Yurtlardaki binlerce çocuk koruyucu aile bekliyor

DUVAR- Çeşitli nedenlerle biyolojik ailesinin yanında belirli bir süre yaşama şansını yitirmiş çocuklar koruyucu ailelerin yanında hayata hazırlanıyor. Devlet denetiminde bu sorumluluğu üstlenmek isteyen aileler Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'na başvuruyor. İstanbul Koruyucu Aile Derneği Başkanı Filiz Süyür 0-3 yaş aralığında hiçbir çocuğun kurum bakımında kalmaması gerektiğinin altını çiziyor:

"Her çocuğun aileye ihtiyacı ve hakkı vardır. Devlet korumasındaki çocukların koşulsuz sevilmeleri, güvenli bağlanmalarının gerçekleşmesi, aidiyet duygusunun gelişmesi, her durumda desteklenmeleri, özgüvenlerini geliştirebilmeleri, birebir ilgi, sevgi ve şefkat alabilmeleri, fiziksel, ruhsal ve sosyal gelişimlerinin sağlıklı olması, çoklu yaşam ortamları olan kurumun bakımında değil ancak sevgi dolu ve güvenli bir aile ortamında mümkündür. Bu nedenle Aile temelli bakım hizmetleri dediğimiz; evlat edinme ve koruyucu aile modelleri çok önemli''

'VELAYET ÇOĞUNLUKLA BİYOLOJİK AİLEDE KALIYOR'

Koruyucu ailenin ne olduğunu ve koruyucu aile ile evlat edinme arasındaki farkların nelere olduğunu söyleyebilir misiniz?

Biyolojik ailesiyle yaşama şansını bir süre için yitirmiş bir ya da birkaç çocuğun bakımını kendi ev ortamında üstlenen, bu çocukların fiziksel, zihinsel, psikolojik, sosyal gelişimine destek olan, onu hayata hazırlayan ve bu sorumluluğu devlet denetiminde paylaşan aile ve kişilere koruyucu aile denir. Evlat edindiğiniz zaman çocuğu kendi nüfusunuza kayıt ettiriyorsunuz ve çocuğun her türlü yasal haklar açısından da biyolojik çocuğunuzdan bir farkı olmuyor. Koruyucu aile olduğunuzda çocuğun velayetini almıyorsunuz. Velayet çoğunlukla biyolojik ailesinde kalıyor. Bu da çocuk ile ilgili alınacak önemli kararlarda mutlaka izin almak zorunluluğunu doğuruyor.

'EVLİ OLANLARIN ÇİFT HALİNDE BAŞVURMASI GEREKİR'

Peki koruyucu aile olmak isteyenler hangi şartları barındırmalı ?

Resmi kriterler 25-65 yaş aralığında olmak, TC vatandaşı olup Türkiye’de ikamet etmek, en az ilköğretim mezunu olmak, düzenli bir gelire sahip olmak. Evli ya da bekar, çocuklu ya da çocuksuz olabilirsiniz. Elbette, hoşgörü, sabır, esneklik, sevgi ve şefkat verebilme gibi ebeveynlik özelliklerine de bakılmaktadır. Bu özelliklere sahip olduğunu düşünen ve ruhsal açıdan da kendini hazır hisseden kişi ve/veya aileler, ikamet ettikleri  ilde bulunan Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerine başvurabilir. Evli olanların çift halinde başvurmaları gerekir.

'3 ÇOCUĞA KADAR KORUYUCU AİLE OLUNABİLİR'

Bir aile iki çocuğa koruyucu aile olabiliyor mu, başvuru için yasal işlemler nedir?

Evet olabilir. Bir aile farklı zamanlarda yerleştirmek koşuluyla üç çocuğa kadar koruyucu aile olabilir. Yerleştirilecek çocukların kardeş olmaları durumunda, çocukların ayrılmamalarını teminen farklı uygulama yapılabilir. Aynı anda yerleştirme gibi... Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerine başvuru yapıldıktan sonra, Kurum tarafından istenilen evraklar iletilecek, çeşitli görüşmeler yapılacak, uzmanların ev ziyareti ve referanslarla görüşmeler yapılacak ve sonrasında dosya bir Komisyon onayına sunulacaktır. Komisyondan olumlu sonuç çıkarsa aile çocuk görme aşamasına gelir. Ailenin yaş aralığı ve cinsiyet bildirme hakkı vardır ancak Komisyon her zaman aynı yönde karar vermeyebilir.

'KIZ ÇOCUK TALEPLERİ DAHA FAZLA'

Devlet, çocukların masraflarını karşılıyor mu ? Bir de en fazla kız çocukları mı yoksa erkek çocuklar mı tercih ediliyor?

Koruyucu ailelere çocuğun yaşıyla doğru orantılı olarak artan miktarlarda aylık bir maddi destek sağlanmaktadır. (478 TL-1050 TL arasında). Ayrıca sene içerisinde 2 kez giyim ve eğitim yardımı da yapılmaktadır. 0-18 yaş arası her çocuk koruyucu aile yanına yerleştirilebilir. Koruyucu ailelik biyolojik ailesine geri dönme durumu yaşanırsa sona erebilir. Ancak çocuk koruyucu aile ile yaşıyorsa ve eğitim yaşamı devam etmiyorsa 18 yaşında koruyucu aile sözleşmesi biter. Çocuk sonrasında ailenin isteğine bağlı olarak aile ile yaşamaya devam eder. Çocuk üniversiteye devam ediyorsa, koruyucu aile sözleşmesi de mahkeme kararı ile uzatılır. 2-5 yaş aralığındaki çocuklara genel olarak talep daha fazla olmaktadır ve kız çocuğu talepleri de erkeklerden daha fazladır. Ayrıca, eğer çocuk koruyucu aileye yerleştirilirken evlat edinme statüsünde değilse, koruyucu aile ile yaşarken evlat edinme statüsüne geçerse, o zaman koruyucu aileye evlat edinme şansı doğuyor. Burada ilk başta evlat edinme statüsünde olmaması önemli. Evlat edinmenin ayrı bir sırası mevcut. İşlemleri, prosedürleri farklı. Evlat edinme ve koruyucu ailelik iki ayrı hizmet modeli.

'EN FAZLA KORUYUCU AİLE İSTANBUL'DA'

Koruyucu aile olmak için en çok hangi şehirden talepler oluyor. Şu an koruyucu ailelerde kaç çocuk bulunuyor?

İstanbul’da 381 koruyucu aile yanında bakımı üstlenilen 411 çocuk mevcut (2 Ocak 2017 itibariyle) İzmir’de 304 koruyucu aile-340 çocuk; Ankara’da 235 koruyucu aile-275 çocuk mevcut aynı tarih itibariyle.. İlk üç şehir bu şekilde. Türkiye’de yaklaşık 13,000 çocuk devlet koruması altında olup Bakanlığa ait kurumlarda (sevgi evleri, çocuk evleri, çocuk destek merkezleri vb) bakılmaktadır. 2 Ocak 2017 tarihi itibariyle 5005 çocuğun bakımları 4118 koruyucu aile tarafından üstlenilmiştir. 0-18 yaş aralığında olan her çocuk uygun bir koruyucu aileye yerleştirilebilir.  0-3 yaş aralığında hiçbir çocuğun kurum bakımında kalmaması gerekmektedir. Çocukların yetişkin dönemlerini de etkileyen çok önemli dönemlerdir bunlar. Genelde 2-5 yaş aralığı çocuklar çok tercih edilmektedir. Ancak unutmamak gerekir ki yaşların büyümesi aileye olan ihtiyacın azaldığı anlamına gelmez. 6 yaş üstü çocukların da aile yanında yetişmeye hakları ve ihtiyaçları vardır.

İstanbul Koruyucu Aile Derneği

İstanbul Koruyucu Aile Derneği, 2012 yılı sonunda kuruldu ve çalışmalarını iki temel amaç çerçevesinde yürütmekte:

-Koruyucu aile modelinin tanıtılması, toplumun doğru ve gerçekçi bir dille bilinçlendirilmesi, farkındalık çalışmalarının yürütülmesi, konuya ilgi duyan ya da koruyucu aile adayı ailelerin hem sistemle ilgili hem de deneyimli koruyucu aileler ile bir araya gelerek bilgilendirilmesi.

-Sistemin içindeki koruyucu ailelerin ihtiyaçları doğrultusunda desteklenmesi, gönüllü psikologlarımız ile destek ve eğitim çalışmaları sürdürülmesi, ailelerin ve çocukların bir araya getirildiği etkinlikler, atölyeler, sosyal aktiviteler düzenlenmesi, diğer STK’lar ve üniversiteler ile uygun projelerde işbirlikleri ve ortaklıklar yapılması.