Yunanistan'da seçimin gündemini Türkiye değil, ekonomi belirleyecek

DUVAR - "Peki ya enerji? Gaz ve elektrik fiyatları artmaya devam edecek mi? Kışı nasıl atlatacağız? Avrupalılar ne diyor?"

Bunlar haftalardır Yunanistan'da konuştuğum herkes tarafından bana sorulan sorular. Oysa aylar öncesine kadar bana sorulan tüm sorular Türkiye ve askeri çatışma riski hakkındaydı.

Yunanistan'da iklim çok değişti, insanlar enerji fiyatlarının arttığını görünce dehşete düşüyorlar, yaklaşan kıştan korkuyorlar, gelecekleri için endişeleniyorlar. Dolayısıyla Türkiye, insanları gerçekten ilgilendiren ve Yunanistan'daki bir sonraki seçimleri belirleyecek olan konularda gittikçe daha aşağılara düşüyor.

Yunan medyası, Ankara'da Yunanistan hakkında yapılan tüm açıklamaları göstermeye devam ediyor ve Türkiye hala haberlerde ve yayınlarda çok üst sıralarda yer alıyor. Ancak bu konu artık Yunan vatandaşları için önemli bir mesele değil.

MRB tarafından 7 Eylül'de yayınlanan bir ankete göre, Yunanların yüzde 65,8'i başlıca endişe konusunun artan fiyatlar ve pahalılık olduğunu söylerken, bunu yüzde 8,3 ile Ukrayna'daki savaş ve bunun Yunanistan üzerindeki etkisi, yüzde 6,8 ile işsizlik ve sadece yüzde 5 ile Yunanistan-Türkiye ilişkileri takip ediyor. Son yılların en büyük siyasi skandallarından biri olan siyasetçilerin ve gazetecilerin dinlenmesi bile sadece yüzde 2,5 ile çok düşük bir oranda.

Bu anket, tamamen aynı şeyi gösteren diğer anketleri doğrulamaktadır: Yunanistan'da insanlar, günlük yaşamları konusunda endişeli ve seçimlere giden yol pahalılıktan geçiyor. Türk-Yunan ilişkileri ve Türkiye, haberleri izlerken ya da gazeteleri okurken sanıldığı kadar Yunanları ilgilendirmiyor.

'HÜKÜMET EKONOMİYE GÖRE DEĞERLENDİRİLECEK'

Gazete Duvar'a konuşan kamuoyu araştırma şirketi Metron Analysis'in Başkanı ve CEO'su Stratos Fanaras'a göre toplumsal gündemde üst sıralarda ekonomik meseleler yer alıyor. Yunanistan-Türkiye ilişkisi gibi diğer konular ise orta ve düşük düzeyde ilgi çekiyor:

"Anketlerden görüyoruz ki halkın gündeminde ekonomi, endişe duydukları daimi konudur ve hükümet ekonomiye göre değerlendirilecektir. Elbette yurt dışından tehditler geldiğinde hükümete yardımcı oluyorlar ama bu Yunanistan'a özgü bir olgu değil, küresel bir olgu. Tonu Türk-Yunan ilişkileri belirlemiyor, ayrıca sözlü çatışmalar dışında başka bir şey de yok. Türkiye'nin bu söylemi onlarca yıldır var, yeni bir olgu değil ve Yunanlar buna alışık. Ayrıca, Selanik'te konuşan Başbakan Kiriakos Miçotakis'in kendisi de çatışma düşünemeyeceğini söyledi."

Fanaras ayrıca "Yunanistan'da hiç kimsenin Türk-Yunan ilişkilerinde gerginlik olmasını istemediğini" vurguladı.

'TÜRKİYE, SEÇİM TARTIŞMALARININ BİR PARÇASI OLMAYACAK'

Peki Türk-Yunan meseleleri yaklaşan seçimlerde nasıl bir rol oynuyor ve oynayacak? Miçotakis'in Türkiye ile gerginliğe ihtiyacı var mı?

"Türkiye, mevcut verilerle ve başka bir gelişme yaşanmazsa, seçim tartışmalarının bir parçası olmayacak. Elbette vatansever siyaset için her zaman bir yarış vardır. Ancak seçimleri belirleyecek olan gündem Türk-Yunan gündemi değil, başka bir gündemdir" diyor Stratos Fanaras:

"Ayrıca, Yunanistan eylem gerektiren konuları gündeme getirmiyor, Yunanistan hiçbir şey talep etmiyor, Türkiye'nin aksine Atina'nın tutumu saldırgan değil savunmacı, bu nedenle hükümetin belirli bir eylemde bulunması beklenmiyor ve muhalefetin hükümeti eylem eksikliği nedeniyle eleştirmesine izin vermiyor."

Stratos Fanaras'ın görüşü, Yunanlıların yüzde 63,6'sının önümüzdeki seçimlerde oylarını etkileyecek konunun fiyat artışları ve pahalılık olduğunu söylediğini kaydeden son MRB anketi tarafından da doğrulanıyor. Bunu yüzde 7,1 ile işsizlik, yüzde 6,1 ile Ukrayna'daki savaş ve Yunanistan'a etkisi takip ederken, Yunanistan-Türkiye ilişkileri sadece yüzde 5,8'de kalıyor. Son yılların en büyük siyasi skandallarından biri olan telefon dinleme konusu bile yüzde 5,1 gibi çok düşük bir oranda kalmış görünüyor.

Stratos Fanaras, Yunan seçmenlerin tutum ve zihniyetinin son yıllarda değiştiğine ve bugün hükümetleri değerlendirirken, örneğin enerji fiyatlarının doğruluğu konusunda, uluslararası boyutu ciddi bir şekilde dikkate aldıklarına inanıyor: "Seçmenler kendi ihtiyaçlarına göre hareket ediyor, örneğin süpermarketlerdeki fiyatların her gün arttığını gördüklerinde çok endişeleniyorlar ama uluslararası boyutu da dikkate alıyorlar ve hükümeti doğrudan eleştirmiyorlar."

'MİÇOTAKİS KRİZİ KIŞKIRTACAK HAMLELER YAPMIYOR'

Gazete Duvar'a konuşan Skai TV ve «Ta Nea» analisti, gazeteci Pavlos Tsimas ise şu değerlendirmelerde bulundu:

"Gerginlik elbette hükümete yardımcı oluyor çünkü milli kriz sendromu işe yarıyor ve insanlar hükümet etrafında toplanıyor. Ancak Miçotakis'in böyle bir krize neden olması düşünülemez. Eğer Türkiye ile bir kriz yaşanırsa bu hükümet için anketler bakımından olumlu olacaktır çünkü pahalılık gibi diğer önemli meseleler bir kenara bırakılacaktır. Ancak hükümetin kendisinin bir krizi provoke etmeye çalışması gerçekten düşünülemez, hiçbir Yunan başbakanı buna cesaret edemez. Miçotakis'in gerginliği sürdürmek için bir şey yaptığını görmüyorum. Medyada bir sorun haline geldiğinde bu kesinlikle ona yardımcı oluyor ama bunu kışkırtacak ya da sürdürecek hamleler yapmıyor."

Dahası, MRB verilerine göre, Türkiye ile yaşanan gerilimler, Yeni Demokrasi (ND)’nin küçük ama kademeli zayıflamanın dinamiklerini değiştirmiş gibi görünmüyor. Kasım 2021'den Eylül 2022'ye kadar ND'ye verilen destek yüzde 32,3'ten yüzde 28,6'ya düşerken SYRIZA'ya verilen destek yüzde 22,5'ten yüzde 22,2'ye geriledi. Ancak aralarındaki fark yüzde 9,8'den yüzde 6,4'e düştü.

Stratos Fanaras'a göre, "anketlerimiz, sınır bölgeleri ve adalardaki Yunan-Türk meselelerine ve mülteci sorununa karşı daha büyük bir duyarlılık kaydediyor. Ancak, Türkiye konusunda, Makedonya sorununun çözümüne ilişkin anlaşmaya karşı açıkça daha uzlaşmacı bir tutum sergileyen ND ile SYRIZA seçmenleri arasında herhangi bir fark görmüyoruz."

"Miçotakis'in vatansever söylemlere Tsipras'tan daha duyarlı bir seçmen tabanı olduğu kesin ama SYRIZA hükümetteyken milliyetçi Kammenos'la uzun bir süre boyunca Miçotakis'in bugün yaptığından farklı bir şey yapmadı. Yeniden başbakan olması halinde de Türkiye konusunda farklı bir şey yapacak gibi görünmüyor" diyen Pavlos Tsimas, "Tsipras hükümetteyken Makedonya'yı çözme kararı almıştı ve bu nedenle Yunanistan-Türkiye meselesinde hareket alanı yoktu. Mitsotakis bugün bir hamle yapmak ve diyalog kurmak istiyor ama kesinlikle seçimler döneminde değil ve Türkiye'de bir muhatap olması şartıyla ki bugün böyle bir muhatap yok” diye konuştu.