Yeni internet yasasının hakkını yemeyin

İnternetin güvenli kullanımına dair konular epeydir toplumun gündem maddelerinden birini oluşturuyordu. Daha güvenli bir internet ekosistemine dair yükselen seslere medya da tepkisiz kalmadı tabii ki. Çeşitli medya kanalları üzerinden tartışmalar, çözümlemeler, öneriler artarken Meclis de bu talepler doğrultusunda çalışmaya başladı.

30 yıldır her geçen gün hayatın türlü alanlarına nüfuz eden internet ve hayatın dijitalleşmesine dair Meclis, uluslararası örnekleri de göz önünde bulundurarak yetkili alt komisyonunda yaklaşık 1 yıl süren çalışmalarına başladı. Alt komisyon, bu çalışmalar kapsamında internet altyapısı ve dijital teknolojilere dair kamu kurumlarındaki uzmanların yanı sıra bu ekosistemde hizmet veren şirketlerin de gönüllü katılımlarına açık olduğu duyurdu. Bu yasal düzenlemeye katkı vermek isteyen şirketler, ilgili sivil toplum örgütleri, düşünce kuruluşları ve akademisyenler; alt komisyona posta veya e-posta yoluyla görüşlerini ilettiler. Alt komisyon, Türkiye’de temsilcilikleri olmayan ancak yasa kapsamında düzenlenecek alanlarda faaliyet gösteren uluslararası şirketlere de isterlerse görüşlerini iletmeleri için davette bulundu.

Bütün bu hazırlıkların sonunda alt komisyon taslak raporunu kamuoyuyla paylaştı. İsteyen her bir kişinin fikrini sunduğu çalışmanın taslak metni hepi topu 10-12 maddelik bir düzenlemeyi öngörse de her bir maddeye dair taraf ve karşıt görüşler mantık çerçevesinde tartışılmak üzere herkesin görüşüne açıldı. Taslak üzerine yine görüş bildirmek isteyen herkese açık e-posta adresi raporun sonuna eklendi.

Taslak yayınlandığından itibaren 6 aylık bir tartışma süresinin ardından, rapor yeni görüşler dikkate alınarak bir üst komisyona sevk edildi. Bu komisyonda da, temsilci bulunduran siyasi partilerin bazı ekleme-çıkarma talepleriyle yasama süreci devam etti. Komisyonun çalışmaları Meclis’e ait dijital yayın platformundan da canlı yayınlanıyordu. Yayını kaçıranlar için ise birkaç saat içinde komisyonun toplantı tutanakları hem Meclis’in sitesinde yayınlanıyor hem de video kaydı tekrar göz atmak isteyenler için siteye yükleniyordu.

Aradan geçen birkaç ay içinde komisyon çalışmalarını tamamlayıp kanun teklifini genel kurula sunacağını duyurdu. Hazırladıkları teklif, önceki çalışmalarda olduğu gibi şeffaflık gereği kamuoyuyla paylaşıldı. Her bir maddeye dair kamuoyunun görüşlerini ve kendi siyasi partilerinin konuya bakış açısını temel alan milletvekilleri, yeni internet yasasına dair görüşlerini beyan ettiler.

Genel kurulda görüşülen yasa teklifi dezavantajlı bireylerin ve grupların korunması, çocukların daha güvenli bir internet ekosistemine erişimi, nefret söylemleri ve halihazırda tanımlanmış suçların takibi konusunda yeni kurulacak bir düzenleyici kuruma yetki veriyordu. Teknoloji altyapısı sağlayan büyük şirketler ve sosyal ağ şirketlerinin illegal ve kötü niyetli içerikler ile dezenformasyonu önleme konusunda daha aktif rol alması için zorlayıcı maddeler de vardı. Düzenleyici kurumun alt kanadında alanında uzman ve tanınan kişiler ile belli bir hacmin üzerindeki şirket temsilcileri ve ilgili kamu kurumu temsilcileri yer alıyordu.

Tasarıya göre Türkiye’de temsilciliği olmayan şirketlerin, daha aktif hizmet verebilmesi ve ülkede yaratılan katma değeri yansıtan gerçek oranda vergi vermesi gerekliliğine vurgu yapılarak tüzel kişilikler oluşturmaları gerekiyordu.

Yaklaşık 2 yıla yayılan bu tartışmalar ve yasama süreci sonunda toplumun büyük bir bölümünün hemfikir olduğu, insanlar için daha güvenli bir dijital ortam yaratılması amacıyla yeni internet yasası siyasi partilerin oybirliğiyle yasalaştı.

***

Dirseğimin üşüdüğünü hissettim bir an, diğer elimle orayı ovuştururken bir otomobil kornasıyla yerimden sıçradım. Koltukta ince bir ikindi uykusuna dalmışım.