TÜM YAZILARI
Peyk
İrfan Alış’la kısa karşılaşmamdan aklımda kalan, insanın kudreti oldu. İnsan bir şeyi yapmak istiyorsa, gerçekten yapmak istiyorsa, para gerekli olan şeylerin en başında gelenlerden birisi olmaktan çıkıyor ve bir emek ürünü sermayeden mesafelenebildiği oranda sanat eseri olmaya doğru biraz daha yaklaşıyordu.
Organ nakli, organ hırsızlığı
Organların hastanelerde ne tür biçimlerde dolaşıma girdiği, bize o toprakların devleti/devletsizliği hakkında bir şeyler söyler. Tam da bu yüzden, yenidoğan çetesinin yaptıkları, basitçe insanların sağlık sistemine duymuş oldukları güvenin aşınmasının ötesinde bir şeydir ki, zaten hemen mesele organlar konusuna gelmiştir.
Doktor: Hekim, cerrah, tabip, şifacı … tüccar, taşeron
Yenidoğan servisleri ve yoğun bakımlarda yaşanan katliamlar bir öznellik meselesi olmadığı gibi vicdanı kurumuş birkaç canavar doktor ve iyi bir savcının tam teşekküllü mücadelesi de değildir. Yenidoğan ünitelerinde bebekleri ölüme terk eden motivasyon, her deliğe girebilen ve her girdiği yeri kendisi için pazara ya da metaya dönüştürecek taşeronlar bulabilen, neoliberalizmin demirden yumruğudur.
Incel(s): Mecburi bekarlar
İncel, bir erkeklik krizi, çoğunlukla beden ve ilişkilere ilişkin yanlış anlamaların, kendine karşı öz-saygı yitimi ve aşağılanma; kadınlara karşı da kadın düşmanlığı ve kadın nefretini büyütecek şekilde kurulmuş olan karanlık bir anlamlar dünyası. Bir bakıma da son yıllarda iyice toksikleşmiş olan maskülen internet kültürünün, ergenlik krizleriyle kendine bir mecra yaratması olarak da okunabilir.
Bir temaşa olarak işkence
Yeni yetme mafyalara bir hiza gösteriliyor. Devleti tokatlayabilirsiniz, İstanbul’da uzun namlulu silahlarla çatışıp, Ankara’da eski Ülkü Ocakları başkanını vurabilirsiniz, Milletvekillerini darp edip, gazetecilere istediğiniz her şeyi yapabilirsiniz, birbirinizi testerelerle doğrayabilirsiniz ama polise silah çekemezsiniz.
Olimpiyatlar: Amok koşusu
Aslında uzunca bir süredir ama özellikle 15 Temmuz’dan bu yana Türkiye toplumu köleleştiriliyor ve koloni hukukuna maruz bırakılıyor. Yurt dışına gitme çabasını, kölenin daha ‘insani’ koşullarda çalışma çabasına drapetomania’ya benzetebiliriz. Özel olarak kadınlara, hayvanlara, LGBTİQ’lara, gayri-müslimlere, hayvanlara ama genel olarak zayıflara yönelmiş şiddet-cinnet halini ise amok koşusu olarak görebiliriz.
Olimpiyatlar: Cool
Belli ki, Yusuf Dikeç yıllarca çalışmış, mücadele etmiş, odaklanmayı öğrenmiş, nefesini kontrol etmeyi öğrenmiş ve tüm bunları bir duruş ile birleştirmiş, işte insanlara cool gelen öncelikle sahnede görünmeyen ama kişinin soğukkanlılığında bedenleşmiş olan bu büyük çaba.
Olimpiyatlar: Mavi Diyonizos, Kırmızı Conciergerie, Beyaz Jean D’arc
Hz. İsa’nın son akşam yemeğinde, yediği şeyin aslında Diyonizos olduğuna ilişkin bir enstelasyon ve performans, bir yanıyla iki bin yıldan daha fazla süredir süren Diyonizyak neşe ve Hıristiyan çileciliği tartışmasına harika bir gönderme oldu.
PhilHelenizm: Olimpiyatların icadı ve Avrupa tahayyülü
Olimpiyatlar, icad edilmiş bir gelenektir, Antik Yunan’ı ve Avrupa’yı aynı kökene bağlar ve böylelikle bilhassa Almanya ve Fransa, PhilHelenizm denilen hamilik hikayesi üzerinden, Yunan yarımadasını ve Küçük Asya’yı hem fiilen, hem arkeolojik, hem de coğrafi olarak kolonize etme hakkını kendisinde bulur.
Afşar Timuçin: Çalı diplerinde geçen zaman
Afşar Timuçin Türkiye’nin en nevi şahsına münhasır aydınlarından birisidir. Yoksunluk ve zorluklarla geçen hayatına rağmen, yılmadan üretmeyi sürdürmüş, yaşama sevincini hiç elden bırakmamış ve hayatının hiçbir döneminde, bir muktedirin ikbal kapısına şefaatçi göndermemiştir.
Ferit Edgü: Yapılacak tek şey, belki kaptan olmaktır
"Yapılacak bir şey olmalı. Yapılacak tek şey, belki kaptan olmaktır, dedim.” Edgü’nün geride bıraktığı hayattan anlıyoruz ki burada kast ettiği kaptan, herhalde Kant ya da Sartre’ın işaret ettiği anlamda, hayatının dümenini eline almış, hayat karşısında irade sahibi olma arzusu taşıyan insan olsa gerektir.
Diamond’ın Tema’sı
Tarih dediğimiz şey bir gerçeklik alanı olmaktan ziyade, siyasi ve ideolojik fantezilerin inşa ve imal edildiği bir tür kostüm mağazası ya da antikacı dükkanı gibi bir şeydir, nasıl bir sahneye ve nasıl bir öznelliğe ihtiyacınız varsa tarih size bunların hepsini verir.
İmaj her şeydir!
Sonuçta, herkes kader planına sadık, Bahçeli’nin “evine dön” çağrısı, göklerden gelen bir emir olarak telakki edilmiş; çünkü masallar yalnızca saraylarda yaşanır ve gökten düşen üç elmanın yerine, Kayıların üç oku memleketin böğrüne düşmüş; böylelikle kereveti ve mürüvveti de dahil, onlar ermiş muradına.
Yumuşamanın normları, fabrikanın ayarları
20 yıllık AKP iktidarının sonunda, binlerce Kürt siyasetçi tutuklu, tarihte hiç ulaşılamayan sayılarda insan mülteci konumunda. İşçiler ve emekliler tarihin en uzun süren yoksullaştırma operasyonunun sonucunu her şeylerini kaybettiler. Gençlerin ideali çetecilik ile Youtuber'lık arasında geziniyor, dünyanın en önemli kartelleri Türkiye’ye yerleşmiş ve normalleşme konuşuyoruz.
Koltuğu kurtarmak
Özgür Özel'in ceketi çıkarıp yere sermesi ve üzerine oturması münasip olurdu. Diplomasi, mütekabiliyet, halkın sana emanet ettiği oylar ve belki de insanın yalnızca kendi etinden, kendi derisinden dikebildiği liderlik kumaşının doğası bunu gerektirirdi… Bir tane boş koltuk, iki tane liderin önüne geçti. Neyse ki, Kürtler var, gerektikçe balya balya kurban edilip gündem değiştirilebiliyor.
Ağlarsa Meral ağlar...
Akşener, Veda hutbesinde kendisini bir tür pabucu yerini bulmamış Külkedisi gibi takdim etmeye çalışsa da, Türk siyasetindeki yeri üzerine bol gelen özel harekatçı kıyafetlerinin içinde Hansel ve Gretel’i besleyen yaşlı kadın ya da Sindrella’yı çatı arasından indirmeyip, saray ile müzakereyi kendisi yürütmeye çalışırken çuvallayan bir üvey anne olarak kalacak.
Küstakoz: Utanıyormuşuz gibi çek pampa
Karun sofralarında düşman çatlatmak, itibardan tasarruf etmemek için masalsı sofralar donatmak AKP’nin ve yetiştirdiği neslin en sevdiği şeylerden birisi. Fakat burada konu, ıstakozun hâlâ vesayet, darbe, monşer gibi eski Türkiye denilen kompartımanın kültürel kodlarından birisi olması ve hep öyle kalmasının murad edilmesi.
İsrail: Ölücü bir devletin organları
1999-2010 yılları arasında, dünyanın değişik yerlerindeki organ simsarları ve organ avcıları İsrail vatandaşları için organ temin ederler ve İsrail vatandaşları da bu organları ya merdiven altı hastanelerde ya da Kosova-Sırbistan, Ukrayna gibi hukuki olarak alacakaranlık kuşağında yer alan mafya devletlerde edinirler ve ödemeler de, bu işlere kendisini vakfetmiş vakıflar aracılığıyla yapılır.
Seçim sonuçlarının anlamı: İkili devlete karşı ikili iktidar
Büyükşehirleri yöneten CHP’liler, ürkek ve utangaç bir şekilde, elleri sosyal kurumlarda, gözleri vatan millet edebiyatında, sosyal demokratik kurumları inşa etmeye çalıştılar. İstanbul’daki kent lokantaları, öğrenci bursları, kreşler, Ankara’da ulaşım sübvansiyonu ve Gökçek’in yarattığı tahribatın bir ölçüye kadar durdurulması, CHP’nin AKP muhalifi, kentli, sekülerler ile birlikte, kent yoksullarının da adresi olmasını getirdi.
Müstemleke
Müstemlekede, doğa ile insan arasındaki fark tümüyle ortadan kalkar. İnsan doğanın diğer parçaları, nehirler, madenler, ormanlar gibi, hammadde ve enerji kaynaklarından birisi haline gelir, ve efendilerin kolon bağırsaklarında altın, demir, kömür, şeker için öğütülür.
Diamonds are forever… Bir Sevgililer Günü hikayesi
Tıpkı bugün Erzincan İliç’te yaşanan altın madeni cinayetinde olduğu gibi, değerli taşların tarihi, insanın değersizleşmesinin, doğanın talan edilmesinin ve yoksulların heder edilmesinin tarihidir. Bu bakımdan, elmaslar da bütün diğer maddeler gibi sonsuz değildir ama kanlıdır, Sevgililer Günü'nde bile.
Ölü yıldızlara yaşamı götürecektik
İlk iki gece, ateşten çıngı gelir diye korkup meydan ateşine yanaşmamıştım ama zaten bir şekilde sabaha kadar herkes ayakta, yanmak kabil değil gibi görünüyor, ama donmak daha yakın bir ihtimal. Yanan varilin içine birkaç kütük daha atıp, yer yatağına uzanıyorum. Yıldızların altında en son böyle Atina’da uyumuştum, “çocuklardık, parlak yıldızlardık o zaman…”
Dilber’in taneleri, Yılmaz Güney'in terekesi
Baba’nın kurgusu, Oğul’un Umut’u, ve Kutsal Ruh olarak Arkadaş… Nedir bu sınırları zorlayan Yılmaz Güney referansları? Acaba, hazır Yılmaz Güney, bilhassa Arkadaş (maçoluk ve ahlakçılık eleştirisi) ve Baba (Üç Maymun tartışmaları) üzerinden, son derece sansasyonel hale gelmişken, buradan da mı “fail gafı”na benzer bir reytinge yürüme muradı var?
Dilber evin barkın yok mu?
Dilber’in evi barkı yoktur. Zaten, onu Comodo ejderine dönüştüren şey, evsizliğidir. Fakat, işi gücü yolunda, Angara Havasına ‘dans’ diyen bir grup insanın seküler eğlenceyi evin reddi sanarak coşmaları ile Dilberlerin evsizliği arasında büyük bir mesafe var.
İmkansız CHP, imkansız muhalefet
CHP muhayyel bir anayasa söyleminin etrafında, ne barış isteyebiliyor ne de savaşa karşı çıkabiliyor, militer politikaların Demokles kılıcı altında titredikçe de özüne dönüyor ve tıpkı Nazizme giden dönemeçlerde olduğu gibi yalnızca kendi sonunu değil, bir bütün olarak toplumsalın ve siyasalın da sonunu hazırlıyor.
YürüTmenin tarihi: Pensilvanya'nın Delawaresi İstanbul'un Kanalı
Yani diyorum ki, sokaklar yürüyenlerle dolup taşmadıkça, dalavere bitmeyecek, yürütme (hem adli olarak hem de adi suç olarak) durdurulamayacak. Bir de tabii, yıllarca Pennsilvanya’ya taşınan AKP’liler hocaefendilerinin hayır dualarını alıp yarım hacı olmaya değil, Amiral Penn ve mahdumlarının yarattığı tertibatı, yerinde görüp, ihtisas yapmaya gittiler.
Piyango batar ve ışık saraydan yükselir
2022 yılında büyük darbe alan 2023 yılbaşında ruhuna rahmet okunan en büyük yılbaşı geleneği piyango bileti. 2023’te tek kaybettiğimiz şey piyango olmadı. Aslında, piyangonun kaybında somutlanan şey, şansı bile kolonize eden büyük bir hegemonya sisteminin kalıcı hale geldiğine dönük büyük bir önkabul ve bu önkabulden doğan umutsuzluk.
Bizi çileden çıkartan şey
Erzurumlu Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in aşağıladığı cumhuriyet, eğitimi İstanbul merkezli olmaktan çıkarıp Anadolu’ya yaymaya çalışmış ve hepsinden önemlisi, Yusuf Tekin’in mezun olabildiği Mekteb-i Mülkiye’yi Ankara’ya taşımıştır. Şimdi, Eğitim Bakanı, totaliterlikten, elitlikten filan bahsedince epey komik oluyor.
Laz Kızı, açılan ne kapanan ne
LazKızı’nın elinde belli ki onu dünyaya bağlayan akıllı telefon, komisyonuna bakan dijital pezevenklik uygulamalarından başka bir iktidar ilişkisi yok. O da belirli iktidar ağlarının içinde olmuş olsaydı, bu ağların görünmez eli, onun canlı yayında patlayan ve patladığı gibi muhafazakar aile ütopyasını murdar eden gögüslerinin düğmelerini usulca ilikler ve konu kapanırdı.
Kunta Kinte Minas, 12 Eylül Cuntası ve MKE Ankaragücü
MKE Ankaragücü, pek çok diğer futbol kulübü gibi, futboldan başka her şeyle ilgili olan iktidar odaklarının, gayri ticari-gayri ahlaki işlerde kullandıkları, ihaleye fesat karıştırdıkları, itibar-statü devşirip, vatan-millet Sakarya edebiyatı yaparak toplumsal kutuplaşmayı derinleştirdikleri bir oyuncak. Faruk Koca ve hakemler ise bu tarihsel tertibatın, nedenleri değil sonuçları.