Yunanistan yeniden seçim yolunda: Süreç nasıl işleyecek?

DUVAR - Yunanistan, Yeni Demokrasi (YD) partisinin önde tamamladığı 21 Mayıs erken parlamento seçimlerinin ardından ikinci seçimlere gidiyor. YD, elde ettiği yüksek oy oranına rağmen 300 sandalyeli parlamentoda tek başına iktidar olma hedefine ulaşamadı.

VAROUFAKİS'İN PARTİSİ PARLAMENTO DIŞINDA KALDI

Başbakan Kiryakos Miçotakis ve partisi YD, seçimlerin galibi olurken, PASOK ve Yunanistan Komünist Partisi (KKE) 2019 seçimlerine kıyasla oylarını önemli ölçüde artırdı.

Aşırı sağcı-popülist Helen Çözümü de oy oranında bir artış kaydederken, SYRİZA büyük oranda oy kaybetti. Eski Maliye Bakanı Yanis Varoufakis'in lideri olduğu MERA25 ise yüzde 3'lük baraja takılarak parlamento dışında kaldı.

HANGİ PARTİ YÜZDE KAÇ OY ALDI?

İçişleri Bakanlığı'nın sitesinde yayımlanan verilere göre, oyların tamamının sayılmasının ardından, parlamentoya giren partilerin oy oranı ve sandalye sayısı şu şekilde:

YD: Yüzde 40,79 ve 146 sandalye

SYRİZA: Yüzde 20,07 ve 71 sandalye

PASOK: Yüzde 11,46 ve 41 sandalye

KKE: Yüzde 7,23 ve 26 sandalye

Helen Çözümü: Yüzde 4,45 ve 16 sandalye

MİÇOTAKİS, YENİ SEÇİMLER İÇİN 25 HAZİRAN'A İŞARET ETTİ

Sonuçların açıklaması sonrasında SYRİZA ve diğer parti liderleri, Başbakan Miçotakis'i tebrik etti. PASOK lideri Nikos Androulakis, kendisini tebrik etmek üzere Miçotakis'i telefonla aradı. İkili arasında gerçekleşen kısa görüşmede YD lideri, Androulakis'in olumsuz yaklaşmadığı 25 Haziran'da sandıkları tekrardan kurma niyetini dile getirdi.

Söz konusu telefon görüşmesinden sonra ulusa seslenen Miçotakis, yeni hükümeti kurma görevini alacağını ancak bunu kullanmayacağını açıkladı.

'Siyasi bir depremden' bahseden YD lideri, basit nispi temsil sistemine atıfla 'basit nispi temsilin matematiğinin parti pazarlığına dayandığını' belirterek, 'vatandaşların kendine güvenen YD'nin seçimlerini onayladığını' söyledi.

BUNDAN SONRA NE OLACAK?

Yeniden seçim yolunda olan komşu Yunanistan'da, Kiryakos Miçotakis, 22 Mayıs Pazartesi günü istikşafî mazbatasını alacak. Öğlen saat 12.00'de İçişleri Bakan Vekili Kalliopi Spanou seçimin nihai sonuçlarını Meclis Başkanı Konstantinos Tasoulas'ın ofisine iletecek. Tasoulas daha sonra Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na geçecek ve burada Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropoulou'ya seçim sonuçlarını teslim edecek.

Anayasanın 37'nci maddesine göre, 'Cumhurbaşkanı, kesin sonuçlara göre birinci parti liderinin yeni parlamentoda mutlak çoğunluğa (151) sahip olmadığını tespit ettikten sonra' yeni hükümeti kurma sürecini başlatacak.

Cumhurbaşkanı, seçimde birinci olan partinin liderini, hükümet kurma olasılığını tespit etmek üzere Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na davet edecek. Bu girişimin sonuçsuz kalması halinde, Sakellaropoulou hükümeti kurma görevini parlamentoda temsil gücü olan ikinci partinin liderine verecek. Bunun da başarısız olması durumunda Cumhurbaşkanı görevi parlamentoda temsil gücü olan üçüncü partinin liderine verecek.

ÜÇ LİDERİN DE YENİ HÜKÜMETİ KURMAK İÇİN ÜÇ GÜNÜ OLACAK

Üç liderin de yeni hükümeti kurmak için üç günü var. Üç günlük sürenin dolması zorunlu değil. Üç siyasi liderden biri isterse hükümeti kurma yetkisini kullanmayı reddedebilir.

Anayasanın 84'üncü maddesine göre hükümetin kurulması için anayasal eşik, parlamentodan güvenoyu alma olasılığı, yani 151 olumlu oy ya da mevcut vekillerin salt çoğunluğu. Güven oylamasında toplam vekil sayısı 5'te 2'den, yani 120 oydan az olamaz.

BAŞBAKANIN GÖREVİ SAYIŞTAY BAŞKANINA VERİLECEK

Hükümetin kurulamayacağının anlaşılması halinde, Cumhurbaşkanı parlamentonun güvenine sahip bir hükümetin kurulmasını araştırmak üzere seçimlerden çıkan tüm parlamenter partilerin liderlerini Cumhurbaşkanlığı Sarayı'na davet edecek. Bu çabanın da sonuçsuz kalması halinde Sakellaropoulou, yeni seçimlere gidilmesi için parlamentodaki tüm partiler tarafından daha geniş kabul gören bir geçici hükümetin kurulmasını talep edecek.

Bu durumda başbakanın görevleri, ülkenin üç yüksek mahkemesinin üç başkanından en kıdemlisi olan Sayıştay Başkanı İoannis Sarma'ya emanet edilecek.

Bu arada 21 Mayıs seçimlerinde sandıktan çıkan yeni parlamento 1 Haziran 2023 Perşembe günü saat 11.00'de göreve başlamak üzere toplanacak. Ertesi gün 9'uncu Parlamento Oturumu Genel Kurulu Yunanistan Parlamentosu Başkanını seçmek üzere toplanacak. Sonraki gün ise Parlamento Başkan Yardımcıları, parlamentodaki tüm partilerden orantılı olarak Yunan Parlamentosu Sekreterleri ve yardımcıları seçilecek.

ATİNA'DA SİYASİ HAREKETLİLİK

Öte yandan, seçim sonuçlarının belli olmasıyla birlikte, bu sabah başkent Atina'da yoğun bir siyasi hareketlilik vardı. YD kurmayları yeni seçim tarihinin belirlenmesi için Başbakan Miçotakis başkanlığında girişimlerini başlattı.

Seçimlerde oy kaybı yaşayan ana muhalefet partisi SYRİZA'da ise seçim sonuçları ayrıntılı olarak masaya yatırıldı. Parti lideri Aleksis Çipras, dün gece bu istişareler sonucunda SYRİZA'da köklü değişikliklere gidileceğinin mesajını vermişti. Parlamentoya giren diğer üç parti de seçim sonuçlarını ve olası yeni seçimleri ele aldı.

Yeni parlamentoya girmeye çok yaklaşan partilerde de yeni seçim heyecanı yaşanırken, eski meclis başkanı Zoi Konstantopoulou'nun liderliğindeki Özgürlük Seyri, merkezdeki NİKİ ve dün parlamento dışı kalan MERA25'te de yoğun bir gündem vardı.