DUVAR - CHP İstanbul Milletvekili Oğuz Kaan Salıcı, 18-24 Mayıs Müzeler Haftası dolayısıyla yasa dışı yollarla yurt dışına kaçırılan tarihi eserleri TBMM gündemine taşıdı. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı’na soru önergesi veren Salıcı, Anadolu topraklarının neolitik donemden beri, yaklaşık 12 bin yıldır birçok medeniyete ev sahipliği yaptığına dikkat çekerek, bu topraklarda bulunan tarihi eserlerin Anadolu’nun olduğu kadar dünya tarihinin de aydınlanmasına ışık tuttuğunu dile getirdi.

Salıcı, “Ülkemizin UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde 19’u kültürel 2’si karma olmak üzere toplam 21 miras alanı; UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde ise 72 kültürel, 4 karma ve 3 doğal olmak üzere toplam 79 mirası yer almaktadır. Bu listelerdeki Aphrodisias, Xanthos, Piriene, Efes, Bergama, Truva, Aspendos, Zeugma ören yerleri başta olmak üzere; arkeolojik kazılarda bulunan tarihi eserlerin sergilendiği müzeler, turistlerin olduğu kadar maalesef tarihi eser kaçakçılarının da yüz yıllardır ilgi odağı olmuştur” dedi.

Son 20 yılda hukuki ve diplomatik girişmeler sonucu farklı dönemlerde yasa dışı yollarla yurt dışına kaçırılan 12 bin 135 tarihi eserin iadesinin gerçekleştiğini anımsatan Salıcı, Bakanlığın yakın zamanda 8 bin eserin daha getirileceğini açıkladığını ifade ederek şunları kaydetti:

“Bu açıklamalar, ülkede her kesimce memnuniyet ve sevinçle karşılansa da yurt dışındaki prestijli müzelerde sergilenen İhtiyar Balıkçı Heykeli, Nereidler Anıtı, Zeus Sunağı, Troya’nın Hazineleri, Milet Antik Kenti Güney Agora Kapısı, Bronz Afrodit Büstü, Üç Güzeller Mozaiği, Dionysos Mozaiği gibi kült olmuş tarihi eserlerin anavatanlarından binlerce kilometre ötedeki esaretleri ne yazık ki sonlandırılamamıştır. Bu gibi eserlerin esaretine son vermek, bizlerin Anadolu’da yaşamış tüm medeniyetlere borcudur.”

'KÜLTÜR VARLIĞI TİCARETİ YAPMAK İSTEYENLERE VERİLEN RUHSAT SAYISI KAÇ?'

Salıcı, Bakan Ersoy’a şu soruları yöneltti:

“Gerekçe bölümünde adı yazılı eserlerin ülkemize tekrar kazandırılması adına Almanya, İngiltere, Fransa, Yunanistan ve ABD ile herhangi bir görüşme gerçekleştirilmekte midir?

Yakın zamanda ülkemize geri geleceği söylenen 8.000 eser haricinde, ülkemize ait ve fakat yurt dışına yasa dışı yollarla çıkarıldığı tespit edilen toplam kaç tarihi eser vardır, bunlardan kaçı son 20 yıl içinde ülkemizden kaçırılmıştır, eserler hangi ülkelerde bulunmaktadır?

Son 20 yılda iadesi sağlanan 12.135 tarihi eserin getirildiği ülkelere göre dağılımı nasıldır?

Bakanlığınızca kültür varlığı ticareti yapmak isteyenlere verilen ruhsat sayısı kaçtır? Bu ruhsat sahiplerine son 20 yılda kaç denetim yapılmıştır? Kaç kişinin ruhsatı iptal edilmiştir? Ruhsatı iptal edilen kişilerden, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na göre hapis cezası alan kişiler bulunmakta mıdır?

Bakanlığınıza bağlı müzelerde çeşitli kademelerde ve ünvanlarda görev yapan personelden, başta “yurt dışına çıkarma yasağı” olmak üzere, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na göre ceza alan kişiler var mıdır, varsa sayısı kaçtır?

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’na göre; yurt dışına çıkarma yasağına aykırı hareket edenlere verilecek cezanın alt sınırının 5 yıl olması, güncel infaz hukuku hesaplamaları ve mahkemece takdiri indirim nedenlerinin uygulanması yaptırımın caydırıcılığının ortadan kalkmasına neden olmaktadır. Bu kapsamda, kanunda öngörülen hapis cezasının artırılması konusunda Adalet Bakanlığı ile ortak bir çalışmanız bulunmakta mıdır?”