz çalışma şartları için hesaplanmadığına değinilerek projeye çok yakın konumda 4 su kaynağından ÇED raporunda hiç bahsedilmediğinin altı çizildi.

Mahkeme son olarak ÇED raporundaki eksiklikler nedeniyle projenin çevresel etkilerini izlemenin ve denetlemenin mümkün olmadığını belirterek 'ÇED olumlu' kararının 15 Eylül 2021 tarihinde iptaline karar verdi.

İPTAL KARARI ONANDI

Bakanlık ve şirket temyiz yoluna giderek alt mahkemenin iptal kararının bozulması talebiyle Danıştay 6. Dairesi’ne başvurdu. Daire de başvuruyu reddederek alt mahkemenin kararını hukuka uygun buldu ve 14 Aralık 2021 tarihinde oybirliğiyle onadı.

'ÜLKE GENELİNDE KABUL EDİLMELİ’

Kararı değerlendiren Kangal Dernekler Federasyonu Genel Başkanı Hasan Aslan, Yılanlı Dağı ve çevresinde yıllardır maden ocağı açılmak istendiğini belirterek özetle şunları söyledi: “Dağın eteklerinde yaşayan halk ile dağdaki yaban hayatı ve ekolojik flora görmezden gelinmekteydi. Bu karar, doğanın korunması ve bölgedeki yaşam için önemli olduğu kadar inançsal anlamda da Aleviler yönünden önemli bir gelişme içeriyor. Zira mahkemenin ‘ÇED Olumlu’ kararını iptal gerekçelerinden biri de projenin, Yılanlı dağında bulunan ve Alevilerce kutsal mekan olarak kabul edilen Sultan Melek ziyaretine ulaşımı güçleştireceği yönündeydi. Artık ülke genelinde Alevilerce kutsal kabul edilen ziyaret gibi ibadet yerlerinin de dikkate alınması bir zorunluluk halini almış oldu. Bu süreçte hukuksal anlamda tüm imkanlarımızı sonuna kadar kullandık ve hakkımızı sonuna kadar aradık. Belki her mücadele eden kazanamaz ama kazananlar her zaman mücadeleden vazgeçmeyenler olmuştur.”