Yunanistan seçimi: Mecliste 3 aşırı sağ parti, solda 'hayal kırıklığı'

DUVAR - Komşu Yunanistan'da dün bir ay sonra tekrar parlamento seçimleri için sandık başına gidildi. Sandıktan Kiryakos Miçotakis'in liderliğindeki muhafazakâr Yeni Demokrasi (YD) partisi yeni bir seçim zaferi ile çıktı.

25 Haziran seçimlerinde Yunanistan solu oy kaybederken aşırı sağ sandıktan güçlenerek çıktı. Yeni dönemde aşırı sağ mecliste üç siyasi oluşum ile temsil edilecek.

YD TEK BAŞINA İKTİDAR, SYRİZA YÜZDE 20 BANDININ ALTINDA

Geçerli oyların yüzde 97'sinin sayılmasıyla açıklanan resmi verilere göre, yüzde 3'lük seçim barajını geçerek meclise giren siyasi partilerin oy oranları ve sandalye sayıları şu şekilde:

Yeni Demokrasi (YD): Yüzde 40,55 ve 158 sandalye

SYRİZA: Yüzde 17,84 ve 48 sandalye

PASOK: Yüzde 11,85 ve 32 sandalye

Yunanistan Komünist Partisi (KKE): Yüzde 7,69 ve 20 sandalye

Spartalılar: Yüzde 4,64 ve 12 sandalye

Helen Çözümü: Yüzde 4,44 ve 12 sandalye

NİKİ: Yüzde 3,69 ve 10 sandalye

Özgürlük Seyri: Yüzde 3,17 ve 8 sandalye

Meclise giremeyen partilerin toplam oy oranı ise yüzde 6,14 oldu.

YENİ SEÇİM SİSTEMİYLE YENİDEN SEÇİM

Bu sonuçlara göre, YD tek başına hükümet kurmak için gereken çoğunluğa erişmiş oldu. Yunanistan meclisi, 300 sandalyeden oluşuyor ve tek başına iktidar için 151 sandalye gerekiyor.

21 Mayıs'taki erken meclis seçimi sonrası hükümetin kurulamaması üzerine dün yapılan yeni seçim, yeni bir seçim sistemi ile gerçekleştirildi. Bu seçim sistemi, en çok oy alan partiye 50 sandalyeye dek bir bonus sağlıyor. Söz konusu sistem, YD'nin tek başına iktidar olmasının yolunu açarken sol partilerin oylarının gerilemesinde rol oynadı.

'BOYKOT' REKOR KIRDI: SEÇMENLERİN YÜZDE 52,79'U SANDIĞA GİTTİ

Seçime katılım oranı ise yüzde 52,79'da kaldı. Söz konusu oran, 'tarihin en düşüğü' olarak bilinen Eylül 2015 seçimlerinden (yüzde 56,16) bile daha düşük bir orana tekabül ediyor.

Dünkü seçimlerde toplam 9.813.595 kayıtlı seçmenden 5.214.288'i  sandığa gitti. Dolayısıyla 25 Haziran 2023 seçimlerinde 'boykot' oranı yüzde 47,2  ile rekor kırmış oldu. Bir önceki ay gerçekleştirilen seçimlere kıyaslandığında ise 846.000 daha az seçmen sandığa gitti.

KATILIM ORANI NEDEN BU KADAR DÜŞÜK?

Yunanistan'daki uzmanlar, seçime katılım oranının bu kadar düşük olmasını 21 Mayıs seçimiyle aradaki kısa zaman farkına, YD'nin açık ara birinciliğine, oy kullanmak için kat edilmesi gereken önemli mesafelere, ekonomik nedenlere ve turizm sektöründeki yüksek sayıdaki çalışana bağlıyor. Uzmanlar, Özgürlük Seyri'nin hariç tutarak, yüksek boykot oranının sol partilere darbe vurduğu ve aşırı sağın önünü açtığı görüşünde birleşiyor.

SOL PARTİLERİN OY ORANI VE SANDALYE SAYISI NASIL DEĞİŞTİ?

25 Haziran seçimlerinde Aleksis Çipras'ın ana muhalefetteki SYRİZA partisinin oyları kayda değer bir düşüş yaşadı. 21 Mayıs seçimlerinde SYRİZA yüzde 20,07 oy oranı ile mecliste 71 sandalye elde etmişti. Yeni mecliste ise ana muhalefet partisinin sandalye sayısı 48'e gerilemiş oldu. 2019 yılında SYRİZA'nın sandalye sayısı 86 idi.

Aynı şekilde 21 Mayıs akşamı PASOK'un sandalye sayısı 41'di (oy oranı yüzde 11,46). Yeni mecliste PASOK 9 sandalye kaybetmiş oldu. PASOK, 2019 yılında 22 vekil elde etmişti. Bir önceki seçimlerde KKE ise yüzde 7,23 oy oranı ile 26 sandalye almıştı. Yeni mecliste KKE'nin sandalye sayısı 20'ye düştü. 2019 yılında KKE meclise 15 sandalye ile girmişti. 2019 yılında meclise 9 sandalye ile giren Yanis Varufakis'in MERA25 partisi ise 2023 yılında yüzde 3'lük meclis barajına takıldı. Eski meclis başkanı Zoi Konstantopoulou'nun liderliğindeki Özgürlük Seyri ise 8 sandalye ile yeni mecliste temsil edilme hakkı kazandı.

SYRİZA SONBAHARDA KONGRE'YE Mİ GİDİYOR?

21 Mayıs seçimlerinde yaşanan hayal kırıklığından bir ay sonra SYRİZA'nın oy oranı dünkü seçimlerde de düşmeye devam etti. Ana muhalefet partisinin oy oranı on yıl önceki seviyelere gerilerken, SYRİZA'nın meclisteki sandalye sayısı 50'nin altına düştü. Bu sonuç sonrasında SYRİZA'da olağanüstü kongrenin de önü açılmış oldu.

SYRİZA'ya yakın duran "Efimerida ton Sintakton" gazetesi, konuya ilişkin bugün yayınladığı değerlendirmede, "Aleksis Çipras, pek çok kişinin merakla beklediği gibi dün istifa etmedi. Bunun, dün yeni bir acı yenilgiye uğrayan ve mayıs ayına göre bir yüzde daha kaybeden SYRİZA yararına olup olmadığını ilerleyen dönemde göreceğiz. Kesin olan şu ki Koumoundourou (SYRİZA Genel Merkezi) bu kez sonuç karşısında şaşkınlığa uğramadı; (seçimlerde) durumun tersine dönmesini umuyor olsalar da bunun son derece zor olduğunu ve ilave güç kaybetme riski bulunduğunu biliyorlardı." ifadelerine yer verdi.

Haberde ayrıca şunların altı çizildi: "(Çipras dün akşam yaptığı konuşmada yeni süreçte) Parti üyelerinden öz eleştiri yapmaları ve zor koşullara yanıt veren bir strateji oluşturmaları isteneceğini ve bu yaratıcı kolektif yeniden yapılanma sürecinde kendisini parti üyelerinin yargısına sunacağını (açıkladı). Bu pratikte SYRİZA'nın muhtemelen sonbaharda bir kongreye gideceğini ve mantıken yeni bir liderin seçilmesi için prosedürlerin başlatılacağı anlamına geliyor. Bu süreçte Çipras yeniden aday olacaktır; ancak asıl soru SYRİZA başkanlığı için meydan okuyacak birinin bulunup bulunmayacağıdır."

DİĞER SOL PARTİLERDE DE HAYAL KIRIKLIĞI

Seçimleri üçüncü sırada bitirmesine rağmen PASOK cephesinde de seçim sonuçları olumsuz bir atmosfer yaratmış durumda. PASOK temsilcileri, 2019 seçimlerine göre partilerinin oy oranındaki artışa rağmen, yeni mecliste aşırı sağ oluşumların güçlenmesinin ülke adına kaygı verici bir gelişme olduğu görüşünde birleşiyor.

PASOK gibi KKE de 2019 seçimlerine göre oylarını artırdı. Ancak, parti, oylarındaki artışa rağmen istediği sonuca ulaşamadı ve partiler sıralamasındaki dördüncülüğünü korudu. KKE, yeni dönemde aşırı sağ ile muahafazakâr güçlerin hâkim konumda olduğu bir dönemde emek yanlısı politikaları dinlendirmeye çalışacak.

ÜÇ AŞIRI SAĞ PARTİ MECLİSTE

Yunanistan'ın yakın tarihinde ilk kez aşırı sağ ve popülist cephe mecliste çok sayıda parti ve oluşum ile temsil edilecek. Yeni mecliste bu parti ve oluşumlardan toplam 34 vekil olacak.

2020 yılında 'suç örgütü' olarak ilan edilen ve dağıtılan neo-Nazi örgütü Altın Şafak'ın unsurlarının desteklediği Spartalılar da büyük bir sürprizle 12 vekil çıkararak yeni meclise girdi. Altın Şafak'ın hapisteki eski iki numaralı ismi İlias Kasidiaris, dün sosyal medya aracılığı ile açıklama yaparak Spartalılar'ın başarısını kutladı.

Bazı kilise kesimlerinin desteklediği NİKİ de 10 milletvekiliyle yeni mecliste yer alacak. Geçtiğimiz dönemde de mecliste olan Helen Çözümü ise 12 milletvekili ile mecliste temsil edilmeye devam edecek.