Zam üstüne zam: Dersim'de sıcak bir evin bedeli 30 bin lira...

Duygu Kıt

DERSİM - Meteoroloji uzmanlarına göre 2023 son yılların en soğuk kışı olacak. Karasal iklimde yer alan Dersim’de 4 yıl önce il merkezindeki Atatürk Mahallesi ilk olarak doğal gaz ile buluştu. İki sene önce de kent merkezine doğal gaz verildi. Buna rağmen Dersim merkezin yüzde 40’ı ve tüm ilçeler hala odun ve kömür ile ısınmaya devam ediyor. Kent merkezindeki yeni yapılar doğal gaz sistemi ile inşa edilse de eski yapılar yalıtım sorunları ile birlikte dönüşüme dahil oluyor.

Kış koşullarının sert geçtiği Dersim’de, kömür ve odun fiyatlarının yükselmesiyle bir ailenin ortalama ısınma gideri 30 bin TL’yi buldu.

‘ISINMAK HER GEÇEN YIL DAHA DA ZORLAŞIYOR’

Kent merkezinde odun kesimi ve satışı işi yapan Hüseyin Demir, odunun bu seneki tonunu eve teslim 4 bin TL'ye verdiklerini belirtiyor. Zamlarla birlikte ihale usulü ile odun alımının piyasayı bu hale getirdiğini belirten Demir şöyle bilgi veriyor: “Odun pahalı ne yazık ki, yapacak bir şey yok. 2021’de tonu 300 liraydı şimdi 4 bin TL. İlkbaharda 2 bin 500 TL’ye odun sattım. Zincire, motora, her şeye sürekli zam geliyor. Biz de her şeyi çok pahalıya alıyoruz. Odunu kesip doğrayıp satıyoruz. İş çok ağır. Bir araba odun yani 20 ton 100 bin TL'ye geliyor."

Ovacık’ta yaşayan Senem Yerlikaya, ısınma için geçen sene 10 bin TL harcadığını bu sene için de 20 bin TL’yi aşan bir masraf yaptığını söylüyor. Yerlikaya ısınmanın her yıl daha da zorlaştığını söyleyerek şunları dile getiriyor: “Bizim evimiz iki katlı, ısınma bedeli olarak ayda ortalama 5 bin TL vereceğiz. Her katın ısınması için 2 ton kömür almak zorundayız, bu da bir kış boyu 20 bin TL'ye tekabül ediyor. Kömür dışında odun da aldığımız için ısınma bedelimiz 20 bin TL’yi geçiyor. Doğru düzgün bir ısınma da olmuyor, duş problemi oluyor. Herkesin temel sorunu aynı kömür havayı da çok kirletiyor dışarı dahi çıkamıyoruz."

‘KAZAN YAKICILARIN İŞ GÜVENLİĞİ YOK, ÜCRETLER DÜŞÜK’

Dersim’in en soğuk hava koşullarına sahip olan Ovacık ilçesinde yakıcılık yapan Hüseyin Yılmaz çalışacak iş olmamasından kaynaklı sene içerisinde mevsime göre çıkan işlerde çalışıyor. Yakıcıların hiçbirinin iş güvenliğinin sağlanmadığını, sigortalarının bile olmadığını belirten Yılmaz, çalışma koşullarına ilişkin şunları belirtiyor, “20 yıldır yakıcılık işini yapıyorum. 2016'dan önce kamuda çalışıyordum, kayyımdan attılar ondan sonra ara işlerde çalışmaya başladım. Kışın da bu işi yapıyorum. Hak ettiğimiz ücreti vermiyorlar. Çalışmamız aldığımız paraya değmiyor. Ama mecburiyetten çalışıyoruz. Hava şartlarına göre yakıyoruz kazanı. Soğuk havalarda günde beş seferi buluyor. Sabah mesaimiz 4.30’da başlıyor. Bir daireyi 2 bin TL’ye, 15 dairelik yeri 5 bin TL’ye yakıyorum.”

‘DOĞAL GAZ GELİRSE İŞİMİZ BİTECEK’

Dersim merkezde kömür satımı yapan Güneş Kömürcülük sahibi Hüseyin Güneş, mevsim normallerine göre bir ailenin kış aylarında sağlıklı bir şekilde ısınabilmesi için iki ton kömüre, üç ton da oduna ihtiyacı olduğuna belirtiyor. Dersim merkezin yüzde 40’ının ve tüm ilçelerin soba ile ısınmaya devam ettiğini belirten Güneş, güncel kömür ve odun satışı hakkında şu bilgileri veriyor: “Portakal cinsi 1. sınıf yıkanmış kömür 350 dolar, ikinci sınıfsa 250 dolar. Odunun tonu 4 bin TL, kırılmamış odun 3 bin 500 TL.  Bu şartlarda bir ailenin kışlık ısınma gideri toplam 28 bin-30 bin TL’yi buluyor. Doğal gazın gelmesi elbette iyi ama doğal gaz gelirse işimiz bitecek. Dersim merkezde kömür satışı yapan üç kişi kaldık.”