Mühdan Sağlam

msaglam@gazeteduvar.com.tr
TÜM YAZILARI
Yıldız: Çözüm, çatışmanın ciddiyetini tanımaktan geçiyor Kürt sorunu konusunda toplumda yaygın bir kayıtsızlık olduğunu belirten Dr. Yeşim Yaprak Yıldız, "Bugüne kadar Kürt meselesi, hep bir ulusal güvenlik sorunu, bir bölücülük sorunu olarak kurula geldi, dış güçlerin ülkeyi bölmek için, ya da zayıflatmak için kullandığı bir meseleymiş gibi konuşuldu. Herkeste sürekli sorun kendilerini aşan, akıllarının yetmediği, kendisini bir parçası olarak görmediği bir sorunmuş algısı var" dedi.
Aynı nakarat, hep aynı, aynı: Katar-Suriye-Türkiye Doğal Gaz Hattı Henüz Suriye’de taşlar yerine oturmamışken, değişen küresel gaz piyasa dinamikleri ortadayken, net sıfır hedefleri uyarınca gaza olan talepte gerileme projeksiyonu ve ihtimali yabana atılmayacak noktadayken ve Katar’ın içinde bulunduğu koşullar dikkate alındığında hattın gündeme gelmesi gerçekten spekülasyon izlenimi veriyor. 2025’te Dünya: Suriye ve İsrail-Filistin 7 Ekim'den sonra Ortadoğu'da art arda yaşanan gelişmelerin kazananları listesinde hangi ülkeler, hangi isimler var? Kaybedenler listesinin başında yer alan İran'ın bundan sonraki hamleleri neler olacak? İkinci Trump dönemi Ortadoğu dengelerini nasıl etkileyecek? Dr. Can Cemgil ve Dr. Erhan Keleşoğlu ile bu soruların yanıtlarını konuştuk.
'Pezeşkiyan nükleer uzlaşıyla yaptırımlardan kurtulmayı hedefliyor' Ortadoğu hiç bitmeyen çatışmalar, 2025'te aktörlerin yeni konumları ile nasıl şekillenecek? Kilit konumdaki İran, Trump'ın başkanlık koltuğuna oturması ile yeni çatışmaların ve gerilimlerin adresi mi olacak? İsrail İran'a saldıracak mı? ABD-İran arasında yeni bir nükleer kriz yaşanacak mı? Tüm bu soruları TOBB ETÜ Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Dr. Gülriz Şen değerlendirdi. 2025’te Dünya: ABD ve Avrupa Birliği Trump'ın başkan olduğu, Avrupa Birliği'nin ortak bir dış politika oluşturmakta zorlandığı, Avrupa ve Orta Doğu'da savaşların yaşandığı, Almanya ve Fransa'nın seçimlere hazırlandığı bir 2025'te dünyada ve Türkiye'de dengeler nasıl gelişecek. Doç. Dr. Efe Tokdemir ve Doç. Dr. Sinem Ünaldılar ile ABD ve Avrupa Birliği üzerinden 2025 beklentilerini konuştuk. 2025’te dünya: Küresel Güney ve göç Dr. Mustafa Kutlay ve Doç. Dr. Bezen Balamir Coşkun, 2025’te Küresel Güneyi nelerin beklediğini, Türkiye’nin BRICS’e başvurusunun arka planını, dünyada değişen göç politikalarını ve ABD ve AB’nin göç konusundaki olası adımlarını değerlendirdi. '2025’te dünyada güvenlik, birlik, refah anlatısı cezbedici olabilir' 2025 yılı, ABD'de yeniden Trump'ın seçildiği, Avrupa'da sağ liderlerin öne çıktığı, Orta Doğu'da Suriye'nin yeni yönetimi ile dengelerin tümüyle değişeceği, tüm dünyada kartların yeniden karıştırıldığı bir siyasi konjonktürde başladı. Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Dr.Tuğçe Erçetin ile bu dengeleri değerlendirdik. Yeni Suriye ve Rusya-İsrail ilişkilerinin geleceği Esad’ın devrilmesinin ardından Rusya, Suriye’deki üslerini korumaya çalışıyor. İsrail ise hızla bombardımana geçti ve Golan’daki varlığını iki katına çıkaracağını söyledi. Peki şimdi ne olacak? Rusya Esad’ın gidişine neden sessiz kaldı, nasıl bir yol izleyecek? Rusya, SSCB gibi Ortadoğu ve Afrika’ya ideolojik perspektifin getirdiği siyasal tutkalla bakmıyor. Kaba bir pragmatizm olarak özetlenebilecek ilkeleri önceliyor ve çıkarları uyarınca elini güçlendirecek hamlelerde bulunuyor. Rus dış politikasının bu niteliği uyarınca yeni yönetimle özellikle üsler ve askeri alanda işbirliği yapmak çok akıl dışı değil. 'Güney Kore'de temel sorun Yoon'un yönetim anlayışı' Güney Kore'de sıkıyönetim ilanı, gözleri bir an için Orta Doğu'dan Asya'ya çevirdi. Neden sıkıyönetim kararı alındı, bundan sonrası ne olacak, bu bir darbe mi? Tüm bu soruları TED Üniversitesi  Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Kerem Kılıçdaroğlu'na yönelttik. Kılıçdaroğlu'na göre, bu bir darbe değil ama yönetim değişikliği için bir başlangıç olabilir. Yaman çelişki: Fosil yakıtlardan çıkıyoruz de kömüre yatırım yap Türkiye’nin COP29’da duyurduğu strateji, bütünlüklü hedefler açısından önemli. Ancak nükleerin baş tacı edilircesine savunulması, alternatiflere kulak verilmemesi düşündürücü. Fosil yakıtlardan çıkalım derken yeni kömür santrallerine yeşil ışık yakılması, kömürden çıkış için bir tarih verilmemesi ise iklim değişikliğiyle mücadeleye dönük inancı zayıflatıyor, akılları karıştırıyor. İklim değişikliğiyle mücadeleden iklim lobiciliğine COP 29 COP 29 beraberinde ciddi soru işaretleri, lobiciliğe mesken olan yapısı, yoksul ve kırılgan ülkelerin yine sözlerinin ağzına tıkılması ve hayal kırıklığıyla evlerine yollanmalarıyla sona erdi. Belli ki dünya bir yangın yeri ve açıklanan hedeflere karşın, toplantının değişen formatıyla beraber bazı ülkeleri bekleyen karanlık gelecek şirketlerin, lobilerin çıkarlarından daha az önemli. 'Sayın Fidan’ı Kürtlerle ilgili ifadesini açıklamaya davet ediyorum' Dış politika her zamankinden daha önemli bir konu haline gelirken, Türkiye'nin uluslararası alanda attığı adımlar da tartışma konusu oluyor. Türkiye'nin Ortadoğu politikalarını, ABD seçimlerinin bu politikalara etkisini ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın Ortadoğu'ya ilişkin değerlendirmelerini CHP Dış Politikadan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Prof. Dr. İlhan Uzgel ile konuştuk. 'Çin askeri olarak ABD ile denk olmadığı için savaştan kaçınacaktır' Trump'ın yeni dönemde Rusya-Çin yakınlaşmasını bozacak bir planı var mıdır? Çin yüksek teknoloji yerine limon sıkacağı üretmeye devam etseydi dünyanın dengeleri nasıl olurdu? Uluslararası dengeler bir üçüncü dünya savaşına yol açar mı? Tüm bu soruları ve Çin ekonomisine ilişkin merak ettiklerimizi Koç Üniversitesi'nden Kalkınma Sosyolojisi uzmanı Doç. Dr. Burak Gürel'e sorduk. 'Türkiye Kürtlerin aynı zamanda Ortadoğu realitesi olduğunu göremiyor' Dünya siyasetinin domino taşlarının, ABD seçimlerinden başlayarak Ortadoğu'ya kadar birbirini nasıl etkilediğini, Türkiye'nin iç ve dış siyasetini bu dengeler içinde nasıl şekillendirmeye çalıştığını, Ortadoğu uzmanı Prof. Dr. Hamit Bozarslan ile konuştuk. 'Ortadoğu’da Kürt meselesinin çözümü Türkiye'siz düşünülemez' Orta Doğu yeni dengelere gebe. Trump'ın denkleme girmesi bölgedeki dengeleri nasıl değiştirecek? Türkiye hem bölgede bir aktör olmaya hem Kürt sorununu içerde ve dışarda konsolide etmeye çalışırken kimlerle hangi koşullarda yan yana gelecek? Tüm bunları İstanbul Bilgi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Dr. Can Cemgil ile konuştuk. 'Erdoğan Kürt Sorununu çözmeye değil stabilize etmeye çalışıyor' Devlet Bahçeli'nin çıkışı ile başlayan yeni sürecin Kürt Sorunu için bir çözüm süreci olup olmayacağını, Erdoğan'ın hangi dinamiklerle davrandığını ve dünyada giderek yaygınlaşan otoriter çatışma yönetiminin özelliklerini Dr. Güneş Daşlı ile konuştuk. Yapay zekanın açıldığı kapı: Nükleerin yeniden keşfi Nükleer enerjinin radyoaktif yeşili insanlığa yeni bir eşikte olduğunu hatırlatıyor. Çernobil ve Fukuşima hala hafızalarda, hala hiçbir firma kaza riski yok diyemiyor, hiç kimse olası bir sızıntının maliyetini ölçmeye yeltenemiyor. İklim hedefleri denerek, temiz enerji işaretlenerek, her şey dünya için, yaşadığımız evimiz için sloganıyla nükleer enerjiye buyur ediliyoruz. Cumhuriyet'in 101. yılı: Demokrasi, laiklik, anayasa, eşit yurttaşlık “İlk Yüzyılı Biterken Cumhuriyet: Demokratikleşme Momentleri, Sıradan İnsanlar ve Siyaset” kitabının editörleri ile Cumhuriyet'in demokratikleşmesinde kadın hareketinin rolü, yeni anayasa tartışmaları, eşit yurttaşlık ve laiklik başlıklarında geçmiş 101 yılı ve gelecek perspektiflerini değerlendirdik. Etiyopya’nın darboğazına BRICS bir çare olacak mı? BRICS bir gün alternatif olacaktır, ancak Etiyopya’nın temsil ettiği yoksulluğa, borç açmazına, yeni bir adalet merkezli dünya düzeni arayışına değil… Aile fotoğrafında Abiy Ahmet Ali’nin kıyıda kalmışlığı, herkes birbiriyle konuşup, gelecek için atılım planları yaparken onun şaşkınlığı ve mahcup bakışları da bize bir şeyler söylemiyor muydu? 'Çözüm Süreci'nde muhatap Erdoğan değil Bahçeli gibi görünüyor' Doç. Dr.Arzu Yılmaz ile, yeni bir çözüm sürecinin Orta Doğu'daki aktörlerini, Türkiye'nin uluslararası senaryolardaki konumunu, Kürt Sorunu'nun devlet içinde ele alınışını, Cumhur İttifakı'nın tarafları arasında ve bölgedeki aktörler arasında işbirliğinin koşullarının oluşup oluşmadığını konuştuk. Cehenneminizi nasıl alırdınız? Nükleer seçeneklerimiz mevcuttur Tıkanan bir uluslararası sistem, silah ambarına dönmüş bir dünya ve serseri mayınlarla dolu bir gelecek. Bunun  karşısında Nihon Hidankyo ve Ortadoğu’dan yükselen insanlık çığlığı… Siz cehenneminizi nasıl alırdınız? menümüzde nükleer seçeneklerimiz mevcuttur... 'Adaletsizliğe karşı suç bir adalet tesis aracına dönüşüyor' Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Çalışma Ekonomisi Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Boran Ali Mercan toplumsal kurumların erozyona uğradığı, yoksulluğun ve yoksunluğun arttığı ancak tüketim kültürünün daha çok görünür olduğu günümüzde, internet üzerinden örgütlenen suç çetelerinin suçu nasıl bir mesleğe, para kazanma ve geçim aracına dönüştürdüğünü anlattı. 'Liberal düzen bitti, 17. yy'daki gibi düzensizlik dönemi görebiliriz' Prof.Dr.Ayşe Zarakol ile liberal düzenin sonunu, ABD ile AB arasındaki güvensizliği, Çin'in yükselişini ve Küresel Güney ülkelerinin yeni ittifak arayışlarını konuştuk. Zarakol, düzen anlayışının 20. yüzyıla ait olduğunu, dünyayı bekleyen düzensizliğin belki de herkes için daha iyi olacağını belirtti. Türkiye’nin yeni nükleer santralini kim inşa edecek? Resme bir bütün olarak bakıldığında Türkiye eylem planlarına dahil edecek şekilde nükleer enerjiye yatırım yapmaya istekli ve 2035’e Akkuyu’nun yanında bir nükleer santralle daha girme ihtimalimiz hayli yüksek. Bunun yanında Türkiye’nin sahip olduğu ittifaklar, dış politikası ve küresel politikadaki konumlanışı santrali kimin inşa edeceği sorusuna gebe. İklim değişimiyle mücadelenin yeni çözümü nükleere enerji mi? Nükleer enerjinin düşük karbonlu bir enerji türü olduğu ve emisyon azaltımlarında devletlere, şirketlere yardımcı olacağı yeni yaklaşımların ana fikri. İklim değişimi üzerinden getirilen yaklaşımsa nükleer enerjiyi “katlanılması gereken bir kötülük” olmaktan çıkarıp “iklim değişimi çözümünün bir parçası” olarak sunup normalleştirmeyi hedefliyor. Üstelik devletlerin yanına yeni aktörler de ekleniyor. Doç. Dr. Bıçakcı: Türkiye siber diplomaside geri kaldı Doç. Dr. Ahmet Salih Bıçakcı, İsrail'in siber saldırısının yanı sıra online alanda geliştirilen yeni saldırı ve savunma taktiklerini anlattı, klasik devlet yapısı içinde yeni yapılanmalara ihtiyaç duyulduğunu belirtti. Çağrı cihazı saldırısının nasıl geliştiğini anlatırken elimizdeki cep telefonlarının da kapatsak bile iki yönlü iletişime devam ettiğini hatırlattı. AB’nin Rus gazıyla imtihanı: LNG yaptırım paketi ve Ukrayna AB verileri hali hazırda Rusya’nın gaz denkleminden kolayca dışlanmayacağını gösteriyor. Gaz anlaşması Aralık 2024’te bittiğinde Ukrayna savaş teçhizatı açısından değilse de ekonomik açıdan kendi kaderine terk edilecek. Batı’nın desteklediği ve Rusya ile Batı arasında bir savaşa dönen bu denklemde en çok bedeli Ukrayna ödüyor. Türkiye BRICS’e neden katılmak istiyor? Ekonomik kriz ve 2023 Haziran’ından bu yana uygulanan ekonomik model Batı’dan yatırım çekmeye dayanıyor. Ancak açıklanan verilerden görülen, beklenen yatırım gelmediği gibi gelenlerin de doğrudan yatırım değil, daha da finansal kazanç için geldiği yönünde. Bu noktada BRICS, Çin ve NDB başta olmak üzere ekonomi açısından bir nefes alanı yaratabilir. 'Musk, X üzerinden doğrudan Lula Da Silva'yı hedef alıyor' Telasur İngilizce Editörü, gazeteci Brian Mier ile, Elon Musk'ın Brezilya Devlet Başkanı Lula Da Silva'yı tehdidine kadar uzanan gerilimi, bunun ardındaki aşırı sağ koalisyonun yapısını ve X platformunun gerilimdeki rolünü konuştuk.