Antik sahaya duble yol yeniden gündemde: ‘Likya’nın kalbine hançer’
Demre-Kaş arasına yapımı yeniden gündeme gelen 74 kilometrelik otoyol projesinin antik Likya bölgesini tehdit ettiğini söyleyen Nezih Başgelen, “Bu eşsiz bölgeye sorumluluğumuz gözardı edilemez" dedi.
ANTALYA – Antalya'nın batı yakasındaki Demre-Kaş güzergahına yapılması yeniden gündeme gelen 74 kilometrelik duble yol projesiyle birlikte 66 bin meşe, çam ve sandal ağacın kesileceği belirlendi. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 4 Ocak’ta yapılacak İnceleme Değerlendirme Komisyonu toplantısında proje ile ilgili detaylar görüşülecek. 2,1 milyar TL'lik projenin tanıtım dosyasına yansıyan bilgilere göre, 26,75 hektarlık orman arazisinden geçeceği aktarılan otoyol, Myra, Sura, Hoyran antik kentlerinin yanı sıra çok sayıda doğal ve arkeolojik sit alanını da etkileyecek.
Demre-Kaş hattına yapılması planlanan otoyol projesine, daha önce iptal edilen 28 kilometrelik Kaş-Kalkan otoyolu da yeniden projelendirilerek dahil edildi. Kaş’taki dünyaca ünlü Kaputaş Plajı’nın üst kısmına dev bir viyadüğün planlandığı otoyol projesi için, 3 bin 210 dekarlık orman arazisi, vasıf değişikliği yapılarak karayollarına tahsisi edilecek.
20 MİLYON METREKÜP HAFRİYAT
Projeyle ilgili hazırlanan jeoteknik raporlarına göre, hareketli bir topografyaya sahip olan bölgede dinamitli patlatma ve yarma çalışmaları sırasında 19 milyon 680 bin 825 metreküp hafriyat malzemesi çıkacak. Oluşacak hafriyat malzemesinin 7,2 milyon metreküplük kısmının yol için dolgu malzemesi yapılacağı belirtilirken, kalan malzemenin ise yerel belediyelerin göstereceği düzenli atık toplama merkezlerine taşınacağı kaydediliyor. Ancak her iki ilçe sınırlarında bu ölçüde bir hafriyat malzemesinin depolanabileceği bir alan bulunmuyor.
ANTİK SU YOLUNA DİNAMİT TEHDİDİ
Bölünmüş otoyol projesine, pek çok arkeolojik yapıyı ve endemik türleri barındıran bölgeye zarar vereceği gerekçesiyle tepki gösteren Kültürel ve Doğal Mirası İzleme Platformu Kurucusu, arkeolog, yazar ve yayıncı Nezih Başgelen, “Otoyol, çayın batısındaki Myra Antik Kenti’nin kayaların arasından geçen antik su kanalı güzergahında tünele giriyor. Tünel için burada dinamitli patlatma yapılması planlanmış. Otoyol projesi, Koruma Kurulu’na sunulduğu haliyle uygulanırsa bu kesimde kayaların arasına oyulmuş antik su yolu, bir daha geri gelmemecesine zarar görecek. Likya gibi eşsiz bir kültürel ve doğal mirasa sahip olmak, aynı zamanda bunu tam anlamıyla tanıma, koruma, geleceğe aktarma sorumluluğunu da veriyor. Bu sorumluluk hiçbir gerekçe ile göz ardı edilemez” uyarısında bulundu.
MAVİ YENGEÇLER VE 44 BALIK TÜRÜ
Otoyol projesinin başlangıcında Demre’nin Beymelek Dalyanı’nın yer aldığını söyleyen Başgelen, “Toplam 355 hektar alanı kaplayan Dalyan, yeni tespitlerle birlikte 44 tür balığın ve bölgeye has mavi yengeçlerin beslenme ve büyüme alanı. Denizde üreyen balık türleri ve mavi yengeçler, nisan-ağustos döneminde Beymelek Dalyanı’na giriş yapıyor. Yavru türleri, özellikle yaz döneminde sürüler halinde dalyanda geziyor ve besleniyor. Burada beslenen balıklar büyüyor. Dalyanda çupra, levrek, mırmır, kefal gibi başlıca türlerin aralarında olduğu 23 familyaya ait 44 tür balık tespit edilmiş. Bunlarla ilgili izleme çalışması bir AB projesi kapsamında devam ediyor. Yol projesi, Demre Çayı’nı Köşkerler Mahallesi’nden devasa bir viyadükle geçiyor” dedi
‘AVRUPA PEYZAJ SÖZLEŞMESİ’NE AYKIRI’
Türkiye’nin Avrupa Peyzaj Sözleşmesi’ni imzalayan ülkelerden biri olduğunu hatırlatan arkeolog Başgelen, şunları söyledi: “Sözleşme ile her ülke tüm topraklarındaki peyzajların özel önlemle korunması ve planlanmasına ilişkin ulusal peyzaj politikalarını oluşturacağın, peyzaj politikalarının uygulanmasında kamu kurumlarının, yerel otoritelerin ve uzman grupların katılımını sağlayacak prosedürleri oluşturacağını, bölge planlama politikalarının, kültürel, çevresel ve ekonomik politikalarla ve peyzaj üzerinde etkisi olabilecek politikalarla bütünleştireceğini taahhüt etmiştir. Ülke turizmimizin eşsiz yöresi Likya’da otoyolun planlandığı alan mevcut sit kararlarına öte yanda da Avrupa Peyzaj Sözleşmesi’nden kaynaklanan yükümlülüklerimize tamamen aykırıdır.”
‘LİKYA MİRASINI GERİ GETİREMEYİZ’
Nezih Başgelen, sözlerine şöyle devam etti: “Kamusal yatırımlar, iyi planlandığında, bir ülkenin kalkınması açısından şüphesiz önemli, büyük projelerdir. Başta Malta Sözleşmesi olmak üzere, uluslararası düzeyde taraf olduğumuz anlaşmalar da yapılacak her türlü yatırımın, kültürel ve doğal mirasa mümkün olduğunca zarar vermeden gerçekleştirilmesini temel ilke olarak kabul eder. Finike, Demre ve Kaş güzergahında, Likya’nın merkezi bölgesinden geçecek, bu hassas planlanması gereken yatırım hayata geçirilirken, tarihi ve doğal mirası korumak için sivil inisiyatiflere de görüş sunma imkanı sağlanmalıdır. Akılcı, gerçekçi çözümler geliştiremezsek Likya mirasının onarılamaz ölçüde tehlike altına gireceği aşikar. Bu süreçte yitireceğimizi tekrar kazanma imkanımız olmayacak.”
Ne olmuştu?
Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü'nün Finike, Demre, Kaş, Kalkan yol planlamaları kapsamında, Kaş ve Kalkan arasında planlanan 28 kilometrelik otoyol için daha önce iki ayrı dava açılmıştı. Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu’nun projeye verdiği onayla ilgili davada mahkeme, 2018’de iptal kararı vermişti. Projeyle ilgili verilen ‘ÇED Gerekli Değildir’ kararı ise 2019’da sonuçlanan davada iptal edilmişti. Mahkemenin iptal kararı verdiği Kaş-Kalkan otoyolu, yeniden projeye eklendi. Yine daha önce yapılan planlamalarda, Finike’deki portakal bahçelerinin arasından geçen otoyol projesi de çiftçiler, sivil toplum kuruluşları ve meslek odalarından gelen tepkilerin kamuoyundaki yankıları üzerine 2020 yılında iptal edilmişti. Önceki projenin Finike kısmı, yeni projeye yer almadı.
