Yeni seçim kanunu: Memlekete değil Cumhur İttifakı’na nefes aldırma teklifi

ANKARA- AK Parti ve MHP, uzun süredir üzerinde çalıştığı seçim kanununda değişiklik öngören teklifi Meclis Başkanlığı’na sundu. Seçim barajının yüzde 10’dan 7’ye düşürülmesi, seçime girme yeterliliğinde Meclis'te grup olma şartının kaldırılması gibi adımları içeren düzenlemede en dikkat çeken madde ise ittifakların milletvekili belirleme sürecine ilişkin düzenleme oldu.

15 maddelik teklife göre ilk kez 2018 genel seçimlerinde uygulanan ittifak düzenlemesi değişiyor ve seçim bölgelerinde ittifak sayesinde alınan “artık oylarla” milletvekili çıkarma imkânı ortadan kalkıyor. Muhalefet partileri temsilcileri, iktidar kanadının seçim kanununa ilişkin düzenlemelerini, “Seçim sonuçlarına etki etmeye dönük adım”, “Seçmen iradesinin ortadan kaldırılması” ve “İktidarda kalmak için her yolu mubah görüyorum anlayışı” ifadeleriyle değerlendirildi.

‘DEĞİŞİKLİKLE SEÇİM SONUÇLARINA ETKİ ETMEYE ÇALIŞIYORLAR’

HDP Seçim İşleri Komisyonu Eş Sözcüsü, Batman Milletvekili Mehmet Rüştü Tiryaki’ye göre AK Parti ve MHP’nin hazırladığı teklif “antidemokratik uygulamalar” öngörüyor. Seçim barajının yüzde 10’dan 7’ye düşürülmesinin, Cumhur İttifakı ortağı MHP’nin seçimlerde yüzde 10 barajına ulaşamayacak olmasından kaynaklandığını savunan Tiryaki, “Bu MHP için yapılmış bir düzenleme. İttifak içerisinde olduğunda bu baraja takılmayacak. Yani bu psikolojik bir hamle. Biz her türlü barajın kaldırılmasını istiyoruz. A partisi B partisi için düzenleme yapılamaz” diye konuştu.

Düzenleme ile seçim bölgesindeki milletvekili dağılımının ittifakın oyuna göre değil tek tek partilerin o seçim bölgesinde aldığı oya göre dağıtılmasını amaçlayan maddeyi değerlendiren Tiryaki şu ifadeleri kullandı:

“Bu ittifak sisteminin kendisi her yerde istedikleri sonucu vermedi. Bugüne kadar uygulanan sistemin kendilerine göre olası sakıncalarını ortadan kaldırmak için, biraz da kağıt üzerinde kuralları değiştirmeye çalışıyorlar. Siyasi partilerin aldıkları oy değişmese de getirdikleri düzenlemeyle milletvekili dağılımını değiştirmeye çalışacaklar. Durum çok net. Normal şekilde seçimi kazanamayacakları için seçim yasasında değişiklik yaparak seçim sonuçlarına etki etmeye çalışıyorlar.”

‘BEN İKTİDARDA KALMAK İÇİN HER YOLU MUBAH GÖRÜYORUM ANLAYIŞI’

İYİ Parti İstanbul Milletvekili Genel Başkan Yardımcısı Yavuz Ağıralioğlu’na göre hükümetin son dönem yapmaya çalıştığı bütün değişikliklerde, Türkiye’yi daha demokratik hale getirmekten ziyade “iktidarda kalmanın avantajını yönetme” isteği mevcut. 20 yıldır iktidarda olan AK Parti’nin, seçime bir yıl kala siyasi partiler kanununu değiştirmeye çalışmasının, “Daha demokratik bir Türkiye özleminin değil iktidarda kalma avantajının gayreti” olduğunu belirten Ağıralioğlu şunları kaydetti:

“Bu sistem milletvekillerinin siyasal ağırlığını çok azalttı. Bunun üzerine sadece ittifaklar ve ittifak denkleminde avantajınız olacak değişiklikler planlarsanız bunun adı şudur: ‘Ben iktidarda kalmak için her yolu mubah görüyorum. Yaptığım değişiklikler memlekete nefes aldırmaktan ziyade ittifakımıza nefes aldırmak içindir’. Bu düzenleme bu duyguyu, anlayışı pekiştirir.”

‘KENDİ İHTİYAÇLARINA GÖRE KANUN TEKLİFİ HAZIRLIYORLAR’

Tüm kesimlerin katılımı olmadan bir düzenleme yapıldığını belirten Ağıralioğlu, “Siz kendiniz konuşuyorsunuz ve kendi ihtiyaçlarınıza göre kanun teklifini hazırlıyorsunuz. Sonra da bize bunu beğenin diye gönderiyorsunuz. Zaten yapım aşamasında bu siyasi tekçilik bizim endişelerimizi haklı çıkarıyor” dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bizim gördüğümüz şey şu: Sınırsız yetkiden memleketin zarar gördüğünü düşünüyoruz. Hükümet yetkilerini artırmak isteyen tarafı, biz ise yetkilerini sınırlandırmak isteyen tarafız. Biz, ‘Bu kadar yetkiyi biz dahil kimseye vermeyin’ diyen tarafız. İktidar olunca yaptığımız icraatlara yargı denetimi açılsın istiyoruz. Sayıştay’ın raporlarına yargı yolu açılsın istiyoruz. Dört başı mamur bir seçim kanunu değişikliği teklifi olsa bunu değerlendirebiliriz. Ama hükümetin bu hamlelerinde bizim gördüğümüz, iktidar avantajını kollama hevesini taşıyor.”

‘ARTIK OYLARIN ORTADAN KALDIRMASIYLA PEK ÇOK İNSANIN İRADESİ BOŞTA KALACAK’

Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) Seçim İşleri Başkanı İdris Şahin’e göre iktidar kanadının uzun süredir yaptığı çalışmaların sonunda “dağ fare doğurdu”. AK Parti ve MHP’nin seçim kanunu teklifini “mühendislik faaliyeti” olarak niteleyen Şahin’e göre millet, seçimler öncesinde oyunun kurallarını kendi lehine değiştirmeye çalışanlardan hesabı sandıkta sorar.

Hem seçim barajının yüzde 7’ye indirilmesinin hem de “artık oyların” kullanılmayacak olmasının “temsilde adalet” anlayışına uygun düşmeyeceğini belirten DEVA Partili Şahin, 2018 seçimlerine giderken ittifak düzenlemesinin “hiçbir siyasi partinin ittifaklarla parlamento dışında kalmayacağı” vurgusuyla desteklendiğini hatırlatarak şunları söyledi:

“Bu ittifak düzenlemesinin ardından yüzde 97,7’ye yakın bir temsiliyet söz konusuydu. Artık oyların ortadan kaldırmasıyla pek çok insanın iradesi boşta kalacak. Artık oy millet iradesinin parlamentoya yansımasıyken şimdi bu düzenlemeyle birlikte sadece ve sadece iktidar ortakları kendilerine yönelik bir mühendislik faaliyeti içerisine giriyorlar. Bu mühendislik faaliyetleri asla sandıkta karşılığını bulmayacaktır.”

‘MİLLETİN İRADESİNE TASALLUT EDEN İKTİDAR’

DEVA Partili Şahin’e göre artık oyların hesaba katılmaması ittifakları da anlamsızlaştırıyor. Düzenlemenin siyasi partiler arasındaki destek ve dayanışma ruhunu tamamen ortadan kaldıracağını belirten Şahin, “Düzenlemeyle bazı partilerin ittifaklardan ayrılması ve yeni girecekleri ittifakın önüne geçilmesi adımı değerlendirmeleri” için şunları söyledi:

“DEVA’nın kendine güveni tam. Biz artık oylara muhtaç olmadan da bir şekilde parlamentoda temsil edileceğiz. Bu faaliyetler DEVA’yı da Gelecek Partisi’ni de herkesi kapsayacak bir düzenleme. Burada spesifik olarak bir partiyi işaret ederek bir düzenleme yapıldığı değerlendirmesine girersek sağlıksız olur. Burada bütün milletin iradesine tasallut etmiş bir düzenlemeden bahsetmek mümkün. Bütün milletin iradesine tasallut eden bir iktidardan bahsediyoruz. Artık oylara dair hamle milletin iradesinin parlamentoya yansımasını engel teşkil edecek hadiselerdir. Bu oyunu, bu mühendisliği yapan iktidar partileri sandıkta en ağır cevabı alacaklar.”