Yeni Kaledonya'da bağımsızlık yanlısı lider hakkında 'organize suç' iddiası

DUVAR - Fransa'nın Güney Pasifik'te bulunan kolonisi Yeni Kaledonya'da gözaltına alınan bağımsızlık yanlısı protesto lideri Christian Tein'e, geçtiğimiz ay yaşanan eylem ve şiddet olaylarıyla bağlantılı olarak 'organize suç' suçlaması yöneltildi

Saha Eylem Koordinasyon Hücresi (CCAT) adlı grubun lideri Christian Tein, çarşamba günü 11 kişiyle birlikte gözaltına alınmıştı. Grup mayıs ayında, Fransa'nın adadaki seçim sisteminde değişime gitmeye hazırlanması üzerine yaşanan eylem ve şiddet olaylarını organize etmekle suçlandı. Fransa hükümeti, yapacağı Anayasa değişikliği ile Yeni Kaledonya'da 10 yıl yaşayan Fransızlara da oy kullanma hakkı vermek istemiş, bu tasarı adada bağımsızlık yanlılarının tepkisine neden olmuştu. Yaklaşık 300 bin nüfuslu takımadayı etkisi altına alan ayaklanmalarda ikisi polis memuru, toplamda dokuz kişi hayatını kaybetti. 

'MÜVEKKİLİM SON DERECE ŞAŞIRMIŞ DURUMDA'

BBC Türkçe'nin aktardığına göre, Avustralya ve Fiji arasında yer alan ve yaklaşık 170 yıldır Fransa toprağı olan Yeni Kaledonya'nın başkenti Noumea Başsavcısı Yves Dupas, Christian Tein'in 'organize suç' olayları nedeniyle gözaltına alındığını söyledi. Gözaltına alınan diğer kişiler arasında CCAT iletişim şefi Brenda Wanabo da bulunuyor.

Fransa'nın Agence France-Presse (AFP) haber ajansına konuşan Wanabo'nun avukatı Thomas Gruet, "Müvekkilim kendisini burada bulacağını hiç düşünmemişti. Son derece şaşırmış durumda. Kendi gözünde o sadece bir aktivist" ifadelerini kullandı. Fransa İçişleri Bakanı Gerald Darmanin CCAT'ı 'mafya tarzı bir örgüt' olarak tanımlıyor. CCAT ise takımadadaki çatışmalardan sorumlu olmadığını savunuyor.

MACRON, YASA TASARISINI 13 HAZİRAN'DA ASKIYA ALDI

Fransa hükümetinin yasa teklifi, Yeni Kaledonya'daki bağımsızlık yanlısı, büyük oranda yerlilerden oluşan gruplar tarafından yönetimdeki etkilerini azaltacak olması sebebiyle eleştirilmiş, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron 13 Haziran'da yasa tasarısını askıya almıştı.

Fransa, mayıs ayında Noumea'daki uluslararası havaalanını geçici olarak kapattı ve olaylara müdahale etmek üzere yaklaşık 3 bin 500 güvenlik gücünü bölgede görevlendirdi.

'BAĞIMSIZLIK REFERANDUMU YAPMAK DAHA DA ZORLAŞABİLİR' ENDİŞESİ

Yeni Kaledonya'da oy kullanma hakkı şu anda yerli Kanaklar ve 1998'den önce Fransa'dan gelenlerle sınırlı. Planlanan yasa değişikliği, en az 10 yıldır Yeni Kaledonya'da bulunanlar da dahil olmak üzere daha fazla Fransız vatandaşının oy kullanabilmesini sağlamayı öngörüyor. Birçok Kanak siyasi güçlerinin azalacağından endişe ediyor ve gelecekte bir bağımsızlık referandumu yapmanın daha zor hale geleceğinden korkuyor.

Fransa Başbakanı Gabriel Attal, mayıs ayında adada olağanüstü hal ilan ederken, bu, Yeni Kaledonya'nın 1980'lerden bu yana yaşadığı en büyük iç çatışma.

Fransa Yeni Kaledonya'yı 1853 yılında sömürgeleştirdi ve 1946 yılında Kanaklara haklar tanıyarak burayı denizaşırı bir bölge haline getirdi. Fransa ile Yeni Kaledonya arasındaki 1998 tarihli Noumea Anlaşması'nda Paris bölgeye daha fazla siyasi özerklik verme ve seçmen listesini o dönemdeki yerleşik halkla sınırlı tutma sözü vermişti.

Yani 1998'den bu yana bölgedeki seçmen listeleri güncellenmedi. Bu da adaya yeni yerleşenlerin oy kullanamaması anlamına geliyor. O tarihten bu yana adaya 40 binden fazla Fransızın yerleştiği tahmin ediliyor. Yerli halk, adaya sonradan yerleşenlerin oy kullanmasının Fransa yanlısı politikalara destek sağlayacağını savunuyor.

1998'DEN BU YANA 3 BAĞIMSIZLIK REFERANDUMU YAPILDI

1998 yılındaki anlaşmadan sonra bölgede üç kez bağımsızlık referandumu yapıldı. İlk ikisini bağımsızlık karşıtları az farkla kazanırken, Aralık 2021'de yapılan son referandum, Covid-19 pandemisi nedeniyle erteleme talepleri kabul edilmeyen bağımsızlık yanlısı partilerce boykot edildi ve bu referandumdan da bağımsızlık kararı çıkmadı. Bugün Yeni Kaledonya nüfusunun yaklaşık 112 binini yerel Kanak topluluğu oluşturuyor.

(DIŞ HABERLER SERVİSİ)